այլ
Armenian
editEtymology
editLearned borrowing from Old Armenian այլ (ayl). The inherited form is էլ (ēl).
Pronunciation
edit- (Eastern Armenian) IPA(key): /ɑjl/, [ɑjl]
- (Western Armenian) IPA(key): /ɑjl/, [ɑjl]
Audio (Eastern Armenian): (file)
Pronoun
editայլ • (ayl)
Derived terms
edit- այլախոհ (aylaxoh)
- այլատյաց (aylatyacʻ)
- այլընտրանք (ayləntrankʻ)
- այլմոլորակային (aylmolorakayin)
Related terms
editConjunction
editայլ • (ayl)
- but, instead
- Ուզում եմ ոչ թե ա՛յս մեկը, այլ ա՛յն մեկը։ ― Uzum em očʻ tʻe áys mekə, ayl áyn mekə. ― I want not this one, but that one.
- ոչ թե «էք», այլ «էգ» ― očʻ tʻe “ēkʻ”, ayl “ēg” ― not “էք”, “էգ”
- Հասա ու ի՞նչ տեսա. ոչ մեկդ հանգիստ նստած չէիք, այլ այստեղ-այնտեղ վազվզում էիք։ ― Hasa u i?nčʻ tesa. očʻ mekd hangist nstac čʻēikʻ, ayl aysteġ-aynteġ vazvzum ēikʻ. ― I arrived and what did I see? None of you were sitting calmly; instead, you were running around everywhere.
Usage notes
editAlong with բայց (baycʻ), այլ (ayl) is a logical conjunctive connective with an oppositional implication. Unlike բայց (baycʻ), though, այլ (ayl) selects for a negative predicate in the other clause, and in fact, use of բայց (baycʻ) here is unidiomatic. In particular, the construction ո՛չ թե…, այլ (óčʻ tʻe…, ayl) is very common, expressing the “not... but” construction of English.
Old Armenian
editAlternative forms
edit- այղ (aył)
Etymology
editFrom Proto-Indo-European *h₂élyos.[1][2][3][4]
Pronoun
editայլ • (ayl)
- another, other
- այլով ճանապարհաւ ― aylov čanaparhaw ― by another way
- այլով օրինակաւ ― aylov ōrinakaw ― in another manner
- այլ ոք ― ayl okʻ ― another
- եւ ոչ այլ ոք ― ew očʻ ayl okʻ ― not even another
- յայլմէ կողմանէ ― yaylmē kołmanē ― another side, the other side
- այլ է ասել եւ այլ գործել ― ayl ē asel ew ayl gorcel ― it is one thing to say, another to do
- եւ այլն, այլովքն հանդերձ ― ew ayln, aylovkʻn handerj ― etc, and so on
- այլ ընդ այլոյ ― ayl ənd ayloy ― one for another, pellmell; differently, on the contrary
- այլ ընդ այլոյ ասել ― ayl ənd ayloy asel ― to say equivocally, ambiguously
- այլ յայլմէ լինել ― ayl yaylmē linel ― to lose one's presence of mind, to be overcome by joy or fear
- ոչ այլ իւիք ― očʻ ayl iwikʻ ― in no other way
- այլ իմն, այլոյ իրիք, այլով իւիք ― ayl imn, ayloy irikʻ, aylov iwikʻ ― some other, other, another (thing)
- այլ ոմն, այլոյ ուրումն, այլով ոմամբ ― ayl omn, ayloy urumn, aylov omamb ― another, other (person)
- 6th century, Philo of Alexandria, I linelutʻeann xndrocʻ ew lucmancʻ [Quaestiones et Solutiones in Genesim] 2.62:[5][6]
- Ընդէ՞ր իբրու յաղագս այլոյ ա՟յ ասէ, թէ ի կերպարան ա՟յ արար զմարդն, եւ ոչ յիւրն։
- Əndē?r ibru yałags ayloy a.y asē, tʻē i kerparan a.y arar zmardn, ew očʻ yiwrn.
- Translation by Ralph Marcus
- Why does (Scripture) say, as if (speaking) of another God, "in the image of God He made man" and not "in His own image"?
