Brwydr Trafalgar

Dyddiad	21 Hydref, 1805
Lleoliad	Oddi ar Penrhyn Trafalgar; 36°15′N 6°12′W / 36.25°N 6.20°WCyfesurynnau: 36°15′N 6°12′W / 36.25°N 6.20°W
Canlyniad	Buddugoliaeth i'r Deyrnas Unedig.

Brwydr Trafalgar
	Brwydr Trafalgar, 21 Hydref 1805 gan J. M. W. Turner
Dyddiad	21 Hydref, 1805
Lleoliad	Oddi ar Penrhyn Trafalgar; 36°15′N 6°12′W / 36.25°N 6.20°WCyfesurynnau: 36°15′N 6°12′W / 36.25°N 6.20°W
Canlyniad	Buddugoliaeth i'r Deyrnas Unedig.
Cydryfelwyr
Deyrnas Unedig	Ffrainc; Sbaen;
Arweinwyr
* Horatio Nelson Cuthbert Collingwood;	* Pierre Villeneuve Federico Gravina;
Nerth
33 llong o'r llinell; 5 ffrigad; 2 brigâd; 2,632 dryll; 30,000 dyn	27 llong o'r llinell; 4 ffrigad; 1 sgwner; 1 torrwr; 2,148 dryll; 17,000 dyn
Anafusion a cholledion
4,395 meirw; 2,541 wedi anafu; 7,000–8,000 wedi dal; 21 llong o'r llinell wedi dal; 1 llong o'r llinell wedi dinistrio.	458 meirw; 1,208 wedi anafu.

Brwydr ar y môr rhwng Llynges Frenhinol y Deyrnas Unedig^[5] a llyngesau cynghreiriol Ffrainc a Sbaen oedd Brwydr Trafalgar a ymladdwyd ar 21 Hydref 1805 yn ystod Rhyfel y Drydydd Cynghrair o Rhyfeloedd Napoleon (1803-1815).

Fel rhan o gynllun Napoleon i lansio goresgyniad llyngesol o Brydain, roedd llyngesau Ffrainc a Sbaen wedi uno i geisio cael rheolaeth o'r Môr Udd felly gall y Grande Armée croesi i'r ynys. Gadawodd y llynges gynghreiriol o Borthladd Cádiz ar 18 Hydref 1805. Cafodd llynges Is-iarll Nelson ei greu yn ddiweddar i wrthod y bygythiad yma yn y Cefnfor Iwerydd.

Arweiniodd Nelson ei lynges ar HMS Victory. Yn ystod y frwydr cafodd Nelson ei saethu gan fysgedwr Ffrengig, a bu farw ychydig cyn i'r frwydr gorffen.

Roedd buddugoliaeth Prydain yn y frwydr wedi cadarnhau ei rheolaeth bron yn gyfan gwbl yn forol am y ganrif nesaf.

Cyfeiriadau

↑ Harrison, Cy, gol. (26 Ebrill 2020). "Battle of Trafalgar, 21st October 1805". Three Decks (yn Saesneg). Three Decks, Cy Harrison. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 3 Mehefin 2021. Cyrchwyd 19 Gorffennaf 2021.
↑ Goodwin, Peter (2002). Nelson's Ships A History of the Vessels in which He Served 1771-1805 (yn Saesneg). Conway Maritime. t. 257. ISBN 9780851777429.
↑ Adkins, Roy (2004). Trafalgar: The Biography of a Battle (yn Saesneg). Little Brown. t. 190. ISBN 0-316-72511-0.
↑ Adkin, Mark (2005). The Trafalgar Companion: A Guide to History's Most Famous Sea Battle and the Life of Admiral Lord Nelson (yn Saesneg). London: Aurum Press. t. 524. ISBN 1-84513-018-9.
↑ [https://web.archive.org/web/20050324080325/http://www.nelson-society.org.uk/html/body_england_expects.htm "England Expects". The Nelson Society. Archifwyd o'r gwreiddiol 24 Maawrth 2005. Adalwyd Mawrth 2005.

[1] Harrison, Cy, gol. (26 Ebrill 2020). "Battle of Trafalgar, 21st October 1805". Three Decks (yn Saesneg). Three Decks, Cy Harrison. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 3 Mehefin 2021. Cyrchwyd 19 Gorffennaf 2021.

[2] Goodwin, Peter (2002). Nelson's Ships A History of the Vessels in which He Served 1771-1805 (yn Saesneg). Conway Maritime. t. 257. ISBN 9780851777429.

[3] Adkins, Roy (2004). Trafalgar: The Biography of a Battle (yn Saesneg). Little Brown. t. 190. ISBN 0-316-72511-0.

[4] Adkin, Mark (2005). The Trafalgar Companion: A Guide to History's Most Famous Sea Battle and the Life of Admiral Lord Nelson (yn Saesneg). London: Aurum Press. t. 524. ISBN 1-84513-018-9.

[5] [https://web.archive.org/web/20050324080325/http://www.nelson-society.org.uk/html/body_england_expects.htm "England Expects". The Nelson Society. Archifwyd o'r gwreiddiol 24 Maawrth 2005. Adalwyd Mawrth 2005.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]