Izvorni kôd stranice Trudnoća

{{Infokutija zdravstveno stanje
| naziv                    = Trudnoća
| sinonimi                 = Gestacija
| slika                    = Pregnant_woman.jpg
| veličina_slike           = 
| alt                      = 
| opis_slike               = Žena u trećem trimestru trudnoće
| izgovor                  = 
| specijalnost             = [[Obstetrika]], [[Akušerstvo]]
| simptomi                 = Propušteno razdoblje, nježne grudi, [[jutarnja mučnina|mučnina i povraćanje]], glad, učestalo mokrenje
| komplikacije             = 
| pojava                   = 
| trajanje                 = ~40&nbsp;sedmica od zadnjeg [[menstruacija|menstruacijskog perioda]]
| vrste                    = 
| uzroci                   = [[Spolni odnos]], [[potpomognuta oplodnja]]
| rizici                   = <!-- ili |rizik= -->
| dijagnoza                = [[Test trudnoće]]
| diferencijalna_dijagnoza = 
| prevencija               = [[Kontrola rađanja]] (iključujući [[kontracepcija|kontracepciju]])<ref name=Tay2011>{{cite journal | vauthors = Taylor D, James EA | title = An evidence-based guideline for unintended pregnancy prevention | journal = Journal of Obstetric, Gynecologic, and Neonatal Nursing | volume = 40 | issue = 6 | pages = 782–93 | date = 2011 | pmid = 22092349 | pmc = 3266470 | doi = 10.1111/j.1552-6909.2011.01296.x }}</ref>
| tretman                  = [[Roditeljska njega]], [[pobačaj]]<ref name=Tay2011/>
| lijek                    = [[Folna kiselina]], supplementi [[gvožđe|gvožđa]]
| prognoza                 = 
| frekvencija              = 213 miliona (2012)
| smrtnost                 = {{decrease}} 230.600 (2016)
}}
[[Datoteka:Expecting mother.jpg|mini|desno|250px|Trudnica pri kraju trudnoće]]
'''Trudnoća''' ('''drugo stanje''', '''gravidnost''', '''bremenitost''', '''gestacija''') nastaje usađivanjem oplođene jajne ćelije u [[endometrij]] materice. Žena koja je po prvi put trudna naziva se primipara ili primigravida, a žena koja je više puta rađala je multipara ili multigravida.<ref name="ACOGfive-2">{{Citation |author1=American Congress of Obstetricians and Gynecologists |date=februar 2013 |title=Five Things Physicians and Patients Should Question |publisher=American Congress of Obstetricians and Gynecologists |work=Choosing Wisely: an initiative of the ABIM Foundation |page= |url=http://www.choosingwisely.org/doctor-patient-lists/american-college-of-obstetricians-and-gynecologists/ |access-date=1. 8. 2013 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130901094916/http://www.choosingwisely.org/doctor-patient-lists/american-college-of-obstetricians-and-gynecologists/ |archive-date=1. 9. 2013 |df=dmy-all }}</ref><ref name=WHO2014>{{cite web|url=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs363/en/|title=Preterm birth Fact sheet N°363|author=World Health Organization|work=who.int|date=novembar 2014|access-date=6 Mar 2015|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150307050438/http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs363/en/|archive-date=7. 3. 2015|df=dmy-all}}</ref>

== Faze začeća ==
[[Datoteka:Anatomia uteri humani gravidi V00001 00000002.tif|thumb|[[William Hunter]], ''Anatomia uteri humani gravidi tabulis illustrata'', 1774]]
Oplođenje nastaje spajanjem zrele [[jajna ćelija|jajne ćelije]] i [[spermatozoid]]a. [[Ovulacija|Ovulacijom]] iz [[deGrafov folikul|de Grafovog folikula]] zrela jajna ćelija dospijeva u lumen [[jajovod]]a, gdje biva opkoljena spermatozoidima koji nastoje prodrijeti u nju. Po probijanju spoljašnje opne jajne ćelije i ulaska spermatozoida u nju, dolazi do zgušnjavanja opne koja na taj način sprečava ostale spermatozoide da prodru u nju. Pri prodoru u jajnu ćeliju dolazi do mješanja sadržaja spermatozoida sa jedrom jajne ćelije. Embrionalni razvitak započinje neposredno nakon oplodnje i odvija se u četiri faze:

* brazdanje 
* formiranje zametnih listića 
* osnivanje organa 
* histološka diferencijacija organa

Oplođena jajna ćelija pod djelovanjem peristaltičkih pokreta jajovoda i vodene struje koja nastaje kretanjem treplji [[epitel]]a u tubama dospijeva u šupljinu materice i tada dolazi do nidacije, odnosno inplantacije oplođenog jajašceta. Usađena jajna ćelija naziva se začetak ili embrion. Po završenoj organogenezi, poslije trećeg mjeseca trudnoće začetak postaje plod odnosno fetus.

== Trajanje trudnoće ==
Normalna trudnoća traje deset lunarnih mjeseci ili devet kalendarskih mjeseci, odnosno 40 nedelja ili 280 dana. Ako dođe do prekida trudnoće prije 28 nedjelja taj prekid se naziva [[pobačaj]]em jer plod nije sposoban za vanmaterični život. [[Porođaj]]em se naziva svaki prekid trudnoće poslije 28 nedjelja.
Prema vremenu kada se dogodi porođaj može biti prijevremeni, na vrijeme i kasniji, a novorođenče nedoneseno (prematurus), doneseno (maturus) i prenesno (postmaturus). Nedonošče po pedijatriskim parametrima je svako dijete manje tjelesne težine od 2500 grama.

