Katitikan sa Kinatsila
Ang katitikan sa Kinatsila usa sa mga labing importante ug ekstenso sa daigdig, dili lamang tungod sa numero sa manunulti sa Kinatsila pero tungod usab sa bolumen sa mga obrang nakasulat sa niining pinulongan.
Pilipinas
[usba | usba ang wikitext]Adunay kasaysayan sa tulo ka siglo ang katitikan sa Kinatsila sa Pilipinas, kadaghanan gisulat niadtong panahong Amerikano.[1] Sa panahong Katsila, kadaghanan sa mga gisulat sa Kinatsila maoy mga nasyonalistang teksto, kay ang mga Katolikong teksto gisulat sa mga lumad nga pinulongan.
Ang mga nasodnong nobela sa Pilipinas, Noli Me Tangere ug El filibusterismo, gisulat sa Kinatsila. And Nasodnong Awit sa Pilipinas usab orihinal nga gisulat sa Kinatsila.
Nasulat ang mga klasikong alamsula sa Kinatsila. Pipila sa mga tawo nga nahilambigit sila si José Rizal, Pedro Paterno, Jesús Balmori, Huerta, Farolan, Licsi, Lumba, Castillo, ubp. Ang pagkamakinasodnon unang mipakita sa mga sinulat nga Kinatsila, labi na sa mga sinulat ni Marcelo H. del Pilar kun Plaridel sa La solidaridad. Sa Sugbo, 1886, ang unang Espanyol nga mantalaan, El Boletín de Cebú, gipatik. Sa 1915, ang mga lokal nga mantalaan nagsugod sa pagpatik og mga seksyon sa Ininggles. Ang Sugbo may iyang gidaghanon sa mga magsusulat sa Kinatsila, ang kadaghanan kanila nagsulat sa sayong dekada sa siglo. Bisan kon ang ilang mga sinulat magkagamay sa mosunod nga mga katuigan, si Jose del Mar nakadaog sa Zobel tungod sa iyang sinulat nga Perfiles (1965).
Sa kadakong kabaligho, ang mas dakong bahin sa literaturang Kinatsila nasulat sa mga Pilipino sa panahon sa mga Amerikano. Kini tungod kay ang Kinatsila predominante pa sa mga Pilipinong intelektwal. Usa sa mga respetadong magsusulat nga Pilipinhon (Claro M. Recto) nagpadayon sa pagsulat sa Kinatsila hangtod sa 1946. Ang uban pang nailhan nga magsusulat sa Kinatsila mao sila si Isidro Marfori, Cecilio Apóstol (Pentelicas, 1941), Fernando Ma. Guerrero (Crisálidas, 1914), Gaspar Aquino de Belén, ug Flavio Zaragoza Cano (Cantos a España ug De Mactán a Tirad).
Pipila sa mga mantalaan nga napatik sa Kinatsila mao kining mosunod: El renacimiento, La democracia, La vanguardia, El pueblo de Iloilo, ug El tiempo. Ang mga magasing The Independent, Philippine Free Press ug Philippine Review gipatik sa Ininggles ug Kinatsila.
Mga reperensya
[usba | usba ang wikitext]
