Birmingham
 | |
 | |
| Math | metropolis, dinas, ardal ddi-blwyf, tref goleg, city of United Kingdom  |
|---|---|
| Ardal weinyddol | Dinas Birmingham, Swydd Warwick |
| Poblogaeth | 1,137,100 |
| Sefydlwyd |
|
| Pennaeth llywodraeth | Yvonne Mosquito |
| Gefeilldref/i | |
| Iaith/Ieithoedd swyddogol | Saesneg |
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Gorllewin Canolbarth Lloegr (Sir seremonïol) |
| Gwlad |  Lloegr |
| Arwynebedd | 267.77 ±0.01 km² |
| Uwch y môr | 140 ±1 metr |
| Gerllaw | Tame Valley Canal, Afon Tame, Afon Rea |
| Cyfesurynnau | 52.48°N 1.9025°W |
| Cod post | B |
| Pennaeth y Llywodraeth | Yvonne Mosquito |
 | |
Dinas fawr yn sir Gorllewin Canolbarth Lloegr, yn rhanbarth Gorllewin Canolbarth Lloegr, yw Birmingham.[1] Fe'i lleolir mewn ardal di-blwyf ym mwrdeistref fetropolitan Dinas Birmingham.
Datblygodd yn y Chwyldro Diwydiannol, ond mae ganddi gwreiddiau yn yr Oesoedd Canol. Rhoddwyd statws dinesig swyddogol iddi yn 1889. Yng Nghyfrifiad 2011 roedd gan ardal adeiledig Birmingham boblogaeth o 1,085,810.[2] Birmingham yw dinas ail fwyaf y Deyrnas Unedig ar ôl Llundain, ac mae hi'n ffurfio rhan sylweddol o ardal ddinesig Gorllewin Canolbarth Lloegr, a oedd â chyfanswm o 2,736,460 o bobl yn byw yno yn 2011[3] ac chynhwysa nifer o drefi a dinasoedd cyfagos megis Solihull, Wolverhampton a threfi'r Black Country. Ceir nifer o barciau a chamlesi yn y ddinas. Yn ystod yr Ail Ryfel Byd, hi oedd y ddinas Seisnig a effeithwyd yn fwyaf gan yr ymgyrch bomio Almeinig.
Yn ystod y Chwyldro Diwydiannol roedd y ddinas yn ganolbwynt y chwyldro yn Lloegr, ac o ganlyniad gelwir Birmingham yn "weithdy'r byd" a "dinas o fil o grefftau".[4] Er i bwysigrwydd Birmingham fel dinas ddiwydiannol leihau, mae wedi datblygu i fod yn ganolfan fasnachol genedlaethol, ac fe'i henwyd yr ail le gorau yn yr Deyrnas Unedig i leoli busnes a'r 14eg yn Ewrop gan Cushman & Wakefield yn 2009.[5] Hyhi yw'r ddinas bedwaredd fwyaf o ran y nifer o ymwelwyr o dramor sy'n mynd yno hefyd.[6]
Yn 2007, rhoddwyd Birmingham yn ddinas 55ed hawsaf i fyw ynddi yn y byd a'r ail ddinas hawsaf i fyw ynddi yn y Deyrnas Unedig, yn ôl Rhestr Mercer o safonau byw rhyngwladol.[7] Mae gan Birmingham yr economi dinesig ail fwyaf yn y Deyrnas Unedig, a chyrhaeddodd rif 72nd yn y byd yn 2008.[8]
Gelwir pobl o Birmingham yn 'Brummies', term sy'n tarddu o ffugenw'r ddinas - 'Brum'. Daw hyn o enw tafodieithol y ddinas, Brummagem,[9] a allai fod wedi dod o un o enwau blaenorol y ddinas, 'Bromwicham'. Mae yna dafodiaith ac acen Brummie unigryw gan drigolion y ddinas, sy'n wahanol i'r hyn a geir yn y Black Country cyfagos. Mae'n bosib fod yr enw'n cyfeirio at lwyth Celtaidd a drigai yma yn amser y Rhufeiniaid gan iddyn nodi'r ystyr fel "cartref llwyth y Beorma" ("homestead/village of Beorma's people'")[10]
Enwogion
[golygu | golygu cod]- Jeffery Farnol (1878-1952), nofelydd
- Tony Hancock (1924-1968), comediwr
- Jenny Joseph (g. 1932), bardd
- Jasper Carrott (g. 1945), comediwr a cherddor
- Robin Nedwell (1946-1999), actor
- Carl Palmer (g. 1954), cerddor
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ British Place Names; adalwyd 26 Awst 2020
- ↑ City Population; adalwyd 26 Awst 2020
- ↑ City Population; adalwyd 26 Awst 2020
- ↑ [http://icbirmingham.icnetwork.co.uk/mail/news/columnists/goldberg/tm_objectid=16955982&method=full&siteid=50002&headline=decline-of-the-city-of-a-thousand-trades-name_page.html "Decline of the city of a thousand trades", Birmingham Mail, 17 Ebrill 2006. Adalwyd 2 Awst 2006
- ↑ Birmingham, biggest mover in European league table, second to London for UK business Archifwyd 2011-08-27 yn y Peiriant Wayback 6 Hydref 2009. Anna Blackaby
- ↑ National Statistics Online - International Visits. Adalwyd ar 2009-07-19. Cyhoeddwr:ONS
- ↑ "World's Top 100 Most Livable Cities Bwnt.businessweek.com 1998-03-22. Adalwyd ar 2009-05-30". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2010-01-06. Cyrchwyd 2010-01-07.
- ↑ https://www.ukmediacentre.pwc.com/imagelibrary/detail.asp?MediaDetailsID=1562[dolen farw]
- ↑ Brummagem Worldwidewords.com 13 Rhagfyr 2003. Adalwyd ar 7 Mehefin 2008
- ↑ [1][dolen farw] Gwefan Prifysgol Nottingham; adalwyd 05 Mawrth 2013
Dolen allanol
[golygu | golygu cod]Dinasoedd
Birmingham ·
Coventry ·
Wolverhampton
Trefi
Aldridge ·
Aston ·
Bilston ·
Blackheath ·
Bloxwich ·
Brierley Hill ·
Brownhills ·
Coseley ·
Cradley Heath ·
Darlaston ·
Dudley ·
Fordbridge ·
Halesowen ·
Oldbury ·
Rowley Regis ·
Smethwick ·
Solihull ·
Stourbridge ·
Sutton Coldfield ·
Tipton ·
Walsall ·
Wednesbury ·
West Bromwich ·
Willenhall
Eginyn erthygl sydd uchod am Gorllewin Canolbarth Lloegr. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.