== Posteljica ==
[[Posteljica]] (placenta) se stvara krajem trećeg mjeseca trudnoće. Ona ima veoma važnu i višestruku funkciju. Učestvuje u razmjeni materija između majke i ploda putem [[difuzija i osmoza|difuzije i osmoze]], ima zaštitnu ulogu jer štiti plod od [[infekcija]], a također u njoj se luči progesteron - [[hormon]] koi služi za održavanje trudnoće i [[estrogen]]. Pri kraju trudnoće [[placenta]] je organ težak oko 500 grama, sa prečnikom od 16 do 20&nbsp;cm, i sastavljen je od 16 do 20 [[kotiledon]]a.

== Dijagnoza trudnoće ==
Postavlja se na osnovu anamnestičkih podataka i objektivnog pregleda trudnice. Promjene u organizmu žene izazvane graviditetom nazivaju se znacima trudnoće i djele se u tri grupe: 
* sigurni znaci trudnoće
* nesigurni znaci trudnoće
* vjerovatni znaci trudnoće

Pod nesigurnim znacima podrazumjevaju se oni znaci koji su karakteristični za trudnoću, ali se jednako mogu naći i kod žena koje nisu gravidne, pa i kod muškaraca. To su mučnine, osjećaj gađenja, [[pigment]]acija na pojedinim djelovima kože, povećanje trbuha i bokova, promjene u raspoloženju i drugi.

Vjerovatni znaci su promjene koje se manifestiraju na polnim organima i grudima žene. To su izostanak menstruacije, uvećanje i razmekšavanje materice, uvećanje dojki i pojava kolostruma odnosno prvog mlijeka, likviditet sluznice [[vagina|vagine]] i grlića materice.

Sigurni znaci trudnoće su postojanje [[fetus]]a vidljivog ultrazvučnim nalazom, slusanje srčanih tonova, opipavanje dijelova tijela ploda i prisustvo hormona trudnoće u urinu. 

Nakon oplođenja, u organizmu žene se nakon 7-10 dana počinju pojavljivati mjerljive koncentracije hCG-a, koji se može dokazivati iz urina ili krvi žene.

Biološki testovi koji su se ranije koristili u dokazivanju trudnoće kao što su Galli Mainijeva reakcija, danas više nisu u upotrebi. 

Imunološki testovi koji se danas koriste većinom su zasnovani na upotrebi latex čestica. Može se dokazati prisustvo Humanog horionskog gonadotropina, čija se polipeptidna beta subjedinica koristi u dokazivanju trudnoće (skraćeno b-hCG) u koncentraciji od 25 mIU u urinu žene, što je ekvivalent periodu između četvrte i pete sedmice trudnoće. Uvijek se uzima se uzorak prvog jutarnjeg urina, jer je u njemu koncentracija b-hCG najveća. 

Takođe, može se uraditi i određivanje koncentracije b-hCG u krvi. Ono se radi desetog dana po ovulaciji, i koncentracija b-hCG u krvi se kod 85% normalnih trudnoća udvostručuje svakih 72 sata u ranoj trudnoći.

== Razvoj pojedinih organa kod djeteta u trudnoći ==
Ljudsko [[srce]] počinje kucati u četvrtoj nedjelji gestacije. Putem ultrazvuka već od šeste nedjelje moguće je pratiti srčane tonove fetusa. U petoj nedjelji dijete ima oko 80 otkucaja u minuti a u devetoj nedjelji iznosi oko 165 otkucaja. Pokreti disanja opažaju se u 10 nedjelji trudnoće. Razvoj [[pluća]] kod fetusa započinje u 4 nedjelji pojavom plućnog pupoljka. Prema većini autora [[bubrezi]] fetusa počinju funkcionisati od trećeg mjeseca gestacije, a do tog zaključka se došlo na osnovu postojanja urina u mokraćnom mjehuru ploda. Do kraja 18 sedmice razvijaju se [[spolni organi]].

== Također pogledajte ==
* [[Porođaj]]
* [[Babinje]]

==Reference==
{{Refspisak}}

==Vanjski linkovi==
{{Commonscat|Pregnancy}}
* [http://www.trudnoca.net Trudnoća] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210211034954/https://trudnoca.net/ |date=11. 2. 2021 }}
* [http://www.ringeraja.ba Trudnoća na ringeraja.ba]

{{Medicinski izvori
| DiseasesDB = 10545
| ICD10 = [[ICD-10 Chapter XV: Pregnancy, childbirth and the puerperium|O00-O99]], {{ICD10|Z|33||z|30}}, {{ICD10|Z34}}, {{ICD10|Z35}}
| ICD9 = {{ICD9|650}}
| MedlinePlus =002398
| eMedicineSubj =article
| eMedicineTopic =259724
| MeshID =D011247
}}{{Seksualnost čovjeka}}

[[Kategorija:Medicina]]
[[Kategorija:Ginekologija]]
[[Kategorija:Trudnoća]]