Narra (kahoy)

Narra
Burak asin dahon kan narra
Sayantipiko na klasipikasyon
Kahadean:	Plantae
(unranked):	Angiosperms
(unranked):	Eudicots
(unranked):	Rosids
Orden:	Fabales
Pamilya:	Fabaceae
Subpamilya:	Faboideae
Tribo:	Dalbergieae
Genus:	Pterocarpus
Espesyes:	P. indicus
Ngaran binomyal
Pterocarpus indicus Willd.
Sinonimo
Lista Echinodiscus echinatus Miq. Lingoum echinatum (Pers.) Kuntze Lingoum indicum (Willd.) Kuntze Lingoum rubrum Rumph. Lingoum saxatile Rumph. Lingoum wallichii Pierre Pterocarpus blancoi Merr. Pterocarpus carolinensis Kaneh. Pterocarpus echinata Pers. Pterocarpus indica Willd. [Spelling variant] Pterocarpus klemmei Merr. Pterocarpus obtusatus Miq. Pterocarpus pallidus Blanco Pterocarpus papuana F. Muell. Pterocarpus papuanus F.Muell. Pterocarpus pubescens Merr. Pterocarpus vidalianus Rolfe Pterocarpus wallichii Wight & Arn. Pterocarpus zollingeri Miq.

An Narra (Pterocarpus indicus (Amboine, Pashu Padauk, Malay Paduak, New Guinea Rosewood, amboyna) sarong tinanom na nagkakahoy na inaapod man naga, sarong species kan Pterocarpus na tubong natural sa Sur-subangan na Asya, sa amnayan kan Australasia, sa habagatan na parte kan Pacific Ocean Islands sa Cambodia, sa bandang porong habagatan kan Tsina, sa Subangan na Timor, sa Indonesya, sa Malaysia, Papua New Guinea, sa Filipinas, sa Isla nin Ryukyu, sa Isla nin Solomon, sa Tailandya, asin sa Bietnam.

Ibang mga apod kaini: narra (Filipinas, Sonokembang (Indonesya), agsana o sena (Indonesya, Malaysia, asin Singapore), tnug (Cambodya).

An naga may ugaleng magtatâ sarong beses sa sarong taon, parati mga bulan nin Enero abot Pebrero siring kan tinanom na banaba, gaway-gaway, asin mambog.

Mga pakinabang

Nagtataong pambihirang hamot, ini matagas na kahoy asin an mga pasagi kaini sirbing gayo sa paggibong harong: ginigibong mwebles, harigi, mga tinurno, kabinet asin ginigibo man na plywood o tablang pansalog. Ini matagal nanggad asin dai tolos nalalapa o laogon kan mga aloy. An tagok kaini iyo an inaapod na salong (resin), mapula an kolor asin ginigibo gamit sa pagprodusir nin barnis. An kahoy niya, na pwede nakolor mamula-pula, rosa o giyaw-giyaw, pino an supat asin napapakinis na gayo. Ini gadot man asin magabat. Sa saiyang poon may natalubo na mga dalig na nalaba parayo mga limang metro. An dalig kaini magayon na gibohon pang'ibabaw kan lamesa o polo sa sundang.

An burak kaini may hamis nakukua saka an gina'ga' kan mga dahon nasirbing ha'nos. Kinakakan man daa an mga burak saka dahon kan narra. An mga dahon pwede man panggosgos sa tumbaga asin sa kubre ngane kumintab. An mga sinapsap sa kahoy kaini binubuntog sa tubig asin an tubig pig'iinom bilang pampakusog sa pag'ihi.

An narra paboritong itanom komo ornamental sa mga gilid kan tinampo asin sa natad, ta ini nalangkaw (sobra pang 30 metros) saka narambong na gayo na nataong limpoy. Pag naburak magayon pagdalanon. Tinatanom kaini pwede an saiyang mga pisog o mga sanga.

Ini an nasyunal na kahoy kan Filipinas.

Mga ladawan

• 
  An narra, nagtatâ
• 
  An kahoy na naga, marambong na
• 
  Sanga inogbosan
• 
  nagang patamboon
• 
  Kahoy na Narra

Mga panluwas na takod

• http://www.wood-database.com/lumber-identification/hardwoods/narra/ Archived 2016-08-01 at the Wayback Machine. Kinua 2-02-14