Τροπόσφαιρα

Τα στρώματα της ατμόσφαιρας
Τροπόσφαιρα Στρατόσφαιρα Μεσόσφαιρα Θερμόσφαιρα Εξώσφαιρα

Τροπόσφαιρα ονομάζεται το πρώτο από της επιφάνειας της Γης στρώμα της ατμόσφαιρας, πάχους έως και 18 χιλιομέτρων στον Ισημερινό, 10 - 13 χλμ. στα μέσα γεωγραφικά πλάτη και 6 χλμ. στους πόλους (την εποχή του καλοκαιριού - αντιθέτως, τον χειμώνα η τροπόσφαιρα στους πόλους είναι ακαθόριστη). Λήγει στην παύση αυτής, εξ ου και ο όρος τροπόπαυση (θεωρητική μικρού πάχους ζώνη διαχωρισμού). Μετά την τροπόπαυση, σε μεγαλύτερο ύψος, βρίσκεται η στρατόσφαιρα.

Χαρακτηριστικά

Φωτογραφία της τροπόσφαιρας από αεροπλάνο.

Στην τροπόσφαιρα περιέχονται τα 3/4 της όλης μάζας του ατμοσφαιρικού αέρα και σχεδόν το σύνολο όλων των υδρατμών και ατμοσφαιρικών αιωρημάτων (aerosols). Επίσης, σχεδόν όλα τα μετεωρολογικά φαινόμενα στην ατμόσφαιρα της Γης, όπως σύννεφα, ομίχλη, βροχή, χιόνι, χαλάζι, κεραυνοί κλπ. εκδηλώνονται σε αυτό το στρώμα.

• Βασικό χαρακτηριστικό της τροπόσφαιρας είναι η καθ' ύψος ελάττωση της θερμοκρασίας. Η τιμή της ελάττωσης αυτής είναι κατά μέσο όρο 6,5 °C ανά 1.000 μέτρα ύψος και ονομάζεται κατακόρυφη θερμοβαθμίδα (Κ.Θ.).

Μέχρι τη δεκαετία του 1950, πολλοί νόμιζαν πως η καθ' ύψος ελάττωση της θερμοκρασίας συνέβαινε σε όλα τα στρώματα της ατμόσφαιρας. Τα σύγχρονα όμως μέσα έρευνας, καθώς και τεχνητοί δορυφόροι, πύραυλοι κλπ. απέδειξαν πως αυτό συμβαίνει μόνο στην τροπόσφαιρα και την μεσόσφαιρα.

Στο ερώτημα γιατί συμβαίνει ελάττωση θερμοκρασίας όσο πλησιάζουμε πιο κοντά στον Ήλιο που είναι η πηγή της θερμότητας, η απάντηση είναι πως η ατμόσφαιρα θερμαίνεται από την επιφάνεια της Γης και όχι απ' ευθείας από τον Ήλιο. Πρώτα θερμαίνονται τα μόρια του αέρα που γειτνιάζουν στο έδαφος και εξ αυτών τα αμέσως υπερκείμενα επαναλαμβανόμενα ομοίως. Μέσω αυτής της διεργασίας της διάδοσης της θερμότητας, η τροπόσφαιρα καθίσταται τυρβώδης. Συνεπώς με την απομάκρυνση από το έδαφος η θερμοκρασία του αέρα ελαττώνεται. Άλλος τρόπος με τον οποίο μεταφέρεται θερμότητα στην τροπόσφαιρα, είναι η απορρόφηση και επανεκπομπή υπέρυθρης ακτινοβολίας από υδρατμούς. Σε αυτήν, τα τριατομικά μόρια που απορροφούν και εκπέμπουν επίσης στο υπέρυθρο δεν συντελούν τόσο ώστε να διατηρήσουν τη θερμότητα στο σύνολό της, οπότε και αυτή χάνεται στο διάστημα.