Lò̤-nguòng

Lò̤-nguòng-gâing 罗源县
—  Gâing  —
Lò̤-nguòng găk Hók-ciŭ gì ôi-dé   Lò̤-nguòng găk Hók-ciŭ
Lò̤-nguòng-gâing Lò̤-nguòng găk Hók-gióng
Cô̤-biĕu: 26°30′N 119°33′E
Guók-gă	Dṳ̆ng-guók
Sēng	Hók-gióng
Dê-ngék-chê	Hók-ciŭ

Lò̤-nguòng (羅源) sê Hók-gióng-sēng dĕ̤ng-báe̤k iòng-hāi gì siŏh ciáh gâing, sṳ̆k Hók-ciŭ-chê guāng-hà. Cuòng gâing miêng-cék 1187 bìng-huŏng gŭng-lī, cūng ìng-kēu 25 uâng, gì-dṳ̆ng Siă-cŭk ìng-kēu ciéng 8.1%, ùi Hók-gióng Siă-cŭk cuō-iéu cê̤ṳ-gṳ̆ dê cĭ ék. Iù-céng biĕng-mā 350600. Gâing ìng-mìng-céng-hū cé̤ṳ Hông-săng-déng.

Hèng-céng Kṳ̆-mĭk

Lò̤-nguòng-gâing dê-dù

Lò̤-nguòng gâing ô guāng-hăk 6 déng, 4 hiŏng, 1 ciáh mìng-cŭk-hiŏng, 192 ciáh chŏng (gṳ̆):

• Déng: Hông-săng-déng (鳳山鎮), Gáng-gĕ̤ng-déng (鑒江鎮), Kī-buó-déng (起步鎮), Sṳ̆ng-săng-déng (松山鎮), Dŏng-bùng-déng (中房鎮), Buŏi-dé̤ṳk-déng (飛竹鎮).
• Hiŏng: Băh-ták-hiŏng (白塔鄉), Hèng-iòng-hiŏng (洪洋鄉), Să̤-làng-hiŏng (西蘭鄉), Pék-diē-hiŏng (碧里鄉).
• Mìng-cŭk-hiŏng: Kuó-kāu Mìng-cŭk-hiŏng (霍口民族鄉).

Dê-lī

Dê-lī Ôi-ché̤ṳ

Lò̤-nguòng-gâing diŏh Hók-gióng-sēng dĕ̤ng-báe̤k iòng-hāi, báe̤k-ūi 26°23'~ 26°39', dĕ̤ng-gĭng 119°7'～119°54' cĭ-găng. Săng méng kuàng săng, siŏh méng kó̤ hāi. Nàng sié sê Lièng-gŏng, să̤-nàng sê Hók-ciŭ-chê gâe̤ng Mìng-âu, báe̤k sié sê Nìng-dáik-chê, dĕ̤ng sié gáh hāi gâe̤ng Hà-puō gì Dĕ̤ng-chṳ̆ng Buáng-dō̤ ī-gĭk Dài-uăng guāng-hà gì Mā-cū Liĕk-dō̤ siŏng mâung. Cūng miêng-cék 1187 bìng-huŏng gŭng-lī.

Dê-hìng

Lò̤-nguòng ôi-ché̤ṳ diŏh Cêu-hŭng Săng-măh dĕ̤ng-nàng iòng-sĭng buô-hông, dê-sié iù să̤ gáu dĕ̤ng, gŏ̤ dă̤ kī-hŭk. Dăng-duŏng sê dṳ̆ng dă̤ săng-dê, cuòng gâing dék gèng gì Ngù-mō̤-hŭng diŏh Kuó-kāu-hiŏng, hāi-băk 1251 mī; dĕ̤ng buô gèng kiŭ-lìng dŏ̤-só bék-gê̤ṳng hāi-ngâng; dĕ̤ng-báe̤k sié Gáng-gĕ̤ng Buáng-dō̤ gâe̤ng Lièng-gŏng Uòng-giè Buáng-dō̤ cà̤ gáiu-siàng bók-lō̤ duâi, ché̤ṳ nâung gì Lò̤-nguòng-uăng, ĭ sê Hók-gióng lĕ̤k duâi chĭng-cūi-gē̤ng cĭ-ék. Hāi-ngâng sê ô sék-dê tăng-tù gì huòi-sĭng chĭng-sĭk hà-uăng hìng gèng kiŭ-lìng siŏh-ngâng, ô dō̤ sĕk gūi ciáh, hāi-ngâng-siáng dòng 150.3 gŭng-lī (bău-guák dō̤-ngâng-siáng 8.9 gŭng-lī). Kī-buó-kă̤ Gók-dê gâe̤ng Siàng-guăng Bàng-nguòng, Siēu-hĕk Bàng-nguòng sê cuō-iéu gì gĕng-cáuk-kṳ̆.

