Skip to main content

Manolis Dafermos

University of Crete, Psychology, Faculty Member

Followers

2,197

Following

159

Co-authors

21

Mentions

1

Public Views

Manolis Dafermos is a professor of Epistemology of Psychology at the Department of Psychology, University of Crete. He holds a PhD in Philosophy from the Lomonosov Moscow State University. His interests include cultural-historical psychology, critical psychology, the history of psychology, and epistemological and methodological issues in the social sciences.

less

Daniela Vendramini-Zanella

Adriana Kuerten Dellagnelo

Universidade Federal de Santa Catarina - UFSC (Federal University of Santa Catarina)

Matheus André Agnoletto

Universidade Federal de Ouro Preto

Adriana Lia Friszman de Laplane

Universidade Federal de Goiás

UNIAN

InterestsView All (32)

Uploads

Papers by Manolis Dafermos

MUDANÇAS SOCIAIS: O DESENVOLVIMENTO HUMANO REVOLUCIONÁRIO VYGOTSKIANO// VYGOTSKY´S REVOLUTIONARY PERSPECTIVE ON HUMAN DEVELOPMENT IN TIMES OF CRISIS

The dialectics of digitalization and learning in a crisis-ridden world

Ernst Schraube's book "Digitalisation and Learning as a Worlding Practice" challenges the notion ... more Ernst Schraube's book "Digitalisation and Learning as a Worlding Practice" challenges the notion of digital technologies as inherently neutral, demonstrating that they are fundamentally 'contradictory and political artefacts that embody power and materialised agency' (Schraube, 2024, p.47). One of its key contributions is a critique of the instrumental view of technology, which sees digital tools as neutral instruments whose use depends solely on the intentions and choices of individual users. By adopting a dialectical approach, the book moves beyond the simplistic binary of technologism and technophobia. https://doi.org/10.1177/09593543241300108

Η συμβολή των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών και η αξιολόγηση του ευρύτερου και κοινωνικού αντίκτυπου της έρευνας Συγγραφική ομάδα

Η ανάδυση του ζητήματος της απήχησης έρευνας συνδέεται με τουλάχιστον τρεις σημαντικές προκλήσεις... more Η ανάδυση του ζητήματος της απήχησης έρευνας συνδέεται με τουλάχιστον τρεις σημαντικές προκλήσεις που αφορούν το δημόσιο χαρακτήρα της έρευνας και της γνώσης. Η πρώτη πρόκληση προκύπτει από την εκθετική αύξηση της ερευνητικής παραγωγής και την ανάγκη αποτίμησής της. Διαφάνηκε ότι η χρήση βιβλιομετρικών μετρήσεων δεν επαρκεί για την αποτίμηση της επιστημονικής απήχησης της έρευνας. Η δεύτερη πρόκληση απορρέει από την ανάγκη για τεκμηριωμένο διάλογο στη δημόσια σφαίρα σχετικά με την ανάδυση νέων κοινωνικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων και διεκδικήσεων καθώς επίσης και από την αναγνώριση της συμβολής των κοινωνικών επιστημών στην κατανόηση της κοινωνικής διάστασης των τεχνολογικών εξελίξεων και εφαρμογών. Η τρίτη πρόκληση συνδέεται με την ανάγκη ενίσχυσης της συνεργασίας ερευνητικών και κοινωνικών φορέων για τη δημοκρατική διαμόρφωση και εφαρμογή ολοκληρωμένων πολιτικών βιώσιμης και δίκαιης οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης.

Το κεφάλαιο αυτό αποσκοπεί: α) στην επισκόπηση της συζήτησης σχετικά με το φάσμα δυνατοτήτων και περιορισμών της χρήσης βιβλιομετρικών εργαλείων αποτίμησης της έρευνας· β) στην ανάλυση της συζήτησης σχετικά με την κοινωνικό και ευρύτερο αντίκτυπο της επιστημονικής έρευνας· 3) την αποτίμηση των θεσμοθετημένων διαδικασιών αξιολόγησης από δημόσιους και κυβερνητικούς οργανισμούς και των εργαλείων που χρησιμοποιούνται στην ακαδημαϊκή εκπαίδευση και έρευνα· 4) στην διατύπωση προτάσεων πολιτικής σχετικά με την αποτίμηση του κοινωνικού και ευρύτερου αντίκτυπου της έρευνας.

Exploring Paradoxes in the Development of Mathematical Thinking: a Cultural-historical Perspective

Exploring Paradoxes in the Development of Mathematical Thinking: a Cultural-historical Perspective, 2023

Primary school teachers are the educators responsible for introducing children into the world of ... more Primary school teachers are the educators responsible for introducing children into the world of mathematics. In the process of learning mathematics, children may experience negative emotions and develop negative attitudes or mathematics anxiety. Some authors approach these issues by focusing on primary teachers' mathematics anxiety or proficiency in mathematics. In this article, we explore whether and how certain social and educational practices shape or not the development of mathematical thinking in prospective primary teachers, from a cultural-historical perspective. The study's sample consists of twelve prospective primary teachers in their last year of studies. The participants were interviewed about their experience with mathematics throughout their educational years. By examining and contrasting the different developmental trajectories of the participants, we identified their "imprisonment" in situational thinking and some of the paradoxes that characterise their development. Adopting a historical perspective in analysing participants' trajectories was crucial in uncovering the paradoxical nature of the development of mathematical thinking. We conclude by highlighting the socially mediated nature of mathematics and the obstacles posed by the competitive and exam-driven nature of educational practices.

M. Dafermos (2023). The neoliberal transformation of university and restructuring of academic labour. Journal of Critical Education Policy Studies, 21(1), 1-37.

This study examines the neoliberal transformation of the university, focusing on the significant ... more This study examines the neoliberal transformation of the university, focusing on the significant changes in the organisation and orientation of academic labour. Academic labour has become increasingly fragmented, intensified, and eroded under managerial control and panoptic surveillance. A neoliberal labour regime contradicts the nature of academic work and destroys the potential for the development of the general intellect.
http://www.jceps.com/archives/14767

Discussing the Concept of Crisis in Cultural-historical Activity Research: a Dialectical Perspective

The concept of crisis has a long history across disciplines (medicine, history, political economy... more The concept of crisis has a long history across disciplines (medicine, history, political economy, political science, sociology, psychology, history, philosophy of science, etc.). This concept has been used in a variety of different ways. Vygotsky employed the concept of crisis in a critique of psychology as a 'problematic discipline'. Additionally, Vygotsky used the concept of crisis to refer to the specific mechanisms related to psychological development. More generally, the concept of crisis is crucial for the conceptualisation of the process of development of Vygotsky's project. From a dialectical perspective, a crisis is a critical moment of a dynamic, contradictory, developmental process. The elaboration of the concept of crisis as a part of a broader, dialectical vision of society in the long-term process of its historical development can become a moment of regenerating cultural-historical activity research.

