Перайсці да зместу

M142 HIMARS

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
M142 HIMARS

M142 запускае ракету GMLRS з ракетнага палігона Уайт-Сэндс у студзені 2005 г.
Тып: рэактыўная артылерыя
Краіна:  ЗША
Гісторыя службы
Гады эксплуатацыі: з чэрвеня 2005
Войны і канфлікты: Вайна ў Афганістане, Грамадзянская вайна ў Сірыі, Грамадзянская вайна ў Іраку, Уварванне Расіі ва Украіну (2022)
Гісторыя вытворчасці
Канструктар: Lockheed Martin
Распрацаваны: 1996—2000
Вытворца: Lockheed Martin, BAE Systems
Гады вытворчасці: з сакавіка 2003
Характарыстыкі
Хуткасць, км/г: 85
Запас ходу, км: 480
Асноўнае ўзбраенне: 6 ракет РСЗО тыпу MLRS або 1 тактычная ракета тыпу ATACMS
Экіпаж (разлік), чал.: 3 (аператар, кіроўца, камандзір разліку)
Калібр, мм: 227 мм
Хуткастрэльнасць,
выстралаў/хвіл:
1, 2, 3, все 6
Прыцэльная далёкасць, м: ад 2 км да 300 км
Максімальная
далёкасць, м:
300 км для
MGM-140 ATACMS
500 км для PrSM (з 2023 года)

M142 HIMARS (англ.: High Mobility Artillery Rocket System — вымаўл. Ха́ймарс[1]) — амерыканская рэактыўная сістэма залпавага агню на колавым шасі.

M142 HIMARS створаны на базе трохвосевага 5-тоннага колавага шасі FMTV Арміі ЗША (англ.: Family of Medium Tactical Vehicles — сямейства сярэдніх тактычных аўтамабіляў), можа несці шэсць рэактыўных снарадаў РСЗА або адну аператыўна-тактычную балістычную ракету ATACMS. HIMARS узаемазаменная з РСЗА M270A1, нясе палову ад яе боекамплекта.

Сістэма M142 HIMARS авіятранспартабельная на самалёце C-130 і вырабляецца кампаніяй BAE Systems Mobility & Protection Systems (раней Armor Holdings, Inc.). Ракетная частка вырабляецца фірмай Lockheed Martin.

Аб распрацоўцы M142 HIMARS упершыню стала вядома ў 1994 годзе[2]. У 2002 годзе Корпус марской пяхоты ЗША дамовіўся з Сухапутнымі войскамі ЗША аб набыцці 40 сістэм HIMARS. Іх разгортванне пачалося ў 2005 годзе. У ліпені 2007 года марскія пехацінцы з батарэі Фокс 2-га батальёна 14-га палка марской пяхоты былі размешчаны ў іракскай правінцыі Аль-Анбар. Гэта першае падраздзяленне марской пяхоты, якое выкарыстоўвала HIMARS у баявых дзеяннях.

У верасні 2011 года Сінгапур прыняў HIMARS на ўзбраенне сваёй арміі. У войскі паступілі 18 пускавых установак HIMARS, 9 пацітонных шасі FMTV і кантэйнеры з ракетамі XM31 (GMLRS, Guided MLRS — абсталяваных інерцыяльнай сістэмай кіравання з GPS) з унітарнай фугаснай баявой часткай, а таксама адпаведнае дапаможнае і камунікацыйнае абсталяванне і паслугі. Гэта замова не ўключае ракет тыпу М26 ці іншых тыпаў некіраваных рэактыўных снарадаў MLRS.

M142 HIMARS таксама была выпрабавана ў якасці ўніверсальнай пускавой устаноўкі, як для пуску ракет тыпу «зямля-зямля», так і для пуску зенітных ракет AIM-120 AMRAAM у варыянце наземнага базавання[3].

Для MLRS і HIMARS існуюць два сямействы боепрыпасаў:

Боепрыпасы MFOM (англ.: MLRS Family of Munitions — сямейства боепрыпасаў MLRS) уключаюць наступныя тыпы ракет:

  • М26 — некіраваны рэактыўны снарад з касетнай галаўной часткай (субэлементы М77)
    • М26А1 — некіраваны рэактыўны снарад з касетнай галаўной часткай (субэлементы М85) і павялічанай далёкасцю стральбы (ER MLRS) да 45 км;
    • М26А2 — некіраваны рэактыўны снарад з касетнай галаўной часткай (кумулятыўна-аскепкавыя субэлементы М77) і павялічанай далёкасцю стральбы (ER MLRS) да 45 км;
  • GMLRS М30 (англ.: Guided MLRS — кіраваны MLRS) — 240-мм кіраваны (інерцыяльная + GPS) рэактыўны снарад з касетнай галаўной часткай (субэлементы М85) і павялічанай далёкасцю стральбы (ER MLRS) да 70 км[4];
  • М28 — 227-мм трэніравальны рэактыўны снарад;
    • М28А1 — 227-мм трэніравальны рэактыўны снарад з паменшанай далёкасцю стральбы;
  • AT-2 — 227-мм касетны рэактыўны снарад — пастаноўшчык мін.