Ké-hâiu

Lò̤-nguòng sṳ̆k hāi-iòng séng Á-iĕk-dâi Gié-hŭng Ké-hâiu, nièng bìng-gĭng ké-ŭng 19℃; 1 nguŏk bìng-gĭng ké-ŭng 9.6℃, 7 nguŏk bìng-gĭng ké-ŭng 28.5℃; ≥10℃ cék-ŭng 6957.8℃. Nièng gáung-cūi-liông 1652 hò̤-mī, mò̤-sŏng-kĭ 280 gĕ̤ng. 7 nguŏk gáu 9 nguŏk sê Hŭng-tăi uăk-dông kĭ.

Ŭk-sāng

Să̤-báe̤k sié săng-kṳ̆ ô hŭng-hó gì Huă-gŏng-siŏh, Gŏ̤-liāng-tù cṳ̆-nguòng gâe̤ng chéu-làng, dà, dé̤ṳk, cūi-guō dēng-dēng cṳ̆-nguòng.

Ìng-kēu

Mìng-cŭk

Lò̤-nguòng gṳ̆-mìng ī Háng-cŭk ùi cuō, Siă-cŭk ché̤ṳ-cĭ, gó ô ciēu-liông gì Muāng-cŭk, Cáung-cŭk, Mièu-cŭk, Huòi-cŭk, Câung-cŭk dēng-dēng mìng-cŭk.

Siă-cŭk

Lò̤-nguòng Siă-cŭk ìng-kēu ciéng cūng ìng-kēu gì 8.1%, hŭng-buó diŏh cuòng gâing 11 ciáh hiŏng-déng 82 ciáh chŏng, cuō-iéu dêu Kuó-kāu-hiŏng, gōng Siă-ngṳ̄, iā gōng Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄ Hók-ciŭ-uâ Lò̤-nguòng kēu-ĭng, ô Lòi (雷), Làng (藍), Cṳ̆ng (鍾) săng ciáh sáng. Siă-cŭk gì cū-siĕng găk Dòng-dièu sèng-hâu gáu Lò̤-nguòng, cuō-iéu kó̤ páh-lăk gâe̤ng iù-gĕng sĕng-uăk. Mìng-dièu déng-gṳ̆ ī-hâiu, kăi-sṳ̄ có̤-chèng, mâing-mâing huák-diēng gĭng-cá̤ cáuk-ŭk gâe̤ng hó-ngiĕk sĕng-sāng. Siă-cŭk nè̤ng hó̤ chióng săng-gŏ̤, ái ū-sŭk, dĕk-bié sê gùng-sŭk. Siă-cŭk cṳ̆-niòng sê̤ṳng 'Hông-huòng-cŏng', sṳ̆ 'Hông-huòng huák-sék', iā ô dĕk-sáik.

Dáng-mìng (Kuŏ-dà̤)

Dáng-mìng, iā giéu Lièng-gă-sùng, diŏh Hók-ciŭ ô siŏh ciáh biēng-chĭng miàng-giéu Kuŏ-dà̤. Dṳ̆ng-guók guăng-huŏng nêng-ùi Dáng-mìng sê Háng-cŭk gì siŏh buô-hông. Lò̤-nguòng gì Dáng-mìng cuō-iéu cĭk-dṳ̆ng diŏh iòng-hāi gì Gáng-gĕ̤ng, Sṳ̆ng-săng, Pék-diē săng ciáh hiŏng-déng, duòng-tūng ī sùng có̤ chuó, găk Lò̤-nguòng iòng-hāi tō̤-hāi, gōng Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄ Hók-ciŭ-uâ Lò̤-nguòng kēu-ĭng, ngâng-siông gì nè̤ng giéu ĭ-gáuk-nè̤ng 'Kuŏ-dà̤'. Mìng-guók ī-sèng, Dáng-mìng sêu-gáu lṳ̆k-dê gṳ̆-mìng ngièng-dâe̤ng gì gì-sé, iā sâ̤ Dáng-mìng ké̤ṳk géng-cī siông-ngâng. 1952 nièng ī-hâiu, céng-hū mâing-mâing dó̤i Dáng-mìng siông-ngâng gāi-có̤, dâi buô-hông gì Dáng-mìng ī-gĭng siông-ngâng déng-gṳ̆, cuō-iéu dêu Gáng-gĕ̤ng Hāi-siông (海上), Pék-diē Siĕng-hŭng (先鋒), Sṳ̆ng-săng Sìng-hŭng (乘風) săng ciáh lṳ̆k-dê chŏng.