Κριτική Ψυχολογία

Ο όρος «κριτική ψυχολογία» αναφέρεται σε ένα κίνημα/ρεύμα που συγκρούεται με την ψυχολογία του κυ... more Ο όρος «κριτική ψυχολογία» αναφέρεται σε ένα κίνημα/ρεύμα που συγκρούεται με την ψυχολογία του κυρίαρχου ρεύματος, δηλαδή με την ψυχολογία όπως διδάσκεται στα Πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής και ασκείται από την πλειονότητα των ειδικών (ψυχολόγων, ερευνητών, κ.α.). Η κριτική ψυχολογία καλύπτει ένα ευρύ -και σε μεγάλο βαθμό- ανομοιογενές φάσμα προσεγγίσεων οι εκπρόσωποι των οποίων θέτουν υπό αμφισβήτηση θεμελιώδεις οντολογικές, επιστημολογικές και κοινωνικές παραδοχές της ψυχολογίας του κυρίαρχου ρεύματος και εξετάζουν κριτικά τους τρόπους χρήσης της ψυχολογίας στο πλαίσιο της κεφαλαιοκρατικής κοινωνίας. https://conceptsarchive.substack.com/p/c1e

Μια κριτική εισαγωγή στην επιστημολογία της Ψυχολογίας

M ε αφορμή την έκδοση του βιβλίου «Επιστημολογία της Ψυχολογίας» από τις εκδόσεις Κριτική, η Νικό... more M ε αφορμή την έκδοση του βιβλίου «Επιστημολογία της Ψυχολογίας» από τις εκδόσεις Κριτική, η Νικόλ Σαρλά συζήτησε με τον συγγραφέα Μανώλη Δαφέρμο, καθηγητή του τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, σχετικά με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η σύγχρονη Ψυχολογία και ευρύτερα η επιστήμη. Πώς προέκυψε η ιδέα για τη συγγραφή του βιβλίου;

Aikaterini Venianaki, Eleni Timplalexi, Manolis Dafermos (2021). The medicalisation of learning difficulties through the prism of Bronfenbrenner’s bioecological approach: the case of the remote and mountainous areas of Chania Prefecture. OUTLINES. CRITICAL PRACTICE STUDIES, 22 ( 01), 138-180.

The purpose of this study is to look into the function of the medicalisation of learning difficul... more The purpose of this study is to look into the function of the medicalisation of learning difficulties and its impacts in the case of the remote and mountainous areas in Chania Prefecture, Crete, through the prism of Bronfenbrenner's bioecological approach. Educational documents, archives, newspapers, and laws are examined, and six semi-structured interviews are conducted and analysed. Thematic analysis resulted in two main themes: a. the differentiated environment in remote and mountainous areas and b. the medicalisation of learning difficulties, as an ''inflation'' phenomenon with a positive stigma. It also appears that the medicalisation of learning difficulties acts as a way of silencing environmental dimensions, and imposes an obstacle to detecting the deeper systemic, social, economic and political causes of these difficulties, especially in light of the consequences of the socioeconomic crisis in Greece

«Σχέδιο δράσης για το Πανεπιστήμιο του 2030»: το φάρμακο που γίνεται φαρμάκι

Πρόσφατα, δημοσιεύτηκε το «Σχέδιο δράσης για το Πανεπιστήμιο του 2030. Αρχές και θέσεις» που εκπο... more Πρόσφατα, δημοσιεύτηκε το «Σχέδιο δράσης για το Πανεπιστήμιο του 2030. Αρχές και θέσεις» που εκπονήθηκε από επιτροπή πανεπιστημιακών στο πλαίσιο πρωτοβουλίας του Ιδρύματος Μποδοσάκη. Αυτό το κείμενο παρουσιάζει ένα προγραμματικό σχέδιο «εκσυγχρονισμού» των δημόσιων Πανεπιστημίων, ώστε να λειτουργούν με όρους επιχειρήσεων στη βάση ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων.
Η επιχειρηματολογία του κειμένου είναι έωλη και αυτοαναιρούμενη, αλλά επίσης, τα προτεινόμενα «ρηξικέλευθα μέτρα» ενισχύουν τις «παθογένειες» και δημιουργούν νέες ακόμα πιο επικίνδυνες. Το «Σχέδιο δράσης» υβρίζει, απαξιώνει, καταστρέφει το δημόσιο Πανεπιστήμιο, χωρίς να δημιουργεί βιώσιμο σύστημα στη θέση του. Ο οραματικός ορίζοντας του «Σχεδίου δράσης» είναι σαφέστατα αποφατικός, αποδομητικός και το προτεινόμενο «φάρμακο» για τη «θεραπεία» των «παθογενειών» του δημόσιου Πανεπιστημίου είναι «φαρμάκι». https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/320606_shedio-drasis-gia-panepistimio-toy-2030-farmako-poy-ginetai-farmaki

Rethinking the relationship between Marx's Capital and Hegel's Science of Logic: The tradition of creative Soviet Marxism.

This article sheds light on the little known and poorly understood extensive discussion on the re... more This article sheds light on the little known and poorly understood extensive discussion on the relationship between Marx's Capital and Hegel's Science of Logic in the tradition of creative Soviet Marxism. The exploration of the mechanism of ascending from the abstract to the concrete and its relation to the movement of thought from the concrete to the abstract was one of the key points of this discussion. The ascending from the abstract to the concrete is a crucial issue of the dialectical logic developed in German Classical Philosophy, especially in Hegel's Science of Logic. Marx implemented the method of ascent from the abstract to the concrete to investigate a historically concrete object (the capitalist mode of production) as an organic whole.
https://journals.sagepub.com/eprint/A6JFYYWI5KKP72TVVYAC/full

M.Kontopodis, M. Dafermos, & A. Tanzi Neto (2020). Instead of an Epilogue. “We Are on Fire”: Crisis as Turning Point, Vygotsky and Social Change. In A. Tanzi Neto, F. Liberali, & M. Dafermos (Eds.), Revisiting Vygotsky for social change: Bringing together theory and practice. New York: Peter Lang.

Μ.Δαφέρμος (2021). Ο Θάνος Μικρούτσικος και η αισθητική της αντίστασης.Κριτική Εκπαίδευση, 1, 72-98

Μ.Δαφέρμος (2021). Παράδοξα της επιστημονικής προόδου. Τρίτων. Περιοδικό του Πανεπιστημίου Κρήτης, τ.2.

M.Dafermos (2020). Reconstructing the fundamental ideas of Vygotsky’s theory in the contemporary social and scientific context. In A. Tanzi Neto, F. Liberali, & M. Dafermos (Eds.), Revisiting Vygotsky for social change: Bringing together theory and practice (pp.13-30). New York: Peter Lang.

There are wider epistemological and methodological difficulties associated with the understanding... more There are wider epistemological and methodological difficulties associated with the understanding, implementation and further development of Vygotsky’s theory. What does understanding cultural-historical theory mean? What was the social and scientific context of the emergence of cultural-historical theory? Why does cultural-historical theory ‘relive’ in the contemporary globalized world? How does Vygotsky’s theory ‘travel’ across different countries and continents? How is it possible to deeply understand and develop further Vygotsky’s theory in times of socioeconomic crisis?

Dafermos, M. (2021). The metaphysics of psychology and a dialectical perspective. Theory & Psychology, 31(3), 355-374

This article aims to examine the relation between psychology and metaphysics. Despite psychology’... more This article aims to examine the relation between psychology and metaphysics. Despite psychology’s claim of being an exact science, like physics, it contains an implicit commitment to metaphysical assumptions, such as ahistorical universalism, ontological dualism, abstract individualism, and the fragmentation of the human mind. This paper proposes a dialectical perspective as a way to overcome the unidimensional examination of psychological phenomena as the sum of independent, fixed, and static elements. By revealing the shortcomings of reductionism and elementarism, dialectics highlight the complex and dynamic nature of psychological processes and provide an original way of conceptualizing crucial theoretical and methodological issues of psychology as a discipline.
https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0959354320975491

Revisiting Vygotsky for Social Change Revisiting Vygotsky for Social Change Bringing Together Theory and Practice

Contemporary thinkers and researchers from different parts of the world involved in achieving hum... more Contemporary thinkers and researchers from different parts of the world involved in achieving human development employ Vygotsky’s theory in order to deal with new social challenges arising in a global but deeply divided world (Santos, 2000; Souza e Santos, 2008; Martín-Baró, 1998). The chapters of this book shed light onto Vygotsky’s initial principles adding critical and social perspectives as a way of expanding his legacy to global contemporary needs such as a critical reflection from the perspective of social change, social dynamics and human development, ethical-political situations of action power, dialectic relationship of the human being with society, contradictions in an individual’s dramatic life events and awareness of the social environment to actively change the existing forms of life.

