Mara Branković
Mara Branković (1412 - 1487)[1]) je bila kćerka srpskog despota Đurđa Brankovića i njegove prve supruge, sestre trapezuntskog cara Ivana IV.[1]
Mara se u junu 1433. zaručila za osmanskog sultana Murata II.[1][2] Zaruke su trebale spriječiti napad Osmanskog Carstva na Srbiju. U trenutku zaruka Mara je imala 21 godinu, a njen zaručnik 36.[1] Brak je sklopljen 4. septembra 1435. Mara je osmanskom sultanu u miraz donijela Dubočicu i Toplički okrug.[2] Sultan je već imao suprugu, ali je preferirao Maru, u koju se i zaljubio. Uprkos tome, Mara je uvijek sultanovu prvu suprugu tretirala s poštovanjem.[1] Mara je bila vrlo bliska sa svojim posinkom, Mehmedom II.[1]
Nakon smrti sultana Murata II, Mara se vratila u Srbiju svom ocu i maćehi Jerini. Odbila je bračnu ponudu bizantskog cara Konstantina XI.[3] Mara je 1457, nakon smrti maćehe, za koju se vjerovalo da je bila otrovana od svog najmlađeg sina, Marinog polubrata Lazara, pobjegla u Osmansko Carstvo zajedno s mlađim, slijepim polubratom Grgurom. U Osmanskom Carstvu velikodušno ju je primio njen posinak, sultan Mehmed II, koji ju je tretirao kao majčinsku figuru.[1] Imala je vlastiti dvor u Ježevu, ali je bila prisutna i na sultanovom dvoru. Mara je znala da Mehmed II planira osvojiti Srbiju, te se nije protivila njegovoj namjeri.[1] Mara je živjela u milosti svoga posinka, koji joj je 1459. poklonio Manastir svete Sofije sa svim njegovim prihodima.[1] U dokumentu kojim joj sultan poklanja manastir, on je naziva svojom majkom i gospodaricom kršćanskih plemkinja.[1]
Godiine 1459. Marin polubrat Grgur je napustio njen dvor i zamonašio se na Svetoj gori. Deset godina kasnije, na dvoru joj se pridružila sestra, Katarina, celjska grofica.[1] Dvije sestre, pogotovo Mara, bile su vrlo uticajne u Osmanskom Carstvu. Mara je na svoj dvor primala izbjegle srpske plemiće i vodila vanjskopolitičke poslove u sultanovo ime. Mara je lično primala mletačke ambasadore, koji su je nazivali carevom maćehom i maćehom velikog Turčina.[1] Za vrijeme rata između Mlečana i Turaka, Mara i njena sestra Katarina su igrale ulogu diplomata koji su posredovali između dvije strane.[1] Zajedno sa sestrom, Mara je primala dubrovačke ambasadore.[1]
Među ostalim, Mara je na svoj dvor primila i kćer svoga brata Lazara, posljednju bosansku kraljicu Maru.
Sojom obavezom je smatrala zaštitu pravoslavnog naroda koji je živio na teritoriji njenog posinka.[1] Izdvajala je vlastiti novac za održavanje manastira i crkvi.[1] Bila je vrlo uticajna pri izboru crkvenih vođa.[1]
Mara je ostala iznimno uticajna i nakon Mehmedove smrti, odnosno tokom vladavien njegovog nasljednika, Bajazida II. Umrla je u Ježevu 14. septembra 1487.[1]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Donald MacGillivray Nicol, The Byzantine Lady: Ten Portraits, 1250-1500, Cambridge University Press, 1996.
- ^ a b John Van Antwerp Fine, The Late Medieval Balkans, A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest, University of Michigan Press, 1987.
- ^ Georgije Sfrances, Hronike