Мэн-цзы

Мэн-цзы
孟子
Çуралнă чухнехи ят	китай 孟轲
Чӑн ят	китай 孟子
Çуралнă вăхăт	372 пирĕн эраччен
Çуралнă вырăн	Лу патшалăхĕ, Китай
Вилнĕ вăхăт	289 пирĕн эраччен (83-ре)
Гражданлăх	Цзоу[d]
Пăхăнулăх	Цзоу, (халĕ Цзоучэн хули)
Ашшĕ	Мэн-цзи[d]
Амăшĕ	Мэн-му[d]
Медиафайлы на Викиампар

Мэн-цзы (китай 孟子372 пирĕн эраччен - 289 пирĕн эраччен) , — китай философĕ, Конфуций вĕрентĕвĕн чи паллă элчи.

Пурнăçĕпе ĕçĕ-хĕлĕ

Вăл Цзоу (халĕ Цзоучэн хули, Цюйфу çывăхĕнче, Шаньдун енĕ) пăхăнулăхĕнче çуралнă, истори тата этеплĕх енчен Лу патшалăхĕпе ((Шаньдун çурутравĕ) çыхăннă, Конфуций те унтанах тухнă. Мэн-цзы — Лу патшалăхĕнчи аристократлă Мэнсунь йăхĕнчен пулса тухнă. Конфуций мăнукĕ, Цзысы 子思; (Ци патшалăхĕн канашлавçи), патĕнче вĕреннĕ, (çав шутра Янь çине тапăннă чух), ку пулăмсем унăн тĕнчекурăмне сĕмленĕ.

Мэн-цзы конфуцилĕх вĕрентĕвĕнчен 4 мораль виçине уйăрса пĕтĕмлетнĕ: «жэнь» 仁 (çынлăх), «и» 義 (тĕрĕслĕх), «ли» 禮 (йăла-йĕрке), «чжи» 智 (ăслăх). Унăн шучĕпе вĕсенчен иккĕшĕ — «жэнь» 仁 (çынлăх) тата «и» 義 (тĕрĕслĕх) ытларах пĕлтерĕшлĕ.

Унăн икĕ вĕренекенĕ пулнă — Гунсунь Чоу тата Вань Чжан, вĕсен ячĕсене «Мэнцзы» трактатăн иккĕмĕш тата пиллĕкмĕш пайĕсене панă.

Мэн-цзы вĕрентĕвĕ çĕнĕ конфуцилĕхре анлă сарăлу илнĕ, уйрăмах — Ван Янмин вĕренекенĕн ĕç-хĕлĕнче.

Хальхи вăхăтра Мэн-цзы вĕренĕвĕпе çĕнĕрен кăсăкланма пуçлани XX ĕмĕрĕн 2-мĕш çурринче «Усин» 五行 çыравĕн икĕ тĕрлĕ çырнине тупнипе çыхăннă. Çак тупăмсем Цзысы тата Мэн-цзы ĕçĕсен(китай академиллĕ йăла-йĕрки ăна философсене пĕрлешÿллĕ юхăма 思孟學派 кĕртет), хăшпĕр ăнланувĕсем çине çĕнĕрен пăхма май параççĕ.

Çыравĕсем

• «Мэн-цзы» (Избранные места) / Пер. Л. И. Думана // Древнекитайская философия: Собрание текстов в двух томах. Т.1.М.: Мысль,1972 (Сер."Философское наследие").
• Попов П. С. Китайский философ Мэн-цзы. М., 1998.
• Мэн-цзы. Предисл. Л. Н. Меньшикова. Пер. с китайского, указ. В. С. Колоколова / Под ред. Л. Н. Меньшикова. СПб.: «Петербургское востоковедение», 1999.-272 с.(«Памятники культуры Востока»). //

Вуламалли

Мэн-цзы асăну керменĕ, Цзоучэн

• Ломанов А. В. О концепции разделения труда в учении Мэн-цзы // Девятнадцатая научная конференция «Общество и государство в Китае» Часть I. М., 1988. С.104-106.
• Классическое конфуцианство / Переводы, статьи, коммент. А.Мартынова и Зограф. Т.2.СПб.-М., 2000.С. 7-140.
• Конфуцианское «Четверокнижие» («Сы шу»), М., 2004. С.239-396.
• Дёмин Р. Н. Мэн-цзы о природе речений и Аполлон как бог-диалектик.// Материалы конференции «Россия — Восток-Запад: компаративные проблемы современной философии». СПб., 2004. с. 66-71.
• Майоров В. М. Кратко аннотированная библиография переводов «Мэн-цзы» на европейские языки: 1592—2004 //Восток-Запад. Историко-литературный альманах 2003—2004.Под редакцией акад. В. С. Мясникова. М., 2005. С.275-288.
• Фэн Ю-лань. Краткая история китайской философии. Перевод на русский: Котенков Р. В. Научный редактор: доктор философских наук, профессор Торчинов Е. А. — СПб.: Евразия, — 1998. — 96 с.
• Yearley, Lee H., Mencius and Aquinas: Theories of Virtue and Conceptions of Courage (Toward a Comparative Philosophy of Religions Ser.), Albany: State University of New York Press. 1990. 280pp ISBN 0-7914-0432-3. ISBN 978-0-7914-0432-4
• Van Norden, Bryan "Mencius and Augustine on Evil: A Test Case for Comparative Philosophy " // Two Roads to Wisdom? Chinese and Analytic Philosophical Traditions, ed. Bo Mou, Chicago: Open Court. 2001. 360 с.
• Mencius: Contexts and Interpretations. Edited by Alan K. L. Chan. Honolulu: University of Hawai’i Press, 2002. Pp. vii + 328.
• Chandler, Marthe. Meno and Mencius: two philosophical dramas. // Philosophy East and West — Volume 53, Number 3, July 2003, pp. 367—398.

Каçăсем

• Мэн-цзы 2006 ҫулхи Авӑн уйӑхӗн 14-мӗшӗнче архивланӑ.
• Internet Encyclopedia of Philosophy entry
• Stanford Encyclopedia of Philosophy entry
• Mengzi: Chinese text with English translation and links to Zhuxi's commentary
• English translation by A. Charles Muller Annotated scholarly translation with Chinese text
• Article discussing the view of ethics of Mencius from The Philosopher