Two articles of Encyclopedia of Critical Psychology: "Psyche", and "Reductionism" دو مقاله از دانشنامه روان شناسی انتقادی: روان؛ تقلیل گرایی

by Manolis Dafermos and Emmanuel Shokrian

Iran Academia, 2020

پیش از این و در شماره پنجم ژورنال ایران آکادمیا مقاله ای از مانولیس دفرموس تحت عنوان «روان شناسی... more پیش از این و در شماره پنجم ژورنال ایران آکادمیا مقاله ای از مانولیس دفرموس
تحت عنوان «روان شناسی شوروی » ترجمه و منتشر شد. دکتر مانولیس دفرموس استاد
روان شناسی دانشگاه کرت در یونان است. وی تحصیلات خود را در رشته فلسفه و در
مقطع دکترا در دانشگاه دولتی لومونُسُف مسکو به انجام رسانیده است. حوزه کاری
او تاریخ روان شناسی، مباحث معرفت شناختی و فلسفی مربوط به روان شناسی
است. دفرموس یکی از شناخته شده ترین روان شناسان جریان دگراندیش و انتقادی
است که مقالات و کتاب های متعددی به زبان های یونانی، روسی و انگلیسی در
زمینه روان شناسی فرهنگی-تاریخی و روان شناسی شوروی/روسیه نگاشته است.
با این حال، تصمیم بر این شد که جهت معرفی اجمالی و اولیه پروفسور
دفرموس در حوزه روان شناسی ایرانی سه مقاله دانشنامه ای ایشان ترجمه و در
ژورنال دانشگاه ایران آکادمیا منتشر گردد. علاوه بر مقاله «روان شناسی شوروی »
شماره پنجم ژورنال ایران آکادمیا، همچنین دو مقاله «روان » و «تقلیل گرایی » در
این شماره از ژورنال ایران آکادمیا ارائه خواهد شد.

Cultural-Historical Activity Theory Travels to Greece: Actors, Contexts and Politics of Reception and Interpretation

This article explores how socio-cultural, cultural-historical and activity theory approaches to e... more This article explores how socio-cultural, cultural-historical and activity theory approaches to education and psychology have traveled to Greece over the last three decades. It explores the history of introducing these approaches in the Greek context while identifying key dimensions of the process, such as: diverse interpretation of original works, key actors in academic teaching and research and linkages with educational policy and activism beyond the university spaces. Greece with its specific history of military dictatorship, constitutional change, varied struggles for democracy within the university, European integration, and current crisis and neoliberal reforms is seen as a sample case; taking this case as a point of departure, the authors develop a meta-theoretical frame on how to discuss the various ways in which socio-cultural-historical approaches have traveled across socio-cultural, historical, institutional, political, regional, and also, increasingly globalized contexts of education.

M. Dafermos (2019). Developing a Dialectical Understanding of Generalization: An Unfinalized Dialogue Between Vygotsky and Davydov. In C. Højholt and E. Schraube (Eds.), Subjectivity and Knowledge - Generalization in the Psychological Study of Everyday Life (pp. 61–78). New York: Springer.

Positivist-oriented psychology remains trapped in the formal account of generalization as a conte... more Positivist-oriented psychology remains trapped in the formal account of generalization as a context (and content)-free procedure/process. Challenging the formal account of generalization, a dialectical perspective highlights the concrete, dynamic, historical connection between the general and the particular. It is proposed that a dialogue between Vygotsky and Davydov, who were both adherents of the dialectal tradition in psychology, can provide insights into conceptualizing generalization. A dialogue on dialectical understanding of generalization and its relation to changing societal practices is examined as a way to promote active, transformative subjectivity.

MUDANÇAS SOCIAIS: O DESENVOLVIMENTO HUMANO REVOLUCIONÁRIO VYGOTSKIANO// VYGOTSKY´S REVOLUTIONARY PERSPECTIVE ON HUMAN DEVELOPMENT IN TIMES OF CRISIS

The dialectics of digitalization and learning in a crisis-ridden world

Ernst Schraube's book "Digitalisation and Learning as a Worlding Practice" challenges the notion ... more Ernst Schraube's book "Digitalisation and Learning as a Worlding Practice" challenges the notion of digital technologies as inherently neutral, demonstrating that they are fundamentally 'contradictory and political artefacts that embody power and materialised agency' (Schraube, 2024, p.47). One of its key contributions is a critique of the instrumental view of technology, which sees digital tools as neutral instruments whose use depends solely on the intentions and choices of individual users. By adopting a dialectical approach, the book moves beyond the simplistic binary of technologism and technophobia. https://doi.org/10.1177/09593543241300108

Η συμβολή των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών και η αξιολόγηση του ευρύτερου και κοινωνικού αντίκτυπου της έρευνας Συγγραφική ομάδα

Η ανάδυση του ζητήματος της απήχησης έρευνας συνδέεται με τουλάχιστον τρεις σημαντικές προκλήσεις... more Η ανάδυση του ζητήματος της απήχησης έρευνας συνδέεται με τουλάχιστον τρεις σημαντικές προκλήσεις που αφορούν το δημόσιο χαρακτήρα της έρευνας και της γνώσης. Η πρώτη πρόκληση προκύπτει από την εκθετική αύξηση της ερευνητικής παραγωγής και την ανάγκη αποτίμησής της. Διαφάνηκε ότι η χρήση βιβλιομετρικών μετρήσεων δεν επαρκεί για την αποτίμηση της επιστημονικής απήχησης της έρευνας. Η δεύτερη πρόκληση απορρέει από την ανάγκη για τεκμηριωμένο διάλογο στη δημόσια σφαίρα σχετικά με την ανάδυση νέων κοινωνικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων και διεκδικήσεων καθώς επίσης και από την αναγνώριση της συμβολής των κοινωνικών επιστημών στην κατανόηση της κοινωνικής διάστασης των τεχνολογικών εξελίξεων και εφαρμογών. Η τρίτη πρόκληση συνδέεται με την ανάγκη ενίσχυσης της συνεργασίας ερευνητικών και κοινωνικών φορέων για τη δημοκρατική διαμόρφωση και εφαρμογή ολοκληρωμένων πολιτικών βιώσιμης και δίκαιης οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης.

Το κεφάλαιο αυτό αποσκοπεί: α) στην επισκόπηση της συζήτησης σχετικά με το φάσμα δυνατοτήτων και περιορισμών της χρήσης βιβλιομετρικών εργαλείων αποτίμησης της έρευνας· β) στην ανάλυση της συζήτησης σχετικά με την κοινωνικό και ευρύτερο αντίκτυπο της επιστημονικής έρευνας· 3) την αποτίμηση των θεσμοθετημένων διαδικασιών αξιολόγησης από δημόσιους και κυβερνητικούς οργανισμούς και των εργαλείων που χρησιμοποιούνται στην ακαδημαϊκή εκπαίδευση και έρευνα· 4) στην διατύπωση προτάσεων πολιτικής σχετικά με την αποτίμηση του κοινωνικού και ευρύτερου αντίκτυπου της έρευνας.