Сямейства боепрыпасаў AFOM (англ.: Army TACMS Family of Munitions — сямейства боепрыпасаў ATACMS) уключае наступныя тыпы ракет ATACMS:

  • ATACMS Block I — Тактычная ракета з касетнай галаўной часткай на 950 баявых элементаў, далёкасцю да 165 км і інерцыяльнай сістэмай кіравання;
  • ATACMS Block IA — тактычная ракета з касетнай галаўной часткай на 300 баявых элементаў і інерцыяльнай сістэмай кіравання (СК) укамплектаванай прыёмнікам GPS, вертыкальным канчатковым участкам траекторыі[5] і далёкасцю стральбы да 300 км;
  • ATACMS Block IA Unitary — тактычная ракета з фугаснай баявой часткай (БЧ) вагай 500 фунтаў (226,8 кг), інерцыяльнай сістэмай кіравання (СК) укамплектаванай прымачом GPS і далёкасцю стральбы да 270 км;
  • ATACMS Block II — тактычная ракета з касетнай галаўной часткай на 13 самапрыцэльвальных баявых элементаў BAT і далёкасцю стральбы да 140 км;
  • ATACMS Block IIA — тактычная ракета з касетнай галаўной часткай на 6 самапрыцэльвальных баявых элементаў BAT (палепшанай канструкцыі) і далёкасцю стральбы да 220 км.

Развіццё сістэмы

[правіць | правіць зыходнік]
HIMARS падчас пагрузкі на самалёт C-17 Globemaster III

Брытанская армія плануе разгарнуць сістэмы, якія запускаюць тыя ж боепрыпасы з аналагічнага транспартнага сродку (адзін кантэйнер РСЗА, змантаваны на шасі Supacat 600)[6].

  • Сцяг ЗША ЗША — 363 M142 HIMARS у сухапутных войсках і 47 адзінак у марской пяхоце, станам на 2022 год[7]
  • Сцяг Сінгапура Сінгапур — 18 M142 HIMARS, станам на 2016 год[8]
  • Сцяг ААЭ Аб’яднаныя Арабскія Эміраты — 32 M142 HIMARS, станам на 2022 год[9]
  • Сцяг Іарданіі Іарданія — 12 M142 HIMARS, станам на 2016 год[10] і 432 ракеты, станам на 2012 год
  • Сцяг Румыніі Румынія — 54 M142 HIMARS, станам на 2022 год[11]
  • Сцяг Украіны Украіна — 8 адзінак M142 HIMARS з ракетамі GMLRS станам на 10 ліпеня 2022 года, чакаецца пастаўка дадатковых чатырох адзінак[12]

Баявое выкарыстанне

[правіць | правіць зыходнік]
HIMARS 130-й артылерыйскай брыгады Нацыянальнай гвардыі на вучэннях у Форт-Райлі побач з Джанкшэн-Сіці, штат Канзас. 14 траўня 2016.

На другі дзень аперацыі Моштарак, найбуйнейшай з пачатку ваенных дзеянняў у Афганістане ў 2001 годзе наступальнай аперацыі ISAF, распачатая ў ноч з 12 на 13 лютага 2010 года ў правінцыі Гільменд у паўднёвым Афганістане, дзве амерыканскія ракеты, запушчаныя з пускавых усталёвак HIMARS, патрапілі ў дом побач з горадам Марджа, пры гэтым загінула 12 мірных жыхароў[13]. ISAF прыпынілі выкарыстанне HIMARS да поўнага вывучэння інцыдэнту. Брытанскі афіцэр пазней сказаў, што ракеты патрапілі ў цэль, што цэль выкарыстоўвалася талібамі, і ўжыванне сістэмы было адноўлена[14]. У паведамленнях паказваецца, што згуба мірных жыхароў адбылася з-за выкарыстання талібамі жывых шчытоў. Сілам ISAF не было вядома пра прысутнасць грамадзянскіх асоб у гэтым месцы[15].

У ноч з 7 на 8 лютага 2018 года падраздзяленні УС ЗША, якія ўваходзяць у склад міжнароднай кааліцыі, падчас боесутыкнення пад Хашамам у сірыйскай правінцыі Дэйр-эз-Зор ажыццявілі ракетна-бомбавыя ўдары і ўжылі HIMARS супраць батальённай групы сірыйскіх праўрадавых сіл[16].

Уварванне Расіі ва Украіну (2022)

[правіць | правіць зыходнік]

24 чэрвеня 2022 года стала вядома пра выкарыстанне HIMARS падчас супраціву расійскаму ўварванню ва Украіну. Уначы было выпушчана па 6 ракет з дзвюх пускавых установак па пазіцыях расійскіх войскаў[17]

HIMARS выкарыстоўваецца ЗСУ для высокадакладных удараў па расійскіх пазіцыях зблізку лініі фронту, а таксама ў тыле, камандным пунктам, штабам, складам узбраення і казармам[18][19][20], акрамя таго, HIMARS з’яўляўся магутнай зброяй для парушэння матэрыяльна-тэхнічнага забеспячэння і камандавання расійскіх войскаў[21]. Адзначаецца паспяховае і эфектыўнае ўжыванне HIMARS украінскімі войскамі для нападаў на расійскія камандныя пункты[22].

