Αγιούμπ Χαν
Ο Μουχάμαντ Αγιούμπ Χαν (14 Μαΐου 1907- 19 Απριλίου 1974) ήταν Πακιστανός στρατηγός ο οποίος διατέλεσε Πρόεδρος του Πακιστάν από το 1958 έως το 1969.
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Αγιούμπ Χαν γεννήθηκε το 1907 στη Ρεχάνα, ένα χωριό στο βορειοδυτικό Πακιστάν, που τότε αποτελούσε κτήση της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και ονομαζόταν Βρετανική Ινδία. Αφού τέλειωσε τη βασική εκπαίδευση ακολούθησε στρατιωτική καριέρα, εκπαιδευόμενος στο Βρετανικό Βασιλικό Στρατιωτικό Κολέγιο, στο οποίο εισήλθε το 1926[8]. Μετά την ολοκλήρωση των στρατιωτικών του σπουδών διορίστηκε στο Βρετανικό Ινδικό Στρατό το 1929. Το 1930 προήχθη σε υπολοχαγό και το 1937 σε λοχαγό. Έλαβε μέρος στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και το 1942 έγινε αντισυνταγματάρχης και στάλθηκε στη Μπούρμα όπου συμμετείχε στην πρώτη φάση της εισβολής των Βρετανών στην περιοχή, από το 1942 έως το 1943[9]. Το 1945 προήχθη σε ταγματάρχη. Το 1947 ήταν ένα έτος καταιγιστικών εξελίξεων, καθώς η Ινδία και το Πακιστάν, που μέχρι τότε ανήκαν στη Βρετανική Αυτοκρατορία απέκτησαν την ανεξαρτησία τους. Τα δύο κράτη διαχωρίστηκαν το ίδιο έτος, λόγω της έντονης εχθρότητας μεταξύ των ινδουιστών που αποτελούσαν πλειοψηφία στην Ινδία και των μουσουλμάνων που κυριαρχούσαν στο Πακιστάν. Ο Αγιούμπ Χαν επέλεξε να λάβει την πακιστανική υπηκοότητα και να καταταγεί στον νέο Πακιστανικό Στρατό και διορίστηκε διοικητής της 14ης Μεραρχίας της Ανατολικής Βεγγάλης. Στις 23 Ιανουαρίου 1951, μετά την αποχώρηση του τελευταίου Βρετανού διοικητή του επιτελείου του Πακιστανικού Στρατού, ο Αγιούμπ Χαν διορίστηκε σε αυτή τη θέση από τον τότε πρωθυπουργό του Πακιστάν Λιακάτ Αλί Χαν και έγινε έτσι ο πρώτος πακιστανικής καταγωγής διοικητής του στρατού του Πακιστάν[10]. Από το 1953 έως το 1958 υπηρέτησε σε διάφορες κυβερνητικές θέσεις και διατέλεσε Υπουργός Άμυνας από το 1954 έως το 1955, διατηρώντας παράλληλα την ηγεσία του στρατεύματος. Ο Αγιούμπ Χαν υποστήριξε την απόφαση του Προέδρου του Πακιστάν Ισκάντερ Μίρζα να επιβάλει στρατιωτικό νόμο στο Πακιστάν το 1958 εναντίον της κυβέρνησης του πρωθυπουργού Φερόζε Χαν. Στις 7 Οκτωβρίου 1958 ορίστηκε πρωθυπουργός της στρατιωτικής κυβέρνησης, αλλά βλέποντας την κατάσταση να ξεφεύγει από τον έλεγχο, ανέτρεψε τον πρόεδρο Ισκάντερ Μίρζα στις 27 Οκτωβρίου 1958.[11]
Πρόεδρος του Πακιστάν
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Αγιούμπ Χαν ανέλαβε Πρόεδρος του Πακιστάν στις 27 Οκτωβρίου 1958, διορίζοντας ταυτόχρονα νέο αρχηγό του επιτελείου Πακιστανικού Στρατού. Στην εξωτερική πολιτική, ο Αγιούμπ Χαν επιδίωξε διπλωματική συμμαχία με τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και επέτρεψε την αμερικανική πρόσβαση σε στρατιωτικές βάσεις του Πακιστάν, ιδίως στην αεροπορική βάση έξω από το Πεσαβάρ, από όπου οι Η.Π.Α. πραγματοποίησαν κατασκοπευτικές αποστολές στη Σοβιετική Ένωση[12]. Οι σχέσεις με την γειτονική Κίνα αναπτύχθηκαν σε σημαντικό βαθμό, όμως επιδεινώθηκαν με τη Σοβιετική Ένωση το 1962 και κυρίως με την Ινδία το 1965. Από τον Αύγουστο έως τον Σεπτέμβριο του 1965 διεξήχθη πόλεμος μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν, που επικεντρώθηκε κατά μήκος των συνόρων των δύο χωρών και στο Κασμίρ. Το Πακιστάν πήρε τροχιά ήττας στον πόλεμο, καθώς ο ινδικός στρατός κατέλαβε το Μπαρκί, νοτιοανατολικά της Λαχόρης, ωστόσο κηρύχθηκε εκεχειρία προτού διαφανεί ξεκάθαρα ο νικητής. Στις 10 Ιανουαρίου 1966 υπογράφηκε η διακήρυξη της Τασκένδης μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν, με την οποία τερματίζονταν ο πόλεμος και δε γίνονταν καμία αλλαγή στα εδάφη που κατείχαν οι δύο χώρες. Στο εσωτερικό του Πακιστάν, στη διάρκεια της διακυβέρνησης του Αγιούμπ Χαν υλοποιήθηκαν πολλά έργα υποδομής, όπως η κατασκευή υδροηλεκτρικών σταθμών, φραγμάτων και δεξαμενών, ενώ δόθηκε έμφαση στην ανάπτυξη του διαστημικού προγράμματος της χώρας. Στη διάρκεια της προεδρίας του Αγιούμπ Χαν τέθηκαν και τα θεμέλια για την μετέπειτα ανάπτυξη πυρηνικών όπλων από το Πακιστάν.