Exploring Paradoxes in the Development of Mathematical Thinking: a Cultural-historical Perspective

Exploring Paradoxes in the Development of Mathematical Thinking: a Cultural-historical Perspective, 2023

Primary school teachers are the educators responsible for introducing children into the world of ... more Primary school teachers are the educators responsible for introducing children into the world of mathematics. In the process of learning mathematics, children may experience negative emotions and develop negative attitudes or mathematics anxiety. Some authors approach these issues by focusing on primary teachers' mathematics anxiety or proficiency in mathematics. In this article, we explore whether and how certain social and educational practices shape or not the development of mathematical thinking in prospective primary teachers, from a cultural-historical perspective. The study's sample consists of twelve prospective primary teachers in their last year of studies. The participants were interviewed about their experience with mathematics throughout their educational years. By examining and contrasting the different developmental trajectories of the participants, we identified their "imprisonment" in situational thinking and some of the paradoxes that characterise their development. Adopting a historical perspective in analysing participants' trajectories was crucial in uncovering the paradoxical nature of the development of mathematical thinking. We conclude by highlighting the socially mediated nature of mathematics and the obstacles posed by the competitive and exam-driven nature of educational practices.

M. Dafermos (2023). The neoliberal transformation of university and restructuring of academic labour. Journal of Critical Education Policy Studies, 21(1), 1-37.

This study examines the neoliberal transformation of the university, focusing on the significant ... more This study examines the neoliberal transformation of the university, focusing on the significant changes in the organisation and orientation of academic labour. Academic labour has become increasingly fragmented, intensified, and eroded under managerial control and panoptic surveillance. A neoliberal labour regime contradicts the nature of academic work and destroys the potential for the development of the general intellect.
http://www.jceps.com/archives/14767

Discussing the Concept of Crisis in Cultural-historical Activity Research: a Dialectical Perspective

The concept of crisis has a long history across disciplines (medicine, history, political economy... more The concept of crisis has a long history across disciplines (medicine, history, political economy, political science, sociology, psychology, history, philosophy of science, etc.). This concept has been used in a variety of different ways. Vygotsky employed the concept of crisis in a critique of psychology as a 'problematic discipline'. Additionally, Vygotsky used the concept of crisis to refer to the specific mechanisms related to psychological development. More generally, the concept of crisis is crucial for the conceptualisation of the process of development of Vygotsky's project. From a dialectical perspective, a crisis is a critical moment of a dynamic, contradictory, developmental process. The elaboration of the concept of crisis as a part of a broader, dialectical vision of society in the long-term process of its historical development can become a moment of regenerating cultural-historical activity research.

Κριτική Ψυχολογία

Ο όρος «κριτική ψυχολογία» αναφέρεται σε ένα κίνημα/ρεύμα που συγκρούεται με την ψυχολογία του κυ... more Ο όρος «κριτική ψυχολογία» αναφέρεται σε ένα κίνημα/ρεύμα που συγκρούεται με την ψυχολογία του κυρίαρχου ρεύματος, δηλαδή με την ψυχολογία όπως διδάσκεται στα Πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής και ασκείται από την πλειονότητα των ειδικών (ψυχολόγων, ερευνητών, κ.α.). Η κριτική ψυχολογία καλύπτει ένα ευρύ -και σε μεγάλο βαθμό- ανομοιογενές φάσμα προσεγγίσεων οι εκπρόσωποι των οποίων θέτουν υπό αμφισβήτηση θεμελιώδεις οντολογικές, επιστημολογικές και κοινωνικές παραδοχές της ψυχολογίας του κυρίαρχου ρεύματος και εξετάζουν κριτικά τους τρόπους χρήσης της ψυχολογίας στο πλαίσιο της κεφαλαιοκρατικής κοινωνίας. https://conceptsarchive.substack.com/p/c1e

Μια κριτική εισαγωγή στην επιστημολογία της Ψυχολογίας

M ε αφορμή την έκδοση του βιβλίου «Επιστημολογία της Ψυχολογίας» από τις εκδόσεις Κριτική, η Νικό... more M ε αφορμή την έκδοση του βιβλίου «Επιστημολογία της Ψυχολογίας» από τις εκδόσεις Κριτική, η Νικόλ Σαρλά συζήτησε με τον συγγραφέα Μανώλη Δαφέρμο, καθηγητή του τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, σχετικά με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η σύγχρονη Ψυχολογία και ευρύτερα η επιστήμη. Πώς προέκυψε η ιδέα για τη συγγραφή του βιβλίου;

Aikaterini Venianaki, Eleni Timplalexi, Manolis Dafermos (2021). The medicalisation of learning difficulties through the prism of Bronfenbrenner’s bioecological approach: the case of the remote and mountainous areas of Chania Prefecture. OUTLINES. CRITICAL PRACTICE STUDIES, 22 ( 01), 138-180.

The purpose of this study is to look into the function of the medicalisation of learning difficul... more The purpose of this study is to look into the function of the medicalisation of learning difficulties and its impacts in the case of the remote and mountainous areas in Chania Prefecture, Crete, through the prism of Bronfenbrenner's bioecological approach. Educational documents, archives, newspapers, and laws are examined, and six semi-structured interviews are conducted and analysed. Thematic analysis resulted in two main themes: a. the differentiated environment in remote and mountainous areas and b. the medicalisation of learning difficulties, as an ''inflation'' phenomenon with a positive stigma. It also appears that the medicalisation of learning difficulties acts as a way of silencing environmental dimensions, and imposes an obstacle to detecting the deeper systemic, social, economic and political causes of these difficulties, especially in light of the consequences of the socioeconomic crisis in Greece

«Σχέδιο δράσης για το Πανεπιστήμιο του 2030»: το φάρμακο που γίνεται φαρμάκι

Πρόσφατα, δημοσιεύτηκε το «Σχέδιο δράσης για το Πανεπιστήμιο του 2030. Αρχές και θέσεις» που εκπο... more Πρόσφατα, δημοσιεύτηκε το «Σχέδιο δράσης για το Πανεπιστήμιο του 2030. Αρχές και θέσεις» που εκπονήθηκε από επιτροπή πανεπιστημιακών στο πλαίσιο πρωτοβουλίας του Ιδρύματος Μποδοσάκη. Αυτό το κείμενο παρουσιάζει ένα προγραμματικό σχέδιο «εκσυγχρονισμού» των δημόσιων Πανεπιστημίων, ώστε να λειτουργούν με όρους επιχειρήσεων στη βάση ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων.
Η επιχειρηματολογία του κειμένου είναι έωλη και αυτοαναιρούμενη, αλλά επίσης, τα προτεινόμενα «ρηξικέλευθα μέτρα» ενισχύουν τις «παθογένειες» και δημιουργούν νέες ακόμα πιο επικίνδυνες. Το «Σχέδιο δράσης» υβρίζει, απαξιώνει, καταστρέφει το δημόσιο Πανεπιστήμιο, χωρίς να δημιουργεί βιώσιμο σύστημα στη θέση του. Ο οραματικός ορίζοντας του «Σχεδίου δράσης» είναι σαφέστατα αποφατικός, αποδομητικός και το προτεινόμενο «φάρμακο» για τη «θεραπεία» των «παθογενειών» του δημόσιου Πανεπιστημίου είναι «φαρμάκι». https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/320606_shedio-drasis-gia-panepistimio-toy-2030-farmako-poy-ginetai-farmaki

Rethinking the relationship between Marx's Capital and Hegel's Science of Logic: The tradition of creative Soviet Marxism.

This article sheds light on the little known and poorly understood extensive discussion on the re... more This article sheds light on the little known and poorly understood extensive discussion on the relationship between Marx's Capital and Hegel's Science of Logic in the tradition of creative Soviet Marxism. The exploration of the mechanism of ascending from the abstract to the concrete and its relation to the movement of thought from the concrete to the abstract was one of the key points of this discussion. The ascending from the abstract to the concrete is a crucial issue of the dialectical logic developed in German Classical Philosophy, especially in Hegel's Science of Logic. Marx implemented the method of ascent from the abstract to the concrete to investigate a historically concrete object (the capitalist mode of production) as an organic whole.
https://journals.sagepub.com/eprint/A6JFYYWI5KKP72TVVYAC/full

M.Kontopodis, M. Dafermos, & A. Tanzi Neto (2020). Instead of an Epilogue. “We Are on Fire”: Crisis as Turning Point, Vygotsky and Social Change. In A. Tanzi Neto, F. Liberali, & M. Dafermos (Eds.), Revisiting Vygotsky for social change: Bringing together theory and practice. New York: Peter Lang.

