Gorsaf reilffordd Victoria Manceinion

Victoria
Victoria
Metrolink Manceinion
Lleoliad
Lle	Manceinion
Awdurdod lleol	Manceinion
Platfform/au	2
Gwybodaeth Parth Pris
Parth Metrolink	D (Dinas)
Hanes

Gorsaf reilffordd Victoria Manceinion
Math	gorsaf reilffordd
Agoriad swyddogol	1844
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynol	National Rail
Sir	Dinas Manceinion
Gwlad	Lloegr
Cyfesurynnau	53.487421°N 2.244528°W
Cod OS	SJ839989
Nifer y platfformau	6
Côd yr orsaf	MCV
Rheolir gan	Arriva Rail North, Northern Trains
Arddull pensaernïol	pensaernïaeth Edwardaidd
Perchnogaeth	Network Rail
Statws treftadaeth	adeilad rhestredig Gradd II
Manylion
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Gorsaf reilffordd Victoria Manceinion
Math	gorsaf reilffordd
Agoriad swyddogol	1844
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynol	National Rail
Sir	Dinas Manceinion
Gwlad	Lloegr
Cyfesurynnau	53.487421°N 2.244528°W
Cod OS	SJ839989
Nifer y platfformau	6
Côd yr orsaf	MCV
Rheolir gan	Arriva Rail North, Northern Trains
Arddull pensaernïol	pensaernïaeth Edwardaidd
Perchnogaeth	Network Rail
Statws treftadaeth	adeilad rhestredig Gradd II
Manylion
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Mae Gorsaf reilffordd Victoria Manceinion (Saesneg: Manchester Victoria station) yn orsaf reilffordd ar y brif rhwydwaith ac yn arhosfan tramiau Metrolink.

Cyrhaeddodd Rheilffordd Leeds a Manceinion y ddinas ym 1839, efo terminws ym Miles Platting. Estynnwyd y lein i Hunts Bank erbyn 1844 a chynlluniwyd y terminws gweiddiol ar y safle gan George Stephenson. Adeiladwyd platfformau newydd yn yr 1850au, yn creu Gorsaf reilffordd Pont Ducie, y daeth yn rhan o orsaf Victoria yn ystod yr 1860au. Adeiladwyd to newydd ym 1864, a 2 blatfform newydd a swyddfa tocynnau ym 1865 ac estynnwyd yr orsaf eto ym 1884 ar ôl prynu tir ychwanegol.^[1] Estynnwyd yr orsaf yn sylweddol gan William Dawes ym 1909, ac mae rhannau helaeth yr adeiladwaith wedi goroesi hyd at heddiw.^[2] Roedd gan yr orsaf 17 platfform, 7 ohonynt yn ffurfio terminws, a 10 ar leiniau'n mynd syth trwy'r orsaf.^[3]

Er mwyn gwrthsefyll tyfiant o dramffyrdd ar strydoedd Manceinion yn y 1900au cynnar, trydanwyd y rheilffordd rhwng Manceinion a Bury gan Reilffordd Swydd Gaerhirfryn a Swydd Efrog ym 1916, yn defnyddio trydan 1200 folt DC ar drydydd cledr.^[4]

Trenau nwyddau'n mynd trwy'r orsaf yn y 1960au

Ar un adeg, roedd cysylltiad efo Gorsaf reilffordd Exchange Manceinion, ac roedd platfform 11 yr un hiraf yn y byd, 670 medr o hyd. Caewyd gorsaf Exchange ar 5 Mai, 1969 a throsglwyddwyd ei gwasanaethau i gyd i Victoria..^[1]^[4] Daeth yr adeilad yn un rhestredig (gradd 2) ym 1988. Addaswyd yr orsaf yn 1992 i gynnwys Metrolink Manceinion.^[1]

Gorffennwyd gwaith ail-adeiladu’r orsaf ym mis Hydref 2015, yn costio £48.5 miliwn o bynnau^[5]. Cedwyd strwythyr Edwardaidd allanol yr orsaf, 146 medr o hyd, yr hen swyddfa tocynnau, giât y milwyr (cofeb i feirwon y Rhyfel Byd Cyntaf) a map enfawr o rwydwaith Rheilffordd Swydd Gaerhirfryn a Swydd Efrog.^[6]

Mae Arena Manceinion uwchben yr orsaf. Agorwyd yr Arena yng Ngorffennaf 1995. Caewyd yr orsaf am wythnos ar ôl ymosodiad terfysgol yn yr arena uwchben yr orsaf ar 22 Mai 2017. Bu farw 22 o bobl yn ystod cyngerdd gan Ariana Grande.^[7]

Gorsaf Metrolink

Ystyriwyd adeiladu rheilffordd danddaearol rhwng gorsafoedd Piccadilly a Victoria yn y 70au^[8]. Cafodd y lein eu canslo oherwydd cost uchel, a phenderfynwyd adeiladu tramffordd Metrolink. Agorwyd y lein cyntaf, rhwng Altrincham a Bury, efo cysylltiad i Piccadilly, ar 6 Ebrill 1992. Aeth y dramffordd dros safleoedd platfformau 5-8, a defnyddiodd yr hen lein Rheilffordd Swydd Gaerhirfryn a Swydd Efrog i Bury.

Caewyd y rheilffordd rhwng Victoria, Oldham a Rochdale ym mis Hydref 2009, yn ailagor yn raddol fel tramffordd Metrolink, ym mis Mehefin 2012 ac i Rochdale ym mis Mawrth 2014.^[4]