Беластоцкі драматычны тэатр

Беластоцкі драматычны тэатр
Беластоцкі драматычны тэатр
Заснаваны	1938
Краіна	Польшча;
Размяшчэнне	Падляскае ваяводства;
Адрас	ulica Elektryczna 12, 15-080 Białystok і Elektryczna 12
Сайт	dramatyczny.pl
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Беластоцкі драматычны тэатр імя Аляксандра Вянгеркі (польск.: Teatr Dramatyczny im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku) — тэатр y Беластоку.

Названы ў гонар Аляксандра Вянгеркі (1893—1941) — першага дырэктара і мастацкага кіраўніка Дзяржаўнага польскага тэатра БССР у Беластоку.

Гісторыя

Гарадскі тэатр Беластока, дзе праходзіла паседжанне Народнага Сходу Заходняй Беларусі

У 1938 годзе скончылася будаўніцтва будынка гарадскога тэатра імя маршала Юзэфа Пілсудскага. Адразу пасля свята Нараджэння Хрыстова там прайшоў спектакль «Цудзік і С-ка» Гродзенскага вандроўнага тэатра. Афіцыйнае адкрыццё тэатра ўвесь час адкладвалася. Запрошаны на адкрыццё маршал Э. Рыдз-Сміглы, хоць і пагадзіўся, але даехаць да Беластока так і ня здолеў: адкрыццё перанеслі на май, а потым на верасень 1939 года^[1].

28—30 кастрычніка 1939 года ў будынку гарадскога тэатра Беластока прайшоў Народны Сход Заходняй Беларусі^[2].

Пасля ўз’яднання Заходняй Беларусі з БССР у будынку гарадскога тэатра размяшчаўся Дзяржаўны польскі тэатр БССР. У ліпені 1940 года ў Беласток прыехаў тэатральны рэжысёр Аляксандр Вянгерка. Стаўшы дырэктарам Дзяржаўнага польскага тэатра БССР, карыстаючыся аўтарытэтам у мастацкім асяроддзі і ў савецкай улады, ён здабыў сродкі і пашырыў гмах тэатра. Аляксандр Вянгерка стварыў першую пастаянную групу тэатра, якая складалася пераважна з акцёраў варшаўскіх сцэн, якія ўцяклі на ўсход ад немцаў. У спектаклях удзельнічалі Ірына Барадоўская, Яцэк Вашчаровіч, Севярын Бутрым, Толя Манкевічуўна і Анатоль Шалоўскі. Спектаклі ішлі на польскай мове. Гучалі творы польскіх і замежных драматургаў, у тым ліку: «Падступства і каханне» Фрыдрыха Шылера, «Мараль пані Дульскай» і «Панна Малічэўская» Габрыелі Запольскай, «Дажывоцы» Аляксандра Фрэдра, «Кардыян» Юльюша Славацкага, «Вяселле» і «Лістападаўская ноч» Станіслава Выспяньскага.

Калектыў выязджаў на гастролі ў Мінск і Брэст, а ў гэты час пачалася Вялікая Айчынная вайна. На зваротным шляху некаторыя з артыстаў – у тым ліку сярод іншых Вянгерка, была арыштавана немцамі, у Беласток не вярнулася. Пацярпеў і сам тэатр: частка будынка згарэла падчас бамбёжкі горада. Казалі нават, што Венгерка памёр у сценах беластоцкага тэатра. Аднак гэта толькі прыгожая легенда, якая паказвае, наколькі тэатр асацыяваўся ў свядомасці жыхароў Беластока з гэтым артыстам. Сам ён загінуў у гета ці ў турме Павяк у Варшаве, дакладна невядома^[1].

З 1941 года, ў сувязі з Вялікай Айчыннай вайной, тэатр спыніў сваё існаванне. Тэатр аднавіў працу ў 1944 годзе. Неўзабаве пасля перадачы СССР Беластока ў склад Польшчы, 22 верасня 1944 года ў тэатры адбылася прэм’ера п’есы «Уцякла мая перапёлачка» Стэфана Жаромскага^[1].