Lĭk-sṳ̄

Diŏh 5000 nièng ī-sèng gì Sĭng Sĭk-ké Sì-dâi, Lò̤-nguòng cêu ô nè̤ng dêu. Să̤-céng (Gŭng-ngùong 290 nièng cō̤-êu) ī-gĭng ô Dṳ̆ng-nguòng nè̤ng ngiè gáu cŭ-uái. Dòng muăk kăi-sṳ̄ ô dâi-piĕ Háng-cŭk gâe̤ng Siă-cŭk nè̤ng ngiè diē. Dòng Dâi-dṳ̆ng (大中) nguòng nièng (847 nièng) dé Lò̤-nguòng Diòng (羅源場), Hàng-tŭng (咸通) nê nièng (861 nièng) sĭng Diòng ùi Déng, gāi miàng Īng-dĭng (永貞), Ngū-dâi Mìng Lṳ̀ng-kī (龍啟) nguòng nièng (933 nièng) sĭng ùi Īng-dĭng-gâing, Sáung Tiĕng-hī (天禧) ngô nièng (1021 nièng) gāi Īng-chiŏng-gâing (永昌縣), Gièng-hĭng (乾興) nguòng nièng (1022 nièng) diâng miàng-cê ùi Lò̤-nguòng-gâing (羅源縣). Lĭk-sṳ̆k Diòng-lŏ̤h-hū, Hók-ciŭ, Hók-ăng-hū, Hók-ciŭ-lô, Hók-ciŭ-hū, Mìng-hāi-dô̤. 1949 nièng 8 nguŏk 16 hô̤, Dṳ̆ng-guók Ìng-mìng Gāi-huóng-gŭng ciéng-liāng Lò̤-nguòng. 1950 nièng sṳ̆k Mìng-âu Cuŏng-kṳ̆, 1956 nièng gāi sṳ̆k Hók-ăng Cuŏng-kṳ̆, 1962 nièng sṳ̆k Hók-ciŭ-chê, 1963 nièng bók sṳ̆k Mìng-âu Cuŏng-kṳ̆, 1970 nièng bók sṳ̆k Hók-ăng Cuŏng-kṳ̆ (1971 nièng Hók-ăng Cuŏng-kṳ̆ gāi miàng Nìng-dáik Dê-kṳ̆), 1983 nièng dṳ̆ng-sĭng gŭi Hók-ciŭ-chê guāng.

Ngṳ̄-ngiòng

Lò̤-nguòng Háng-cŭk gṳ̆-mìng cuō-iéu gōng Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄ Hók-ciŭ-uâ Lò̤-nguòng kēu-ĭng, gâe̤ng Hók-ciŭ chê-kṳ̆ uâ ô bī-gáu mìng-hiēng gì kēu-ĭng chă-é. Buōng-dê Siă-cŭk gōng Siă-ngṳ̄, dŏ̤-só iā â̤ gōng Hók-ciŭ-uâ Lò̤-nguòng kēu-ĭng. Có̤i-gê̤ṳng, diŏh guăng-huŏng ngṳ̄-ngiòng céng-cháik găng-siĕk cĭ-â, Puō-tŭng-uâ sāi-ê̤ṳng bī-gáu puō-biêng, bók-guó Hók-ciŭ-uâ diŏh hâiu-săng-giāng dăng-dŏng gì sāi-ê̤ṳng cìng-kuóng kăi-sṳ̄ biéng ngài.

Ùng-huá

Lò̤-nguòng sṳ̆k Hók-ciŭ ùng-huá-kuŏng, ùng-huá sĭk-sṳ̆k gâe̤ng Hók-ciŭ-chê chă mà̤ hēng. Mìng-găng séng-iōng gì sìng iā sâ̤, ô gì sìng lièng gáuk hiŏng-chŏng dŭ mà̤ siŏh-iông, īng-hiōng dék guōng gì sìng sê Mā-cū gâe̤ng Lìng-cūi-nā̤ Dìng Cêng-gŭ. Mìng-găng liù-hèng gì hié sê Mìng-kiŏk.

Gău-tŭng

• Guók-gă cuō gáng-dô̤ Dùng-săng Gŏ̤-sók-duô gâe̤ng 104 Guók-dô̤ chuŏng guó siàng-guăng.
• Hók-ŭng-tiék-duô gĭng-guó gīng-nô̤i, bêng-chiā gié-huăk diŏh Lò̤-nguòng siék chiă-câng.
• Lò̤-nguòng gáu Diòng-lŏ̤h Guók-cié-gĭ-diòng ô 60 gŭng-lī.

Gū-cék

Lò̤-nguòng hiêng-cái ô lâng ciáh Cuòng-guók Dê̤ṳng-diēng Ùng-ŭk Bō̤-hô Dăng-ôi, hŭng-biĕk sê Dŏng-bùng-déng Dìng-tái-ói-gṳ̆ng (陳太尉宮) gâe̤ng siàng-guăng Siáng-cūi-sê Chă̤-hùng-dáe̤ng Sĕk-báik-lò̤-háng-có̤-chiông (棲雲洞十八羅漢造像).

Gâe̤ng Mā-cū-dō̤ gì guăng-hiê

Mā-cū Dĕ̤ng-īng-dō̤ nguòng-dā̤ sṳ̆k Lò̤-nguòng-gâing guāng-hà, Guók-gê̤ṳng-nô̤i-ciéng ī-hâiu iù Dài-uăng gì Dṳ̆ng-huà-mìng-guók céng-hū kóng-cié, 1954 nièng 3 nguŏk, găk Dĕ̤ng-īng-dō̤ siék Dṳ̆ng-hua-mìng-guók Lò̤-nguòng-gâing céng-hū. 1965 nièng 7 nguŏk ciŏng Dṳ̆ng-huà-mìng-guók Lò̤-nguòng-gâing céng-hū tiák kó̤, Dĕ̤ng-īng-dō̤ gāi ùi Dṳ̆ng-huà-mìng-guók Lièng-gŏng-gâing Dĕ̤ng-īng-hiŏng.