Μ.Δαφέρμος (2021). Ο Θάνος Μικρούτσικος και η αισθητική της αντίστασης.Κριτική Εκπαίδευση, 1, 72-98

Μ.Δαφέρμος (2021). Παράδοξα της επιστημονικής προόδου. Τρίτων. Περιοδικό του Πανεπιστημίου Κρήτης, τ.2.

M.Dafermos (2020). Reconstructing the fundamental ideas of Vygotsky’s theory in the contemporary social and scientific context. In A. Tanzi Neto, F. Liberali, & M. Dafermos (Eds.), Revisiting Vygotsky for social change: Bringing together theory and practice (pp.13-30). New York: Peter Lang.

There are wider epistemological and methodological difficulties associated with the understanding... more There are wider epistemological and methodological difficulties associated with the understanding, implementation and further development of Vygotsky’s theory. What does understanding cultural-historical theory mean? What was the social and scientific context of the emergence of cultural-historical theory? Why does cultural-historical theory ‘relive’ in the contemporary globalized world? How does Vygotsky’s theory ‘travel’ across different countries and continents? How is it possible to deeply understand and develop further Vygotsky’s theory in times of socioeconomic crisis?

Dafermos, M. (2021). The metaphysics of psychology and a dialectical perspective. Theory & Psychology, 31(3), 355-374

This article aims to examine the relation between psychology and metaphysics. Despite psychology’... more This article aims to examine the relation between psychology and metaphysics. Despite psychology’s claim of being an exact science, like physics, it contains an implicit commitment to metaphysical assumptions, such as ahistorical universalism, ontological dualism, abstract individualism, and the fragmentation of the human mind. This paper proposes a dialectical perspective as a way to overcome the unidimensional examination of psychological phenomena as the sum of independent, fixed, and static elements. By revealing the shortcomings of reductionism and elementarism, dialectics highlight the complex and dynamic nature of psychological processes and provide an original way of conceptualizing crucial theoretical and methodological issues of psychology as a discipline.
https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0959354320975491

Revisiting Vygotsky for Social Change Revisiting Vygotsky for Social Change Bringing Together Theory and Practice

Contemporary thinkers and researchers from different parts of the world involved in achieving hum... more Contemporary thinkers and researchers from different parts of the world involved in achieving human development employ Vygotsky’s theory in order to deal with new social challenges arising in a global but deeply divided world (Santos, 2000; Souza e Santos, 2008; Martín-Baró, 1998). The chapters of this book shed light onto Vygotsky’s initial principles adding critical and social perspectives as a way of expanding his legacy to global contemporary needs such as a critical reflection from the perspective of social change, social dynamics and human development, ethical-political situations of action power, dialectic relationship of the human being with society, contradictions in an individual’s dramatic life events and awareness of the social environment to actively change the existing forms of life.

Two articles of Encyclopedia of Critical Psychology: "Psyche", and "Reductionism" دو مقاله از دانشنامه روان شناسی انتقادی: روان؛ تقلیل گرایی

by Manolis Dafermos and Emmanuel Shokrian

Iran Academia, 2020

پیش از این و در شماره پنجم ژورنال ایران آکادمیا مقاله ای از مانولیس دفرموس تحت عنوان «روان شناسی... more پیش از این و در شماره پنجم ژورنال ایران آکادمیا مقاله ای از مانولیس دفرموس
تحت عنوان «روان شناسی شوروی » ترجمه و منتشر شد. دکتر مانولیس دفرموس استاد
روان شناسی دانشگاه کرت در یونان است. وی تحصیلات خود را در رشته فلسفه و در
مقطع دکترا در دانشگاه دولتی لومونُسُف مسکو به انجام رسانیده است. حوزه کاری
او تاریخ روان شناسی، مباحث معرفت شناختی و فلسفی مربوط به روان شناسی
است. دفرموس یکی از شناخته شده ترین روان شناسان جریان دگراندیش و انتقادی
است که مقالات و کتاب های متعددی به زبان های یونانی، روسی و انگلیسی در
زمینه روان شناسی فرهنگی-تاریخی و روان شناسی شوروی/روسیه نگاشته است.
با این حال، تصمیم بر این شد که جهت معرفی اجمالی و اولیه پروفسور
دفرموس در حوزه روان شناسی ایرانی سه مقاله دانشنامه ای ایشان ترجمه و در
ژورنال دانشگاه ایران آکادمیا منتشر گردد. علاوه بر مقاله «روان شناسی شوروی »
شماره پنجم ژورنال ایران آکادمیا، همچنین دو مقاله «روان » و «تقلیل گرایی » در
این شماره از ژورنال ایران آکادمیا ارائه خواهد شد.

Cultural-Historical Activity Theory Travels to Greece: Actors, Contexts and Politics of Reception and Interpretation

This article explores how socio-cultural, cultural-historical and activity theory approaches to e... more This article explores how socio-cultural, cultural-historical and activity theory approaches to education and psychology have traveled to Greece over the last three decades. It explores the history of introducing these approaches in the Greek context while identifying key dimensions of the process, such as: diverse interpretation of original works, key actors in academic teaching and research and linkages with educational policy and activism beyond the university spaces. Greece with its specific history of military dictatorship, constitutional change, varied struggles for democracy within the university, European integration, and current crisis and neoliberal reforms is seen as a sample case; taking this case as a point of departure, the authors develop a meta-theoretical frame on how to discuss the various ways in which socio-cultural-historical approaches have traveled across socio-cultural, historical, institutional, political, regional, and also, increasingly globalized contexts of education.

M. Dafermos (2019). Developing a Dialectical Understanding of Generalization: An Unfinalized Dialogue Between Vygotsky and Davydov. In C. Højholt and E. Schraube (Eds.), Subjectivity and Knowledge - Generalization in the Psychological Study of Everyday Life (pp. 61–78). New York: Springer.

Positivist-oriented psychology remains trapped in the formal account of generalization as a conte... more Positivist-oriented psychology remains trapped in the formal account of generalization as a context (and content)-free procedure/process. Challenging the formal account of generalization, a dialectical perspective highlights the concrete, dynamic, historical connection between the general and the particular. It is proposed that a dialogue between Vygotsky and Davydov, who were both adherents of the dialectal tradition in psychology, can provide insights into conceptualizing generalization. A dialogue on dialectical understanding of generalization and its relation to changing societal practices is examined as a way to promote active, transformative subjectivity.

تامل بر رابطه بین نظریه فرهنگی-تاریخی و دیالکتیک(مجموعه مقالات) Reflection on the Relation between Cultural-Historical Theory and Dialectics (Collection of Articles)

by Manolis Dafermos and Emmanuel Shokrian

Iran Academia University press, 2021

M. Dafermos (2018). Cultural-Historical Theory A Dialectical Perspective to Vygotsky.Singapore: Springer.

This book is an exploration of science in the making. It offers readers the opportunity to critic... more This book is an exploration of science in the making. It offers readers the opportunity to critically reflect on the process of development of Vygotsky's research program from the perspective of dialectics, focusing on the dramatic process of building and rebuilding cultural historical theory. Vygotsky's creative and dramatic journey is no less important than the concrete results of his research. An epistemological and historical investigation of the formulation of cultural historical theory sheds light on the process of knowledge production and reveals hidden dimensions of creativity in science.

