Купэ (кузаў)
Купэ (ад фр.: coupé) — тып закрытага кузава легкавога аўтамабіля.
Адрозніваецца дзвюма дзвярыма, адным або двума радамі сядзенняў і структурна асобным багажнікам, без пад’ёмных дзверцаў у задняй сценцы.[1]
Першапачатковы варыянт кузава «купэ» меў адзін рад сядзенняў і быў двух-трохмесным.
Як правіла, купэ мае скарочаную адносна іншых тыпаў кузаваў колавую базу; калі яно і мае задні рад сядзенняў, прастора і камфартабельнасць пасадкі на ім звычайна абмежаваныя — так званая пасадачная формула «2+2», два поўнапамерныя пасадачныя месцы і два абмежаванай ёмістасці або «дзіцячыя».[1]
Згодна стандарту SAE (Супольнасць Аўтамабільных Інжынераў ЗША) J1100, купэ можа лічыцца аўтамабіль, аб’ём задняга пасажырскага аддзялення якога не перавышае 33 куб. фута (0,93 м3).
Тым не менш, у цяперашні час «купэ» — хутчэй маркетынгавы тэрмін, закліканы адлюстраваць акцэнт на «спартыўнасці», ён пазначае ў большай ступені не сукупнасць тэхнічных рашэнняў або характарыстык аўтамабіля, а яго месца на рынку і набор спажывецкіх якасцяў. Гэта адлюстроўвае, напрыклад, класіфікацыя аўтамабіляў Еўрапейскай эканамічнай камісіі, у якой аўтамабілі з кузавам «купэ» вылучаныя ў асобны рынкавы сегмент S.
У прыватнасці, тэрмін «купэ» часта выкарыстоўваецца ў якасці камерцыйнага, «маркетынгавага», «фірмовага» абазначэння аўтамабіляў з іншымі тыпамі кузаваў — з дзвюма (двухдзверны седан) ці трыма (трохдзверны хэтчбэк) дзвярыма, або нават чатырохдзверных — каб падкрэсліць іх спартыўную накіраванасць, паступова губляючы сваё першапачатковае значэнне.
Раней «купэ» называлі двухмесную карэту.
Тэрміналогія
[правіць | правіць зыходнік]Сучасныя падтыпы
[правіць | правіць зыходнік]Часам аўтамабілі з гэтым тыпам кузава падзяляюцца на падтыпы:
- Спартыўнае купэ / спорткупэ (прыклад — Porsche 911)
Такія аўтамабілі маюць высокія дынамічныя якасці, устойлівасць і кіравальнасць, платай за дасягненне якіх і з’яўляецца абмежаваная ўмяшчальнасць салона.
- Прадстаўнічае купэ (прыклад — Cadillac Eldorado)
Такія аўтамабілі разлічаны не на спартыўныя дасягненні, а хутчэй на забеспячэнне максімальнага камфорту, але толькі для дваіх — кіроўцы і пярэдняга пасажыра, а задняе сядзенне можа альбо наогул не быць (рэдка), альбо быць сціснутым, напрыклад з-за паляпшаючага знешні выгляд нізкага даху.
Часам да купэ ўмоўна адносяць:
- 2+2 Coupé або Quad аўтамабіль — сучасны тып купэ з невялікімі секцыямі ззаду асноўных дзвярэй, што дадаткова адкрываюцца па ходу руху і служаць для палягчэння пасадкі на задняе сядзенне, але не з’яўляюцца самастойнымі дзвярмі (гэта значыць, іх можна адкрыць толькі калі адкрыты асноўныя дзверы). Прадстаўніком гэтага тыпу з’яўляецца Mazda RX-8.
- Coupé utility або Ute (прыклад — Holden Ute) — у Аўстраліі так называюць папулярныя там нізкія двухдзверныя пікапы са спартыўным іміджам на базе седанаў;
- Sport Utility Coupé (прыклад — трохдзверны варыянт Suzuki Grand Vitara) — у ЗША часам так называюць двух/ трохдзверны пазадарожнік з скарочанай колавай базай;
Гістарычныя падтыпы
[правіць | правіць зыходнік]
Існавалі таксама такія гістарычныя разнавіднасці кузава «купэ», як:
- Club coupé — купэ з поўнапамерным заднім сядзеннем; нягледзячы на назву, дэ-факта гэта двухдзверны седан, хоць і з трохі «зрэзаным» заднім пасажырскім аддзяленнем, а «сапраўдныя» кузавы «купэ» ў тыя гады мелі толькі адзін рад сядзенняў. Некаторыя фірмы для абазначэння такіх кузаваў выкарыстоўвалі тэрмін Sedan Coupe (даслоўна — «седаннае купэ»), падкрэсліваючы яго прамежкавы паміж купэ і двухдзверным седанам характар.
