Фемтахімія

Фемтахімія — раздзел фізічнай хіміі, які вывучае хімічныя рэакцыі на вельмі кароткіх часовых інтэрвалах, парадку фемтасекунд (адсюль і назва). Дзякуючы фемтахімічным даследванням з’явілася магчымасць назіраць за эвалюцыяй (развіццем) элементарных хімічных рэакцый «у рэальным маштабе часу», то бок у фемтасекундным часовым дыяпазоне (10⁻¹⁵ — 10⁻¹² секунды).

Выкарыстанне лазераў і, у асаблівасці, лазераў звышкароткіх імпульсаў дадала новыя магчымасці хіміі і забяспечыла рух у вывучэнні кінетыкі элементарных хімічных узаемадзеянняў (10 — 100 фемтасекунд або 10⁻¹⁴ — 10⁻¹³ секунд). Гэты час значна менш перыяду ваганняў атамаў у малекулах (100 фемтасекунд — 10 пікасекунд або 10⁻¹³ — 10⁻¹¹ секунд). Дзякуючы такім магчымасцям фемтахімія «бачыць» саму хімічную рэакцыю — як перамяшчаюцца ў часе і ў прасторы атамы, калі зыходныя злучэнні пераўтвараюцца ў прадукты.

Гэта дасягненне сучаснай хіміі адкрыла прамыя шляхі даследавання механізмаў хімічных рэакцый, а значыць, шляхі кіравання рэакцыямі. Поспехі, дасягнутыя пры выкарыстанні фемтасекундных імпульсаў, прывялі да адкрыцця іншай навукі — фемтабіялогіі.

Асноўныя напрамкі гэтай новай галіны даследаванняў — гэта дэталёвае вывучэнне мікраскапічных хімічных працэсаў і кіраванне імі на фемтасекунднай шкале часу.

Літаратура

• Zewail A. H. Femtochemistry: Ultrafast Dynamics of the Chemical Bond. — World Scientific. — 1994