Revisiting Vygotsky for Social Change Bringing Together Theory and Practice

by Adolfo Tanzi Neto and Manolis Dafermos

Peter Lang, 2020

Contemporary thinkers and researchers from different parts of the world involved in achieving hum... more Contemporary thinkers and researchers from different parts of the world involved in achieving human development employ Vygotsky’s theory in order to deal with new social challenges arising in a global but deeply divided world (Santos, 2000; Souza e Santos, 2008; Martín-Baró, 1998). The chapters of this book shed light onto Vygotsky’s initial principles adding critical and social perspectives as a way of expanding his legacy to global contemporary needs such as a critical reflection from the perspective of social change, social dynamics and human development, ethical-political situations of action power, dialectic relationship of the human being with society, contradictions in an individual’s dramatic life events and awareness of the social environment to actively change the existing forms of life.

ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ. Μια κριτική εισαγωγή

Márcia A. Amador Mascia, Daniela Dias dos Anjos, Ana Luiza B. Smolka (orgs.) DE VIGOTSKI -- DEBATES INTERDISCIPLINARES

Esta coletânea é fruto de discussões empreendidas durante o intercâmbio acadêmico entre dois país... more Esta coletânea é fruto de discussões empreendidas durante o intercâmbio acadêmico entre dois países, Brasil e Grécia, realizado em agosto de 2015, quando da visita do Professor doutor Emmanouil Dafermakis (Manolis), do “Department of Psychology” da “University of Crete”, a três instituições brasileiras, USF, Unicamp e USP.
A coletânea tem como proposta reunir textos que contemplam a perspectiva teórica histórico-cultural, com foco específico nas repercussões para a formação docente. Os textos abordam temas e problemas que dizem respeito a questões relacionadas aos conceitos de mediação e elaboração conceitual, ilustrando modos de apropriação das ideias de Vigotski, tal como apontado nos estudos e na exposição de Manolis. As reflexões teóricas e as pesquisas empíricas aqui apresentadas atestam a pertinência e a contemporaneidade das contribuições do pensador russo, que se mostra como um inesgotável lócus de interlocução.
Table of Content
Introduction
Marcia Aparecida Amador Mascia;
Daniela Dias dos Anjos &
Ana Luiza Bustamante Smolka

Part I: The ideas of Vigotski in dissemination: ways of appropriation

Critical reflection on the reception of Vygotsky’s theory in the international academic communities
Manolis Dafermos

Vigotski in the 21st century: contributions, inspirations, provocations
Ana Luiza Bustamante Smolka

Part II: The ideas of Vigotski in repercussion

The elaboration of the geometric concept in the early years of fundamental
school: reflecting on the role of the word and the imagination
Ana Paula de Freitas; Adair Mendes Nacarato & Kátia Gabriela Moreira

Pedagogical mediation and conceptual elaboration: significance
processes in the context of Mathematics teaching
Rosangela Eliana Bertoldo Frare; Daniela Dias dos Anjos & Débora Dainez

The Instruction to the double: dialogues of confrontation on the
teaching activity
Ermelinda Maria Barricelli; Eliane Gouvêa Lousada & Luzia Bueno

Postface

Moving with and beyond Vygotsky in times of social crisis
Manolis Dafermos

About the authors

Cultural-historical approach : educational research in different contexts

by Bento Selau, Fabiane Adela Tonetto Costas, Manuel de la Mata, Malba Barahona, Manolis Dafermos, Mercedes Cubero, ricardo baquero, Julia Lucas, and Alyona Ivanova

Μ.Δαφέρμος, M. Σαματάς, Μ.Κουκουριτάκης & Σ.Χιωτάκης (2011). Οι Κοινωνικές επιστήμες στον 21ου αιώνα. Αθήνα: Πεδίο

Μ.Δαφέρμος (2010). Το ιστορικό γίγνεσθαι της Ψυχολογίας. Αθήνα: Gutenberg

Μ. Πουρκός & Μ.Δαφέρμος (επιμ.) (2010). Ποιοτική Έρευνα στην Ψυχολογία και την Εκπαίδευση: Θεωρητική και Ιστορική Οριοθέτηση του Πεδίου, στο Μ. Πουρκός & Μ.Δαφέρμος (επιμ.), Ποιοτική έρευνα στην Ψυχολογία και στην Εκπαίδευση: επιστημολογικά, μεθοδολογικά και ηθικά ζητήματα (σελ.19-73). Αθήνα: Τόπος.

Μ. Πουρκός & Μ.Δαφέρμος (επιμ.) (2010). Ποιοτική Έρευνα στις Κοινωνικές Επιστήμες: Θεωρητική και Ιστορική Οριοθέτηση του Πεδίου, στο Μ. Πουρκός & Μ. Δαφέρμος (επιμ.), Ποιοτική έρευνα στις κοινωνικές επιστήμες: επιστημολογικά, μεθοδολογικά και ηθικά ζητήματα (σελ.21-59). Αθήνα: Τόπος

Β. Αλεξίου & Μ.Δαφέρμος (2009). Πρόλογος. Στο V. Voloshinov . Ο λόγος στη ζωή και ο λόγος στην Ποίηση (σ. 7-24). Αθήνα: Παπαζήσης.

Μ. Δαφέρμος (2006). Περιθωριοποίηση και εκπαιδευτική ένταξη. Οι Τσιγγάνοι του Ηρακλείου. Αθήνα: Ατραπός

Μ.Δαφέρμος (2002).Η πολιτισμική ιστορική θεωρία του Vygotsky. Αθήνα: Ατραπός

ISCAR conference "Crisis in Contexts"

by Manolis Dafermos and Katerina Plakitsi

The region of South and Central Europe and Middle East of the International Society for Cultural-... more The region of South and Central Europe and Middle East of the International Society for Cultural-Historical and Activity Research (ISCAR) (http://www.iscar.info/), the Department of Early Childhood Education of the School of Education of the University of Ioannina and the Department of Psychology of the School of Social Sciences of the University of Crete, are happy to announce the organization of the International conference “Crisis in Contexts”. The conference will be held at the University of Ioannina in Greece (http://www.uoi.gr/en/), from the 19th to the 24th of March 2019.

The conference theme invokes the study of crisis in the past, present and future through the prism of cultural-historical activity and research. Challenging issues and practices, new ideas at different levels of human development at different parts of the world have raised deep conversations as well as new era in the socio-cultural field of research. The conference aims to promote dialogue as well as discussions about crisis in different contexts and to explore questions, problems, methodologies and practices in the traditions of cultural-historical activity theory.

Cultural-Historical, Activity and Sociocultural Research at Times of the Contemporary Crisis: Implications for Education and Human Development". Conference. Program & Book of Abstracts

Book cover designed by courtesy of Giannis Harkoutsis technical means of representation-he create... more Book cover designed by courtesy of Giannis Harkoutsis technical means of representation-he creates depictions of the body on the basis of the perception that he has for himself and his existence. People created a plethora of images on the basis of the perception of self and in relation to their position among things, animals and other people, long before they developed writing systems.

Το «Πανεπιστήμιο-ΜακΝτόναλντς» και η παρακμή της ανώτατης εκπαίδευσης

Η «ΜακΝτοναλντοποίησης» της ανώτατης εκπαίδευσης εκφράζεται στην εμμονή στην αποτελεσματικότητα, ... more

M.Dafermos (2016). Exploring the conduct of everyday life. International Journal of Psychology & Behavior Analysis

BookReview. The book "Psychology and the Conduct of Everyday Life" edited by Ernst Schraube and C... more

Exploring the conduct of everyday life Publication History

M.Dafermos (2016). Exploring the conduct of everyday life. International Journal of Psychology & Behavior Analysis, 2: 120.