Ад звычайнага двухдзвернага седана такія аўтамабілі адрозніваліся дэталямі дызайну — звычайна больш спусцістым дахам над заднім сядзеннем, нахіленай наперад цэнтральнай стойкай, не было паваротных фортачак або апускнога шкла ў задніх вокнах. Гэты тып праіснаваў да 1950-х гадоў.
- Business coupé — двухдзверны кузаў з пустой пляцоўкай для грузаў замест задняга сядзення, або з лёгказдымным заднім сядзеннем, прызначаны для вандроўных коміваяжораў.
Такія аўтамабілі выпускаліся для найбольш эканомных пакупнікоў і коміваяжораў, якія выкарыстоўвалі іх у якасці грузапасажырскага аўтамабіля, яны мелі самую нізкую камплектацыю з даступных і паніжаны ўзровень аздаблення (абіўка салона з таннай тканіны, афарбоўка замест храміроўкі, і г. д.) Так як такія кузавы ствараліся на аснове кузава club coupe, па сутнасці гэта таксама быў двухдзверны седан. Гэты тып праіснаваў да 1950-х гадоў.
- Opéra coupé — са складнымі сядзеннямі, замацаванымі па баках кузава.
- Sports coupé або berlinetta — іншая назва купэ-фастбэка з пакатай задняй сценкай кузава і адсутным альбо невыразна вылучаным трэцім візуальным аб’ёмам.
- Combi coupé — камерцыйная (маркетынгавая) назва трохдзвернага хэтчбэка, з трэцімі дзверцамі ззаду.
- Convertible аўтамабіль — купэ з мяккім складаным верхам, гэта значыць, па сучаснай тэрміналогіі — двухдзверны кабрыялет; гэты тэрмін выкарыстоўваўся для размежавання кабрыялетаў, якія мелі паўнавартаснае шкленне бакавых дзвярэй, і класічных родстэраў, якія такога не мелі (замест пад’ёмнага шкла на іх выкарыстоўваліся прысцяжныя брызентавыя шторкі з цэлулоідавымі або плёнкавымі акенцамі).
- Таксама, па аналогіі з кузавам «седан», у мінулым вылучалі тыпы купэ па ліку вокнаў. У адрозненне ад седанаў, для якіх улічвалі толькі бакавыя вокны, у гэтым выпадку ўлічваліся бакавыя вокны і задняе. Адпаведна, вылучалі купэ трохваконнае — Three Window (два бакавыя вакны ў дзвярах, адно задняе) і пяціваконнае — Five Window (два бакавыя шклы ў дзвярах, два невялікіч шкельцы за імі і адно задняе). Гэтая класіфікацыя праіснавала да пасляваеннага часу, пасля чаго практычна перастала выкарыстоўвацца.
Лінгвістычныя асаблівасці ўжывання тэрміна
[правіць | правіць зыходнік]Аналаг французскага паходжаннем тэрміна «купэ» выкарыстоўваецца ў розных мовах свету, але існуюць некаторыя адмены ў тым, якія менавіта аўтамабілі ім пазначаюць, а таксама ў вымаўленні.
У прыватнасці, у Паўночнай Амерыцы слова coupé звычайна вымаўляюць як [kup] («куп») — у той час, як у французскім арыгінале і Брытанскім англійскай яно вымаўляецца як [kuˈpeɪ] («купей»)[2].
Маркетынгавыя назвы тыпаў кузаваў, якія змяшчаюць тэрмін «купэ»
[правіць | правіць зыходнік]Coupé — двухдзверныя хардтопы
[правіць | правіць зыходнік]
У ЗША і Канадзе з распаўсюджваннем у 1950-я — 1960-я гады бясстоечных кузаваў тыпу хардтоп многія вытворцы аўтамабіляў сталі называць Coupé двухдзверныя хардтопы незалежна ад канфігурацыі кузава (які часта па сутнасці адпавядаў двухдзвернаму седану), а тэрмін Sedan выкарыстоўвалі толькі для двухдзверных мадэляў з цэнтральнай стойкай. Гэта працягвалася да самага знікнення хардтопаў у сярэдзіне 1970-х гадоў.