У 1945 годзе быў створаны Беластоцкі драматычны тэатр. Першы калектыў не змог выступіць у будынку гарадскога тэатра, які часткова згарэў. У першыя пасляваенныя гады сядзібай тэатра ў Беластоку быў будынак кінатэатра «Тон». Хоць рэканструкцыя будынка тэатра ў парку ў Плянтах пачалася ў 1945 годзе і стала адна з першых буйных будоўляў у горадзе, аднак першы спектакль на сцэне Драматычнага тэатра быў пастаўлены толькі праз тры гады. 23 верасня 1948 года адбылася прэм’ера п’есы Мальера «Тарцюф» ў пастаноўцы Станіслава Дачынскага ў галоўнай ролі^[1].

У рэпертуары тэатра — п’есы Ф. Шылера, У. Шэкспіра, Мальера, К. Гальдоні, Ю. Тувіма, В. Багуслаўскага, А. Міцкевіча, С. Выспянскага, С. Мрожака, Б. Шэфера, Т. Ружэвіча, В. Гамбровіча. Тэатр гастраліруе і за мяжой. У 1991 і 1992 браў удзел y Міжнародным фестывалі «Балтыйская тэатральная вясна» ў Гродне, y лістападзе 1992 y «Фестывалі сяброў» y Мінску, дзе паказаны спеклаклі «Тэрмінатар» П. Хандке, «Эмігранты» С. Мрожака (галоўныя ролі ў абодвух выканаў акцёр Нацыянальнага тэатра імя Я.Купалы У. Кін-Камінскі), «Запіскі афіцэра Чырвонай Арміі» С. Пясецкага, «3 нагоды мокрага снегу» паводле «Запісак з падполля» Ф. Дастаеўскага (рэжысёр — мастацкі кіраўнік тэатра імя Я.Купалы В. Раеўскі, сцэнаграфія народнага мастака Беларусі Б. Герлавана). У 1993 годзе Раеўскі паставіў y тэатры спектакль «Рэвізор» М. Гогаля, дзе разам з польскімі ігралі акцёры тэатра імя Я. Купалы Ю. Авяр'янаў і У. Кін-Камінскі.

3 1987 года дырэктар, мастацкі кіраўнік і галоўны рэжысёр А. Якімец.

З 2021 года вядзецца рамонт галоўнага будынка тэатра^[3].

Літаратура

Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.3: Беларусы — Варанец / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 3. — 511 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0068-4 (т. 3).

Крыніцы

↑ ^а ^б ^в ^г Teatr. Teatr Dramatyczny im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku
↑ Стенограмма 1-го заседания Народного собрания Западной Белоруссии от 28-29 октября 1939 г. о рассмотрении вопросов о вхождении Западной Белоруссии в состав БССР, государственной власти, конфискации помещичьих земель, национализации банков и крупной промышленности Западной Белорусии // Национальный архив Республики Беларусь. — Ф. 4п, оп. 1, д. 14562, 250 л.
↑ Podsumowanie sezonu artystycznego w Teatrze Dramatycznym im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Беластоцкі драматычны тэатр

[dram-1] а ^б ^в ^г Teatr. Teatr Dramatyczny im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku

[2] Стенограмма 1-го заседания Народного собрания Западной Белоруссии от 28-29 октября 1939 г. о рассмотрении вопросов о вхождении Западной Белоруссии в состав БССР, государственной власти, конфискации помещичьих земель, национализации банков и крупной промышленности Западной Белорусии // Национальный архив Республики Беларусь. — Ф. 4п, оп. 1, д. 14562, 250 л.

[3] Podsumowanie sezonu artystycznego w Teatrze Dramatycznym im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku

[1]

[2]

[3]