М.Дафермос (1993). Становление научного мышления. In М.Дафермос, М.Максимов & В.Кошел (Eds), Логика Истории и перспективы развития науки (pp.152 – 168). Москва: Мысль.

Η Σχολή Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης διοργανώνει έναν εξωστρεφή κύκλο σεμιναρίων... more Η Σχολή Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης διοργανώνει έναν εξωστρεφή κύκλο σεμιναρίων με τίτλο: «Τεχνολογία, Κοινωνία και Επιστήμη», ο οποίος δεν απευθύνεται μόνο στα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας, αλλά και στην ευρύτερη κρητική κοινωνία.

Η πρώτη συνάντηση του κύκλου σεμιναρίων με τίτλο: «Βαθιά μηχανική μάθηση και τεχνητή νοημοσύνη» διεξήχθη τη Δευτέρα, 1 Νοεμβρίου 2021, στις 19:00. Εισηγητής ήταν ο Αναστάσιος Ρούσσος, Κύριος Ερευνητής, Ινστιτούτο Πληροφορικής, Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) και σχολιαστές οι Γιώτα Ποϊράζη, Διευθύντρια Ερευνών, Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας, Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) και ο Μανόλης Δαφέρμος, Καθηγητής Επιστημολογίας της Ψυχολογίας, Τμήμα Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης.

A reflection on the part, present and future of Cultural-historical theory

Presentation in the Round Table https://vk.com/video/@mgppu_official?z=video-38093474_456239607%2... more

Βιβλιοπαρουσίαση: Β. Α. Βαζιούλιν «Το γίγνεσθαι της μεθόδου επιστημονικής έρευνας του Κ. Μαρξ»

Βιβλιοπαρουσίαση του θεμελιώδους έργου του Β. Α. Βαζιούλιν: «Το γίγνεσθαι της μεθόδου επιστημονικ... more Βιβλιοπαρουσίαση του θεμελιώδους έργου του Β. Α. Βαζιούλιν:
«Το γίγνεσθαι της μεθόδου επιστημονικής έρευνας του Κ. Μαρξ. Λογική πτυχή»,
23/2/2024, Αμφιθέατρο «ΑΝΤΩΝΗΣ ΤΡΙΤΣΗΣ»
https://www.youtube.com/watch?v=9UpsNhTE0xU

Ιδιωτικά Πανεπιστήμια: μύθος και πραγματικότητα

Τα δύο συστατικά στοιχεία του νομοσχέδιου «Ενίσχυση του Δημόσιου Πανεπιστημίου –Πλαίσιο λειτουργ... more Τα δύο συστατικά στοιχεία του νομοσχέδιου «Ενίσχυση του Δημόσιου Πανεπιστημίου –Πλαίσιο λειτουργίας μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων» είναι αλλολοαποκλειούμενα. Η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων υπονομεύει και οδηγεί στην αποδόμηση του Δημόσιου Πανεπιστημίου. https://www.youtube.com/watch?v=HTdyLWm1zzw

Vygotsky and social change

Η επιστήμη σε σταυροδρόμι

Στην εισήγηση θα αναδειχθούν ορισμένες ιδιαιτερότητες του σημερινού μεταιχμίου στο οποίο βρίκσετα... more Στην εισήγηση θα αναδειχθούν ορισμένες ιδιαιτερότητες του σημερινού μεταιχμίου στο οποίο βρίκσεται η επιστήμη με έμφαση στις προκλήσεις που συνδέονται με την εκθετική αύξηση της επιστημονικής γνώσης και τη διεθνοποίηση της επιστημονικής έρευνας. Επίσης, θα αναδειχθούν ορισμένες διαστάσεις της κρισιακής κατάστασης στην επιστήμη που εκφράζεται στην κλιμακούμενη αναντιστοιχία μεταξύ της τάσης αναπαραγωγής της επιστημονικήες γνώσης στην υπάρχουσα μορφή της, ενώ ωριμάζουν οι ανάγκες και προϋποθέσεις για ουσιαστική ανάπτυξη, ριζικό μετασχηματισμό της. Οι κρισιακές καταστάσεις κυοφορούν επιστημονικές επαναστάσεις που μετασχηματίζουν τα θεμέλια των επιστημών, τη θεωρία και τη μεθοδολογία τους.
https://www.youtube.com/watch?v=jTcWID6FqgY

M.Dafermos (2022). A Cultural and Historical View on Deep Machine Learning and Artificial Intelligence.

This paper offers a critical examination of artificial intelligence and machine deep learning fro... more This paper offers a critical examination of artificial intelligence and machine deep learning from a cultural-historical perspective. It is proposed to conceptualize the historical development of artificial intelligence in its relation to the cultural-historical theory in terms of a series of cognitive revolutions.
https://universityofchildhood.org/2022_international_congress_eng

Μια επιστημολογική ματιά στην ποιοτική έρευνα και την ενσώματη γνώση

Ο χαρακτήρα και ο προσανατολισμός της ποιοτικής έρευνας και η σύνδεσή της με την ποσοτική έρευν... more Ο χαρακτήρα και ο προσανατολισμός της ποιοτικής έρευνας και η σύνδεσή της με την ποσοτική έρευνα αποτελούσε κατά το δεύτερο ήμισυ του 20ου αιώνα και τις αρχές του 21ου αντικείμενο έντονων συζητήσεων και αντιπαραθέσεων στην επιστημονική κοινότητα. Οι επιταχυνόμενοι ρυθμοί επιστημονικής-τεχνικής προόδου, καθώς επίσης και οι κλιμακούμενες κοινωνικές αντιθέσεις σε παγκόσμιο, εθνικό και τοπικό επίπεδο κατά την τρέχουσα κρισιακή συγκυρία δημιουργούν νέες προκλήσεις για την ποιοτική έρευνα. Σε αντιδιαστολή με τις ευρέως διαδεδομένες αναγωγιστικές, θετικιστικές προσεγγίσεις ενισχύεται η ανάγκη ανάπτυξης νέων πρωτότυπων ερευνητικών στρατηγικών έρευνας που να αναδεικνύουν την πολυπλοκότητα και την αντιφατικότητα του κόσμου.
Στην εισήγηση θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στις προκλήσεις που συνδέονται με την ενσώματη διάσταση της ενσώματης έρευνας και της γνώσης. Λόγω της έμφασης στην γλώσσα ('linguistic turn') και το λόγο (discourse), αρκετές από τις παραδοσιακές επιστημολογικές προσεγγίσεις στο πεδίο της ποιοτικής έρευνας είναι ανεπαρκείς για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που συνδέονται με την ενσώματη διάσταση της έρευνας και της γνώσης.
https://www.youtube.com/watch?v=5Jef9DfxfHg

Βαθιά μηχανική μάθηση και τεχνητή νοημοσύνη

Η Σχολή Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης διοργανώνει έναν εξωστρεφή κύκλο σεμιναρίων... more Η Σχολή Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης διοργανώνει έναν εξωστρεφή κύκλο σεμιναρίων με τίτλο: «Τεχνολογία, Κοινωνία και Επιστήμη», ο οποίος δεν απευθύνεται μόνο στα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας, αλλά και στην ευρύτερη κρητική κοινωνία.

Η πρώτη συνάντηση του κύκλου σεμιναρίων με τίτλο: «Βαθιά μηχανική μάθηση και τεχνητή νοημοσύνη» διεξήχθη τη Δευτέρα, 1 Νοεμβρίου 2021, στις 19:00. Εισηγητής ήταν ο Αναστάσιος Ρούσσος, Κύριος Ερευνητής, Ινστιτούτο Πληροφορικής, Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) και σχολιαστές οι Γιώτα Ποϊράζη, Διευθύντρια Ερευνών, Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας, Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) και ο Μανόλης Δαφέρμος, Καθηγητής Επιστημολογίας της Ψυχολογίας, Τμήμα Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης.

