Κοσμικισμός
Κοσμικισμός ή σεκουλαρισμός ονομάζεται η άποψη πως το κράτος, όπως και οποιαδήποτε άλλη κοινωνική οντότητα, πρέπει να είναι εντελώς διαχωρισμένο από τη θρησκεία και από διάφορους θρησκευτικούς θεσμούς και δόγματα (η επίτευξη αυτού αποκαλείται κοσμικότητα). Κατά μία έννοια, ο κοσμικισμός διεκδικεί το δικαίωμα του θρησκευτικού αποχρωματισμού κοινωνικών και πολιτικών θεσμών, δηλαδή τον πλήρη διαχωρισμό εκκλησίας-κράτους. Ο όρος μπορεί επίσης να αναφέρεται στην άποψη πως διάφορες ανθρώπινες πράξεις και αποφάσεις, κυρίως πολιτικές, πρέπει να βασίζονται σε αντικειμενικά στοιχεία και γεγονότα τα οποία δεν έχουν αλλοιωθεί εσκεμμένα από διάφορους θρησκευτικούς οργανισμούς, κανόνες κ.λπ.[1]
Οι ρίζες του κοσμικισμού εντοπίζονται στους αρχαίους Έλληνες και Ρωμαίους φιλόσοφους, όπως είναι ο Επίκουρος ή ο Μάρκος Αυρήλιος, στους μεσαιωνικούς Άραβες φιλόσοφους, όπως είναι ο Αβερρόης, στους στοχαστές της Αναγέννησης σαν τον Μπαρούχ Σπινόζα, τον Βολταίρο, τον Ντενί Ντιντερό, τον Τζον Λοκ, τον Τζέιμς Μάντισον, τον Τόμας Τζέφερσον και τον Τόμας Πέιν, καθώς και στους σύγχρονους σκεπτικιστές, αγνωστικιστές και άθεους όπως ο Μπέρτραντ Ράσελ, ο Ρόμπερτ Ίνγκερσολ και ο Κρίστοφερ Χίτσενς.
Αν και συχνά ο όρος κοσμικισμός συγχέεται με αυτόν της εκκοσμίκευσης, ο κοσμικισμός αναφέρεται κυρίως στην ιδέα πως η θρησκεία δεν πρέπει να έχει διόλου επιρροή σε μερικούς (ή όλους) τους κοινωνικούς θεσμούς, ενώ η εκκοσμίκευση αναφέρεται στην κοινωνική διαδικασία μετατροπής μίας κοινωνίας σε άθρησκη, δηλαδή κατά κάποιον τρόπο στην εφαρμογή του κοσμικισμού στην πράξη.
Οι σκοποί και τα επιχειρήματα που υποστηρίζουν τον κοσμικισμό ποικίλλουν σημαντικά. Στην ευρωπαϊκή λαϊκότητα έχει υποστηριχθεί ότι ο κοσμικισμός είναι μια κίνηση προς την κατεύθυνση του εκσυγχρονισμού και μακριά από τις παραδοσιακές θρησκευτικές αξίες (επίσης γνωστός ως εκκοσμίκευση). Αυτό το είδος κοσμικισμού, σε ένα κοινωνικό ή φιλοσοφικό επίπεδο, έχει συμβεί πολλές φορές, διατηρώντας παράλληλα μια επίσημη κρατική εκκλησία ή άλλη κρατική υποστήριξη της θρησκείας. Στις Ηνωμένες Πολιτείες ορισμένοι υποστηρίζουν ότι ο κοσμικός χαρακτήρας του κράτους έχει εξυπηρετήσει σε μεγαλύτερο βαθμό την προστασία της θρησκείας και της θρησκευτικότητας από την κυβερνητική παρέμβαση, ενώ ο κοσμικισμός σε κοινωνικό επίπεδο είναι λιγότερο διαδεδομένος.[2][3] Επίσης, σε διάφορες χώρες διαφορετικά πολιτικά κινήματα υποστηρίζουν τον κοσμικισμό για διάφορους λόγους.[4]
Σχετική είναι η έννοια του μετασεκουλαρισμού (postsecularism), η οποία αναφέρεται σε μια σειρά από θεωρίες σχετικά με την επιμονή ή την αναβίωση των θρησκευτικών πεποιθήσεων στη σύγχρονη εποχή. Το "μετά-" μπορεί να αναφέρεται είτε στο μετά το τέλος του κοσμικού χαρακτήρα του κράτους είτε στο μετά την αρχή του κοσμικού χαρακτήρα του κράτους. Ο όρος έχει χρησιμοποιηθεί στην κοινωνιολογία, την πολιτική θεωρία, τις θρησκευτικές σπουδές, τις σπουδές τέχνης, την εκπαίδευση και σε άλλους τομείς. Ο Jürgen Habermas διέδωσε τη χρήση του όρου[5] για να αναφερθεί στη σημερινή εποχ,ή κατά την οποία η ιδέα της νεωτερικότητας εκλαμβάνεται ως αποτυχία και, κατά καιρούς, ηθικά ανεπιτυχής. Πιστεύει ότι αντί για διαχωρισμό θρησκευτικού-κοσμικού, πρέπει να αναζητηθεί ένας νέος ειρηνικός διάλογος και ανεκτική συνύπαρξη της πίστης και του ορθολογισμού, για την αμοιβαία πληροφόρησή τους. Ο Habermas υποστηρίζει ότι τόσο οι θρησκευόμενοι όσο και οι κοσμικοί άνθρωποι δεν θα πρέπει να αποκλείουν ο ένας τον άλλο, αλλά πρέπει να μάθουν να συνυπάρχουν με ανεκτικότητα.[6][7]
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ "Secularism & Secularity: Contemporary International Perspectives". Edited by Barry A. Kosmin and Ariela Keysar. Hartford, CT: Institute for the Study of Secularism in Society and Culture (ISSSC), 2007.
- ↑ Yavuz, Hakan M. and John L. Esposio (2003) ‘’Turkish Islam and the Secular State: The Gulen Movement’’. Syracuse University, pg. xv–xvii. ISBN 0-8156-3040-9
- ↑ Feldman, Noah (2005). Divided by God. New York City: Farrar, Straus and Giroux. σελ. 147.
But with the Second World War just ahead, secularism of the antireligious type was soon to disappear from mainstream American society, to be replaced by a new complex of ideas that focused on secularizing the state, not on secularizing society.
- ↑ Feldman, Noah (2005). p. 25. "Together, early protosecularists (Jefferson and Madison) and proto-evangelicals (Backus, Leland, and others) made common cause in the fight for nonestablishment [of religion] – but for starkly different reasons."
- ↑ Habermas, Jürgen. "Secularism's Crisis of Faith: Notes on Post-Secular Society". New perspectives quarterly. vol. 25 (2008) p. 17-29
- ↑ A “post-secular” society – what does that mean? by Jurgen Habermas June 2008
- ↑ Javier Espinosa. The religion in the public sphere. Habermas, Toland and Spinoza. Universidad de Castilla-La Mancha
Πολιτικές ιδεολογίες | |
|---|---|