«Купэ» — двухдзверныя седаны
[правіць | правіць зыходнік]
Нярэдка двухдзверны седан з цалкам поўнапамерным заднім сядзеннем у маркетынгавых мэтах пераймяноўваюць у «купэ».
Так, двухдзверная версія мадэлі Ford Falcon выпуску 1966—1970 гадоў насіла назву «купэ» (дакладней, «club coupé» або «sports coupé», у залежнасці ад мадыфікацыі), хоць гэта быў самы сапраўдны двухдзверны седан, з цэнтральнай стойкай кузава і адзінай з чатырохдзвернай мадэллю колавай базай. Перайменаванне павінна было падкрэсліць спартыўнасць гэтай мадэлі, на фоне заняпаду цікавасці публікі да двухдзвернага седана як тыпу кузава ў выніку масавага распаўсюджвання двухдзверных хардтопаў.
У наш час назіраецца падобная тэндэнцыя па перайменаванні двухдзверных седанаў у «купэ», як прыклад можна назваць двухдзверную мадыфікацыю амерыканскага варыянту Ford Focus.
Комбі-купэ, Combi coupé
[правіць | правіць зыходнік]Маркетынгавая назва трох — і пяцідзверных ліфтбэкаў Saab мадэляў Saab 99 і Saab 900.
Гэтак жа нярэдка называюць трохдзверныя хэтчбэкі са спартыўным ухілам.
«Чатырохдзвернае купэ», Four-door coupé
[правіць | правіць зыходнік]
Так часам пазначалі і абазначаюць чатырохдзверны седан або хардтоп з блізкімі да купэ прапорцыямі. Гэта ўмоўная, камерцыйная назва. Вядомы гістарычны выпадак выкарыстання гэтай назвы — Rover P5 мадэлі 1962—1973 гадоў у варыянце з нізкім узроўнем даху.
У апошні час фірмы, якія спецыялізуюцца на выпуску спартыўных і напаўспартыўных аўтамабіляў прэміум класа, стварылі на рынку новы падклас аўтамабіляў, якія з’яўляюцца «падоўжаным» купэ або сінтэзам спартыўнага 2-дзвернага купэ і люкс-седана — чатырохдзвернае купэ. Яны могуць мець як 4 дзвярэй, так і 5-ю «дзверцу», якую некаторыя вытворцы кваліфікуюць як «вечка» (некаторыя каментатары часам блытаюць аўтамабілі гэтага класа з малымі SUV). Гэты клас прадстаўлены наступнымі мадэлямі:
- Aston Martin Rapide — 5-дзверны ліфтбэк
- Audi A7
- Fisker Karma
- Maserati Quattroporte — 4‑дзвернае купэ
- Mercedes-Benz CLS
- Porsche Panamera — 5‑дзверны фастбэк
- Volkswagen Passat CC — 4-дзвернае купэ
- BMW 6 серыі Гран Купэ
- Honda Vigor — 4‑дзвярное купэ
Sport Activity Coupé
[правіць | правіць зыходнік]
Прыклад — BMW X6. Гэта пазадарожнік з лініяй даху тыпу «фастбэк», г. зн. плаўна спадальнай па меры набліжэння да задняй навісі, што, па заявах вытворцы, надае аўтамабілю вялікую візуальную спартыўнасць. Фактычна гэта звычайны «ліфтбэк», стараннямі маркетолагаў узведзены ў ранг «купэ».
Прыклады аўтамабіляў з кузавам купэ
[правіць | правіць зыходнік]- Aston Martin DB9;
- Audi A5;
- Bentley Continental;
- Chevrolet Camaro;
- Dodge Challenger ;
- Ford Mustang;
- Lotus Esprit;
- Maserati GranTurismo;
- Subaru BRZ;
Гл. таксама
[правіць | правіць зыходнік]Зноскі
- ↑ а б Пяскоў, В. І. Асновы эрганомікі і дызайну аўтамабіля. Вучэбны дапаможнік. — Н. Ноўгарад: Ніжагародскі Дзяржаўны Тэхнічны Ўніверсітэт, 2004. — С. 64-65. — 225 с.
- ↑ DICTIONARY.
