Σαλιούτ 4
| Σαλιούτ 4 | |
|---|---|
 | |
| Χαρακτηριστικά αποστολής | |
| Πύραυλος φορέας | Proton-K |
| Ημερομηνία εκτόξευσης | 26 Δεκεμβρίου 1974 |
| Τόπος εκτόξευσης | Εξέδρα εκτόξευσης 81/24 στο κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ |
| COSPAR ID | 1974-104A |
| Μάζα | 18.500 κιλά |
| δεδομένα () | |
Ο Σαλιούτ 4 ή DOS 4 (ρωσ. Салют-4) ήταν σοβιετικός διαστημικός σταθμός του προγράμματος «Σαλιούτ». Εκτοξεύθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 1974 σε τροχιά γύρω από τη Γη με απόγειο σε ύψος 355 χιλιομέτρων, περίγειο σε ύψος 343 χλμ. και κλίση τροχιάς 51,6 μοίρες. Αποτελούσε μια εκδοχή του Kosmos 557 (DOS 3) και, αντίθετα από αυτόν, υπήρξε μια πλήρως επιτυχής αποστολή. Τρία πληρώματα επεχείρησαν να κατοικήσουν στον σταθμό (αυτά των Σογιούζ 17 και Soyuz 18 έφθασαν στον σταθμό, ενώ το Soyuz 18a επέστρεψε μετά από βλάβη). Το δεύτερο πλήρωμα παρέμεινε επί 63 ημέρες, ενώ μια μη επανδρωμένη κάψουλα, γνωστή ως «Soyuz 20», παρέμεινε προσδεδεμένη στον Σαλιούτ 4 επί τρεις μήνες, αποδεικνύοντας τη μακροπρόθεσμη δυνατότητα για κάτι τέτοιο, παρά την ύπαρξη κάποιων φθορών στο σύστημα διατηρήσεως περιβαλλοντικών συνθηκών κατά την αποστολή του Soyuz 18. Το Σαλιούτ 4 εξάχθηκε από την τροχιά του στις 2 Φεβρουαρίου 1977 και διαλύθηκε στην ατμόσφαιρα της Γης την επόμενη ημέρα.
Περιγραφή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Σαλιούτ 4 αντιπροσώπευε τη δεύτερη φάση του τύπου ερευνητικού διαστημικού σταθμού DOS. Παρά το ότι διατηρούσε τον βασικό σχεδιασμό του Σαλιούτ 1, είχε τροποποιήσεις όπως οι τρεις μεγάλοι ηλιακοί φωτοβολταϊκοί συλλέκτες στο εμπρόσθιο τμήμα αντί των τεσσάρων μικρών στο τμήμα προσδέσεως και κινητήρων. Είχε εσωτερική επιφάνεια 34,8 τετραγωνικά μέτρα. Το ηλεκτρικό του σύστημα απέδιδε κατά μέσο όρο 2,00 κιλοβάτ ισχύος. Ο επιστημονικός εξοπλισμός είχε μάζα δύο τόνους, ενώ ο σταθμός διέθετε το Σύστημα Διαστημοπλοΐας Δέλτα, ένα νέο αυτόνομο σύστημα που υπολόγιζε τα τροχιακά στοιχεία χωρίς υποβοήθηση από τη Γη.[1] Ο σταθμός μπορούσε να προωθηθεί και να στραφεί με πυραυλοκινητήρες τύπου KTDU-66.[2]
Παράμετροι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Μήκος 15,8 μέτρα (m)
- Μέγιστη διάμετρος 4,15 m
- Κατοικήσιμος όγκος 90 m³
- Μάζα κατά την εκτόξευση 18.900 kg
- Πύραυλος-φορέας: Proton (τριώροφος)
- Κλίση τροχιάς 51,6°
- Εμβαδό ηλιακών συλλεκτών 60 m²
- Ηλεκτρική ισχύς 4 kW
- Αριθμός αποβαθρών: 1
- Αριθμός επανδρωμένων αποστολών: 3 (οι δύο διέμειναν)
- Αριθμός μη επανδρωμένων αποστολών: 1
Επιστημονικά όργανα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εγκατεστημένα στον Σαλιούτ 4 ήταν το OST-1 («Τροχιακό Ηλιακό Τηλεσκόπιο») και δύο ανιχνευτές-τηλεσκόπια ακτίνων Χ.[3][4]