Паводле даных Пентагона, украінскія вайскоўцы дамагліся «значнага поспеху», выкарыстоўваючы HIMARS супраць расійскіх войскаў, адзначаючы высокую дакладнасць узбраення і значны радыус паражэння[20].

ЗСУ выкарыстоўвалі HIMARS і M270 для знішчэння каля 20 буйных складоў з артылерыйскімі боепрыпасамі ў глыбіні тэрыторыі кантраляванай расійскімі вайскоўцамі (40-80 кіламетрах ад лініі фронту)[23][24]

Зноскі

  1. How to pronounce himars in English — YouGlish.
  2. Панарама. З кампетэнтных замежных крыніц. ЗША(руск.) // Замежны ваенны агляд. — М.: 1994. — № 11. — С. 62. — ISSN 0134-921X.
  3. HIMARS Launcher Successfully Fires Air Defense Missile Архівавана 13 жніўня 2011 года.
  4. ЗША замовілі новую ракету для сістэм залпавага агню. Архівавана з першакрыніцы 28 красавіка 2012. Праверана 26 красавіка 2012.
  5. ATACMS Block IA Unitary // Lockheed Martin, 2011(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 29 кастрычніка 2020. Праверана 15 ліпеня 2022.
  6. Missiles and Fire Support at DSEi 2007(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 5 верасня 2008. Праверана 3 мая 2009.
  7. The Military Balance 2022,p.51,55
  8. International Institute for Strategic Studies. The Military Balance 2016 / James Hackett. — London: Taylor&Francis, 2016. — С. 287. — ISBN 9781857438352.
  9. The Military Balance 2022,p.374
  10. International Institute for Strategic Studies. The Military Balance 2016 / James Hackett. — London: Taylor&Francis, 2016. — С. 337. — ISBN 9781857438352.
  11. FOTO/VIDEO România a executat primele trageri reale cu sistemul de rachete HIMARS: A simulat atacarea unor nave în Marea Neagră
  12. Jack Buckby. What’s In Biden’s New $400 Million Aid Package For Ukraine? (англ.). 19FortyFive (9 ліпеня 2022). Праверана 10 ліпеня 2022.
  13. Уладзімір Скосыреў. Талібы сыходзяць у падполле. НАТА прасоўваецца на поўдзень Афганістана (руск.). Незалежны ваенны агляд. Незалежная газета (16 лютага 2010). Архівавана з першакрыніцы 19 лютага 2010. Праверана 3 красавіка 2010.
  14. Operation Moshtarak: missiles that killed civilians 'hit correct target'. www.telegraph.co.uk. Архівавана з першакрыніцы 20 красавіка 2022. Праверана 20 красавіка 2022.
  15. Artillery: It Wasn't Me. www.strategypage.com. Архівавана з першакрыніцы 16 сакавіка 2022. Праверана 20 красавіка 2022.
  16. Barbara Starr and Ryan Browne. US-led coalition strikes kill pro-regime forces in Syria // CNN, 08.02.2018. Архівавана з першакрыніцы 30 красавіка 2018. Праверана 22 красавіка 2018.
  17. Brent M. Eastwood. WATCH: America's HIMARS Rocket System Just Went to War in Ukraine (англ.). 19FortyFive (24 чэрвеня 2022). Праверана 25 чэрвеня 2022.
  18. Stavros Atlamazoglou. Putin Has a Problem: U.S. HIMARS Are Rocking Russian Forces in Ukraine (англ.). 19FortyFive (5 ліпеня 2022). Праверана 5 ліпеня 2022.
  19. "U.S.-supplied HIMARS changing the calculus on Ukraine's front lines". Washington Post. 0190-8286. Праверана 2022-07-06.
  20. а б Пентагон: Украіна паспяхова выкарыстоўвае сістэмы HIMARS на Данбасе (руск.). Радыё Азаттык. Праверана 9 ліпеня 2022.
  21. Wesley Culp. Why HIMARS Makes Russian Generals Sweat in Ukraine (англ.). 19FortyFive (13 ліпеня 2022). Праверана 13 ліпеня 2022.
  22. Вайна ва Украіне: удары па Адэскай вобласці; у непрызнанай ДНР прад'явілі абвінавачванні яшчэ двум брытанцам - Навіны на рускай мове (руск.). BBC News Руская служба. Праверана 2 ліпеня 2022.
  23. HIMARS — заходнія ракетныя сістэмы, з дапамогай якіх Украіна пазбаўляе Расію ключавой перавагі апошніх месяцаў. Ці можа расійскае войска штосьці ім супрацьпаставіць? (руск.). Meduza. Праверана 14 ліпеня 2022.
  24. Jack Buckby. HIMARS: The One U.S. Weapon That Scares Russian General in Ukraine? (англ.). 19FortyFive (14 ліпеня 2022). Праверана 14 ліпеня 2022.