Στις πρώτες προεδρικές εκλογές στην ιστορία του ανεξάρτητου Πακιστάν το 1965, ο Αγιούμπ Χαν αναμετρήθηκε ως υποψήφιος της Πακιστανικής Μουσουλμανικής Ένωσης με τη δημοφιλή Φατιμά Τζίνα, αδελφή του ιδρυτή και <<Πατέρα του Έθνους>> Μοχάμεντ Αλί Τζίνα και επανεξελέγη πρόεδρος σε μια αμφιλεγόμενη εκλογή, η οποία σημαδεύτηκε από κατηγορίες για εκλογική νοθεία και πολιτικές δολοφονίες στην πόλη Καράτσι. Η Τζίνα πέτυχε εξαιρετικά υψηλά ποσοστά σε πολλές περιοχές του Πακιστάν και τα αντιπολιτευόμενα κόμματα δεν αναγνώρισαν τη νίκη του Αγιούμπ Χαν. Το 1966 αντιμετώπισε αυξανόμενη αποδοκιμασία λόγω της διακήρυξης της Τασκένδης, την οποία ο πακιστανικός λαός θεωρούσε ως ντροπιαστική υποχώρηση του Πακιστάν. Το 1967 έγιναν εκτεταμένες διαδηλώσεις εναντίον του, οι οποίες οργανώθηκαν από τον Ζουλφικάρ Αλί Μπούτο, λόγω της μεγάλης αύξησης των τιμών των τροφίμων. Το 1969 μία λαϊκή εξέγερση στο Ανατολικό Πακιστάν (σημερινό Μπαγκλαντές) σηματοδότησε την αρχή της πτώσης του καθεστώτος του Αγιούμπ Χαν. Στο υπόλοιπο Πακιστάν άρχισαν να ξεσπούν εκτεταμένες ταραχές εναντίον του Αγιούμπ Χαν, με την αστυνομία να μην είναι σε θέση να ελέγξει τους διαδηλωτές. Ο Αγιούμπ Χαν την ίδια περίοδο αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα υγείας, καθώς υπέστη μία σχεδόν θανατηφόρα καρδιακή προσβολή και αργότερα προσβλήθηκε από παράλυση που τον καθήλωσε για ένα διάστημα σε αναπηρική καρέκλα. Καθώς μερίδες του στρατού άρχισαν να υποστηρίζουν την απομάκρυνση του Αγιούμπ Χαν από την εξουσία, ο τελευταίος παραιτήθηκε από την προεδρία του Πακιστάν στις 25 Μαρτίου 1969, παραχωρώντας τη θέση του στον αρχηγό του επιτελείου του Πακιστανικού Στρατού, Γιαχία Χαν.
Ύστερα χρόνια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Αγιούμπ Χαν αποσύρθηκε από την πολιτική ζωή του Πακιστάν μετά την παραίτησή του, ζώντας στη βίλα του στην πρωτεύουσα του Πακιστάν, Ισλαμαμπάντ, στην οποία απεβίωσε από καρδιακή προσβολή το 1974. Ο Αγιούμπ Χαν άφησε μία μικτή πολιτική κληρονομιά στο Πακιστάν, καθώς από την μία πλευρά υπήρξε εμφανής οικονομική πρόοδος στη διάρκεια της διακυβέρνησής του, αλλά από την άλλη επικρίθηκε για το γεγονός ότι δε φρόντισε να περιορίσει το αυξανόμενο χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών και για τη συσσώρευση πλούτου στα χέρια μίας μικρής διεφθαρμένης ελίτ.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 (Αγγλικά) Find A Grave. 47791286. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Mohammad-Ayub-Khan. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. ayub-khan-mohammed.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2019.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2019.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2022.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2022.
- ↑ Thomas M. Leonard (2006). Encyclopedia of the developing world. New York: Routledge. ISBN 1-57958-388-1. 60705727.
- ↑ Burki, Shahid Javed. Historical dictionary of Pakistan (4η έκδοση). Lanham. ISBN 978-1-4422-4147-3. 894032901.
- ↑ «State Department, Memorandum, US-UK Wartime Arrangements, November 22, 1967, Secret, NARA». Weapons of Mass Destruction. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2020.
- ↑ Modi, Narendra (31 Δεκεμβρίου 2015). India's Singapore Story. Singapore: ISEAS–Yusof Ishak Institute Singapore. σελίδες 5–27. ISBN 978-981-4695-74-9.
- ↑ Crouch, Tom D. (Οκτώβριος 2015). Armstrong, Neil (05 August 1930–25 August 2012). American National Biography Online. Oxford University Press.