Το OST-1 είχε διάμετρο 25 cm και εστιακή απόσταση 2,5 μέτρα, ενώ ήταν εφοδιασμένο με φασματογράφο περιθλάσεως για εκπομπές στο άπω υπεριώδες, σχεδιασμένο στο Αστροφυσικό Αστεροσκοπείο της Κριμαίας. Το ένα από τα τηλεσκόπια ακτίνων Χ, συχνά αναφερόμενο ως «Τηλεσκόπιο Φίλιν», είχε 4 αναλογικούς ανιχνευτές ροής αερίου, τρεις από τους οποίους είχαν συνολικά επιφάνεια ανιχνεύσεως 450 cm² στις ενέργειες φωτονίου 2 έως 10 keV και ο τέταρτος είχε στόχο τα φωτόνια ενεργειών από 0,2 έως 2 keV και ισοδύναμη επιφάνεια ανιχνεύσεως 37 cm². Η οργανολογία περιελάμβανε επίσης οπτικούς αισθητήρες προσαρτημένους εξωτερικά του σταθμού, καθώς και μονάδες μετρησεων στο εσωτερικό του σταθμού.[5]
Ο σταθμός διέθετε επίσης ένα περιστρεφόμενο κάθισμα για τη μελέτη του συστήματος ισορροπίας και προσανατολισμού του ανθρώπινου οργανισμούs, εξοπλισμό αρνητικής πιέσεως για καρδιαγγειακές μελέτες, ένα εργόμετρο τύπου ποδηλάτου και όργανο γυμναστικής (ηλεκτρικό διάδρομο τρεξίματος με μήκος 1 μ. και πλάτος 0,3 μ., στον οποίο οι αστροναύτες στερεώνονταν με ελαστικούς ιμάντες που παρείχαν φορτίο 50 κιλών).
Υπήρχαν επίσης αισθητήρες για τη θερμοκρασία και τα χαρακτηριστικά της ανώτερης ατμόσφαιρας της Γης, όπως και φασματόμετρο για τη μελέτη της υπέρυθρης ακτινοβολίας που εκπέμπει ο πλανήτης, πολυφασματική φωτογραφική μηχανή, ανιχνευτής κοσμικών ακτίνων, εξοπλισμός για εμβρυολογικές μελέτες και νέα όργανα προς έλεγχο για τον προσανατολισμό του σταθμού με τη βοήθεια ουράνιων σωμάτων και χωρίς αυτά.[5]
Αστρονομικές παρατηρήσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μεταξύ άλλων δημοσιεύθηκαν παρατηρήσεις των πηγών ακτίνων Χ Sco X-1, Cir X-1, Cyg X-1 και A0620-00 από τα δεδομένα του «Φίλιν». μεγάλη μεταβλητότητα ανιχνεύθηκε στις ενέργειες 0,6 έως 0,9 keV για την πηγή Sco X-1. Η Cir X-1 δεν ανιχνεύθηκε σε μία παρατήρηση στις 5 Ιουλίου 1975, παρέχοντας έτσι ένα άνω όριο στην εκπομπή (35 τρισεκατομμυριοστά του erg·cm−2·s−1 ή 35 fW/m²) στη φασματική περιοχή 0,2 έως 2,0 keV. Η πηγή Cyg X-1 παρατηρήθηκε αρκετές φορές και διαπιστώθηκε μεγάλη χρονική και φασματική μεταβλητότητα.
Επισκεφθέντα διαστημόπλοια και πληρώματα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Σογιούζ 17, 11 Ιανουαρίου έως 10 Φεβρουαρίου 1975
- Σογιούζ 18a, 5 Απριλίου 1975 – δεν αφίχθηκε στον σταθμό
- Σογιούζ 18, 24 Μαΐου έως 26 Ιουλίου 1975
- Σογιούζ 20 – 17 Νοεμβρίου 1975 έως 16 Φεβρουαρίου 1976
- Μη επανδρωμένο
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαΐου 2012. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2012.
- ↑ http://space.skyrocket.de/doc_sdat/salyut-4.htm
- ↑ «Salyut 4». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2019.
- ↑ The design of the Salyut-4 orbiting solar telescope
- ↑ 5,0 5,1 «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαΐου 2012. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2012.