Engure
| Engure🍇 | |
|---|---|
 | |
| Şınasnayış | |
| Taksonomiye | |
| Tewr | Berry û meywe |
| Familya | Grapes |
| Rengi | Siya, sure, kho û mor |
| Arêzekerdışê | Vitis vinifera, Vitis û Vitis vinifera subsp. vinifera |
| Familyeyê bınêni | Q18909646, grapefruit û Vitis |
| Arestekerdış | Meywe |
| Çıme | Bible Encyclopedia of Archimandrite Nicephorus, Brockhaus and Efron Encyclopedic Dictionary, Small Brockhaus and Efron Encyclopedic Dictionary, Jewish Encyclopedia of Brockhaus and Efron, Gujin Tushu Jicheng, Metropolitan Museum of Art Tagging Vocabulary, Zhiwu Mingshi Tukao, Encyclopædia Britannica 11th edition û The Domestic Encyclopædia; Or, A Dictionary Of Facts, And Useful Knowledge |
Engure familyay Vitaceae ra cınsê Vitisi ra yew meywea. Engure tewr nebatanê kıhanan ra yewa ke kulturê cı yeno kerdış. Botanikey heta caê resnayış u reseynayışi zaf herao. Zaf babeti rengan dı tewrê cı estê.
Tarix
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Tarixê resnayışê engure zaf kıhano. Fıkıriyeno ke ewro ra şeş henzar u heşt henzar serre ra ver zi merdıman a resnaêne.[1]Taê organizmaê kıhani velganê engure sero weşiya xo ramenê, alkol u şerabi ey ra vıraziyenê. Gurcıstan de vıraştışê şerab u alkoli pê enguran zaf kıhano, reseno a heşt henzar serra ra ver.[2]
Tewr cao kıhano fıkıriyeno ke şerab vıraziyao Ermenıstan dero, çehar henzar serre ra vêşi tarixê cı esto.[3] İsay ra dıma seserra newıne (9.) de İran de Şiraz merkezê şerabi biyo, şerab tede vıraziyao. İran de zi enguri zaf esti biyê, cokao zi engure ra vıraştışê şerabi tede biyo namdar.[4]
Hiyeografiyanê Mısırê Antiki de zi resnayışê enguran mocniyao. Yunanan, Romananan (şarê İmperatoriya Roma) u şarê Fenike zi engure resnaêne, hem werdêne hem zi şerab vıraştêne.[5] Engure zi aniya biya vıla dınya sero, İran, Mısır, Yunanistan u dormey Deryay Sıpêy ra a kırışta cayanê binan ser zey zımey Afrika, zımey Amerika u cayanê Ewropaê binan ser.
Tewrê enguran
[bıvurne | çımeyi bıvurne]- Vitis acerifolia
- Vitis aestivalis
- Vitis amurensis
- Vitis arizonica
- Vitis ×bourquina
- Vitis californica
- Vitis ×champinii
- Vitis cinerea
- Vitis coignetiae
- Şablon:Lien
- Vitis girdiana
- Vitis labrusca
- Vitis ×labruscana
- Vitis monticola
- Vitis mustangensis
- Vitis ×novae-angliae
- Vitis palmata
- Vitis riparia
- Vitis rotundifolia
- Vitis rupestris
- Vitis shuttleworthii
- Vitis tiliifolia
- Vitis vinifera
- Vitis vulpina
- Vitis crayonna
Muhtewa
[bıvurne | çımeyi bıvurne]|
Engure(100 gram) [6]) | |||
|---|---|---|---|
| eau : 81,6 Şablon:Nombre | cendres totales : 0,4 Şablon:0.4 | fibres : 1,3 Şablon:Unité | valeur énergétique : 278 kJ (66,5 kcal) |
| protéines:0,58 Şablon:Nombre | lipides: 0,36 Şablon:Nombre | glucides: 17 Şablon:Nombre | sucres simples : 11,3 Şablon:Nombre |
| oligo-éléments | |||
| calcium : 6,2 Şablon:Nombre | fer : 0,28 Şablon:Nombre | magnésium : 6,78 Şablon:Nombre | phosphore : 15,5 Şablon:Nombre |
| potassium : 168 Şablon:Nombre | cuivre : 0,07 Şablon:Nombre | sodium : 0,58 Şablon:Nombre | zinc : 0,04 Şablon:Nombre |
| Vitamines | |||
| vitamine C : 8,4 Şablon:Nombre | vitamine B1 : 0,05 Şablon:Nombre | vitamine B2 : 0,02 Şablon:Nombre | vitamine B3 : 0,25 Şablon:Nombre |
| vitamine B5 : 0,05 Şablon:Nombre | vitamine B6 : 0,07 Şablon:Nombre | vitamine B9 : 11,9 Şablon:Nombre | vitamine B12 : 0 Şablon:Nombre |
| bêta-carotène : 28,5 Şablon:Nombre | rétinol : 0 Şablon:Nombre | vitamine E : 0,4 Şablon:Nombre EAT | vitamine K : 14,6 Şablon:Nombre |
| Acides gras | |||
| saturés : 0,11 Şablon:Nombre | mono-insaturés : 0,01 Şablon:Nombre | poly-insaturés : 0,1 Şablon:Nombre | cholestérol : 0 Şablon:Unité |
Ekonomiye
[bıvurne | çımeyi bıvurne]
| Dewletê ke tewr vêşi engure ixrac kenê, FAO[7] | ||
|---|---|---|
| 1 | Şablon:Melumatê dewleta Çin Çin
Çin |
9 600 000 |
| 2 | Şablon:Melumatê dewleta DYA DYA
DYA |
6 661 820 |
| 3 |  İtalya
İtalya |
5 819 010 |
| 4 |  Fransa
Fransa |
5 338 512 |
| 5 |  İspanya
İspanya |
5 238 300 |
| 6 |  Tırkiya
Tırkiya |
4 275 659 |
Çımey
[bıvurne | çımeyi bıvurne]- ↑ This, Patrice; Lacombe, Thierry; Thomash, Mark R. (2006). "Historical Origins and Genetic Diversity of Wine Grapes" (PDF). Trends in Genetics. 22 (9): 511–519.
- ↑ McGovern, P. E. "Georgia: Homeland of Winemaking and Viticulture". Archived from the original on 2013-05-30
- ↑ Owen, James (12 January 2011). "Earliest Known Winery Found in Armenian Cave". National Geographic. Archived from the original on 2017-06-03. Retrieved 8 July 2017.
- ↑ Hugh Johnson, "The Story of Wine", New Illustrated Edition, p. 58 & p. 131, Mitchell Beazley 2004
- ↑ "Grape". Better Health Channel Victoria. October 2015. Archived from the original on 2018-01-09. Retrieved 8 July 2017.
- ↑ "afssa". Archived from the original on 2016-03-30. https://web.archive.org/web/20160330221635/http://www.afssa.fr/TableCIQUAL/index.htm.
- ↑ http://faostat.fao.org/site/339/default.aspx}