Revisiting Vygotsky for Social Change. Bringing Together Theory and Practice.

Book presentation. https://www.facebook.com/107147924488976/videos/5179122645448796

M.Dafermos (2021). Vygotsky’s project and social change

Conversamos sobre as idéias fundamentais da teoria de Vygotsky para o contexto científico e socia... more

Developing cultural-historical theory in times of crises

Cultural-historical theory of development with its focus on crises, qualitative reorganizations, ... more

В поисках системы категорий культурно-исторической теории

В докладе «В поисках категориальной системы культурно-исторической теории» были поставлены два во... more В докладе «В поисках категориальной системы культурно-исторической теории» были поставлены два вопроса: как Выготский развивал систему категорий культурно-исторической теории и как современные исследователи реконструируют творческую лабораторию Выготского и систему категорий культурно-исторической теории.
Культурно-историческая теория представляет собой ни застывшую замкнутую систем, а развивающуюся исследовательскую программу. Соответственно, культурно-историческую теорию необходимо рассматривать исторически в её становлении.
В современной литературе господствует фрагментарное восприятие культурно-исторической теории и сильна тенденция её отождествления с обособленными категориями (например, зона ближайшего развития, опосредование, переживание etc.), без рассмотрения всех категорий в совокупности единой системы, которой является культурно-историческая теория.
Данную тенденцию фрагментарного восприятия культурно-исторической теории следует рассматривать как закономерную ступень процесса её осмысления и применения. Углубление понимания культурно-исторической теории предполагает реконструкцию её категориальной системы в процессе развития на более широком фоне истории науки. Более того, осмысление системы категорий культурно-исторической теории и теории деятельности ведёт к осознанию необходимости их фундаментального развития в рамках более широкого исследования общества и его истории.
https://www.youtube.com/watch?v=4umTGCUVD54&fbclid=IwAR2fgafw-JYpCmnAgpJGXIpWI2qbkiQzC_h6Vc4wco-VL_8g2u7fEYpfZR4

Η ΚΡΙΣΗ ΩΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΑΦΥΠΝΙΣΗΣ;

Η επόμενη μέρα της κρίσης δεν είναι μακριά, είναι ήδη εδώ με βαρύ ψυχικό, υγειονομικό, οικονομικό... more Η επόμενη μέρα της κρίσης δεν είναι μακριά, είναι ήδη εδώ με βαρύ ψυχικό, υγειονομικό, οικονομικό και πολιτικό φορτίο. Οι προβλέψεις εφιαλτικές για την κοινωνία, την εργασία, την οικονομία. Ζητούμενο είναι η επαγρύπνηση της κοινωνίας, γιατί κανείς δεν θα βγει κερδισμένος από τον εφησυχασμό για τη λειτουργία των θεσμών και των συνταγματικών εγγυήσεων. Η τρέχουσα πανδημία δεν έχει αφήσει ανεπηρέαστη καμιά πτυχή της ατομικής, κοινωνικής και θεσμικής ζωής. Η έκτακτη ανάγκη που βρισκόμαστε δημιουργεί νέους κοινωνικούς συσχετισμούς. Συχνά ακούμε την περιβόητη φράση «κρίση ως ευκαιρία». Ευκαιρία για ποιους; Προς ποια κατεύθυνση;
Απαιτείται η έμπρακτη καλλιέργεια μιας κοινής αίσθησης συλλογικότητας του πληθυσμού, χωρίς αποκλεισμούς, ώστε να χωράει όσο το δυνατόν περισσότερους. Αυτό είναι η θεμελιώδης παράμετρος που καθιστά μια οργανωμένη κοινωνία αποτελεσματική, αλληλέγγυα και εν τέλει υγιή.
https://www.youtube.com/watch?v=D69seem2gNs

Η κρισιακή συγκυρία στην επιστήμη και η διαλεκτική προοπτική υπέρβασής της

Η κρισιακή συγκυρία στην επιστήμη εκφράζεται στην κλιμακούμενη αναντιστοιχία μεταξύ της τάσης ανα... more Η κρισιακή συγκυρία στην επιστήμη εκφράζεται στην κλιμακούμενη αναντιστοιχία μεταξύ της τάσης αναπαραγωγής της επιστημονικής γνώσης στην υπάρχουσα μορφή της, ενώ ωριμάζουν οι ανάγκες και προϋποθέσεις για ουσιαστική ανάπτυξη, ριζικό μετασχηματισμό της. Η κρισιακή συγκυρία στην επιστήμη είναι κρίσιμο να εξετάζεται όχι μόνο υπό το πρίσμα των αρνητικών διαστάσεών της, αλλά κυρίως μέσω της προοπτικής της ωρίμανσης της ανάγκης εμφάνισης ριζικά νέων προσεγγίσεων που έρχονται σε ρήξη με τις κυρίαρχες πρακτικές του κατακερματισμού και του αναγωγισμού. Οι βαθιές κρισιακές συγκυρίες κυοφορούν επιστημονικές επαναστάσεις που εστιάζονται στον ουσιώδη μετασχηματισμό των θεμελίων των επιστημών, της θεωρίας και της μεθοδολογίας τους. Κατά την παρούσα ιστορική συγκυρία η ανάπτυξη της διαλεκτικής έχει κομβική σημασία για τον αναστοχασμό και τον μετασχηματισμό των θεμελίων, των επιστημών, της θεωρίας και της μεθοδολογία τους.
- Οριοθέτηση της έννοιας της κρισιακής συγκυρίας στην επιστήμη
- Σύντομη ιστορική ανασκόπηση της κλιμάκωσης της κρίσης στην επιστήμη
- Γνωσιακές και κοινωνικές διαστάσεις της κρίσης της επιστήμης κατά την τρέχουσα ιστορική συγκυρία
-Η διαλεκτική ως «άλγεβρα» της επικείμενης επιστημονικής επανάστασης.https://www.youtube.com/watch?v=Pxvt1-QpU0M

Культурно историческая теория и диалектика

Book presentation “Rethinking Cultural-Historical Theory. A Dialectical Perspective to Vygotsky” («Переосмысливая культурно-историческую теорию: диалектический взгляд на концепцию Л.С. Выготского»).

The reception of Vygotsky's theory (in Russian language)

Дафермакис Э. Кризис социальных наук и методологическое значение «Логики "Капитала"»

Διερευνώντας το ιστορικό γίγνεσθαι της διαλεκτικής

Η διαλεκτική δεν αποτελεί ένα σύνολο έτοιμων αρχών που μπορούν να εφαρμοστούν άμεσα και γραμμικά,... more Η διαλεκτική δεν αποτελεί ένα σύνολο έτοιμων αρχών που μπορούν να εφαρμοστούν άμεσα και γραμμικά, αλλά τρόπο σκέψης που εμφανίζεται, διαμορφώνεται και αναπτύσσεται στην ιστορία της φιλοσοφίας και της επιστήμης για την επίλυση προβλημάτων που εγείρονται σε συγκεκριμένες ιστορικές και γνωσιακές συγκυρίες. Η συστηματική μελέτη του ιστορικού γίγνεσθαι της διαλεκτικής αποτελεί μια από τις ουσιώδεις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της μεθοδολογίας έρευνας των σύνθετων ζητημάτων που εγείρονται στην τρέχουσα ιστορική και γνωσιακή συγκυρία.

Manolis Dafermos (2016). Activity theory in the current research

Οδηγός Συγγραφής Διπλωματικών Εργασιών και Διδακτορικών Διατριβών