- Ընդէ՞ր իբրու յաղագս այլոյ ա՟յ ասէ, թէ ի կերպարան ա՟յ արար զմարդն, եւ ոչ յիւրն։
- alien, foreign
Declension
edito-type
singular | plural | ||
---|---|---|---|
nominative | այլ (ayl) | այլք (aylkʻ) | |
genitive | այլոյ (ayloy) | այլոց (aylocʻ) | |
dative | այլում (aylum) | այլոց (aylocʻ) | |
accusative | այլ (ayl) | այլս (ayls) | |
ablative | այլմէ (aylmē) | այլոց (aylocʻ) | |
instrumental | այլով (aylov) | այլովք (aylovkʻ) | |
locative | այլում (aylum) | այլս (ayls) | |
note the unusual dative/locative |
Adverb
editայլ • (ayl)
- also
- այլ եւ/եւս ― ayl ew/ews ― besides, over and above, moreover, also, more, in addition
Conjunction
editայլ • (ayl)
- but, however; then
- այլ թէ ― ayl tʻē ― but, but if, but that
- այլ սակայն ― ayl sakayn ― but, yet, nevertheless, however, notwithstanding
- այլ զի ― ayl zi ― because; where as; even as : more than, rather: since, that, seeing that
Derived terms
edit- այլաբան (aylaban)
- այլաբանաբար (aylabanabar)
- այլաբանական (aylabanakan)
- այլաբանեմ (aylabanem)
- այլաբանութիւն (aylabanutʻiwn)
- այլաբար (aylabar)
- այլաբարբառ (aylabarbaṙ)
- այլաբերաբար (aylaberabar)
- այլաբնութիւն (aylabnutʻiwn)
- այլաբուն (aylabun)
- այլագոյ (aylagoy)
- այլագոյն (aylagoyn)
- այլագոյութիւն (aylagoyutʻiwn)
- այլագործ (aylagorc)
- այլագունակ (aylagunak)
- այլագունեմ (aylagunem)
- այլագունիմ (aylagunim)
- այլագունութիւն (aylagunutʻiwn)
- այլադեն (ayladen)
- այլադէմ (ayladēm)
- այլազան (aylazan)
- այլազանցատեսակ (aylazancʻatesak)
- այլազգ (aylazg)
- այլազգաբար (aylazgabar)
- այլազգագոյն (aylazgagoyn)
- այլազգապէս (aylazgapēs)
- այլազգի (aylazgi)
- այլազգութիւն (aylazgutʻiwn)
- այլազն (aylazn)
- այլազնեայ (aylazneay)
- այլազրկութիւն (aylazrkutʻiwn)
- այլաթիւ (aylatʻiw)
- այլալեզու (aylalezu)
- այլախառնութիւն (aylaxaṙnutʻiwn)
- այլախելիմ (aylaxelim)
- այլախորհ (aylaxorh)
- այլածին (aylacin)
- այլակաբանեմ (aylakabanem)
- այլակամք (aylakamkʻ)
- այլակարծիք (aylakarcikʻ)
- այլակդեն (aylakden)
- այլակերպ (aylakerp)
- այլակերպարան (aylakerparan)
- այլակերպեմ (aylakerpem)
- այլակերպիմ (aylakerpim)
- այլակերպութիւն (aylakerputʻiwn)
- այլակերպումն (aylakerpumn)
- այլակութիւն (aylakutʻiwn)
- այլակրօն (aylakrōn)
- այլահաւատ (aylahawat)
- այլաձայն (aylajayn)
- այլաձայնիմ (aylajaynim)
- այլաձեւ (aylajew)
- այլաձեւապէս (aylajewapēs)
- այլաձեւեմ (aylajewem)
- այլաղանդ (aylałand)
- այլամիտ (aylamit)
- այլամտեմ (aylamtem)
- այլամտութիւն (aylamtutʻiwn)
- այլայլ (aylayl)
- այլայլագոյն (aylaylagoyn)
- այլայլախառն (aylaylaxaṙn)
- այլայլակ (aylaylak)
- այլայլական (aylaylakan)
- այլայլակից (aylaylakicʻ)
- այլայլանամ (aylaylanam)
- այլայլապէս (aylaylapēs)
- այլայլասեռ (aylaylaseṙ)
- այլայլելի (aylayleli)
- այլայլեմ (aylaylem)
- այլայլիմ (aylaylim)
- այլայլիմաց (aylaylimacʻ)
- այլայլութիւն (aylaylutʻiwn)
- այլայլուկ (aylayluk)
- այլայլումն (aylaylumn)
- այլանամ (aylanam)
- այլանդակ (aylandak)
- այլանդակաբար (aylandakabar)
- այլանդակագոյն (aylandakagoyn)
- այլանդակական (aylandakakan)
- այլանդակատեսիլ (aylandakatesil)
- այլանդակափառ (aylandakapʻaṙ)
- այլանդակիմ (aylandakim)
- այլանդակութիւն (aylandakutʻiwn)
- այլանման (aylanman)
- այլանշան (aylanšan)
- այլաշարժ (aylašarž)
- այլաշարժութիւն (aylašaržutʻiwn)
- այլաշխարհեայ (aylašxarheay)
- այլաշուն (aylašun)
- այլաշուրթն (aylašurtʻn)
- այլաշրջեմ (aylašrǰem)
- այլաշրջիկ (aylašrǰik)
- այլաչափ (aylačʻapʻ)
- այլապէս (aylapēs)
- այլասահման (aylasahman)
- այլասացիկ (aylasacʻik)
- այլասացութիւն (aylasacʻutʻiwn)
- այլասեռ (aylaseṙ)
- այլասեր (aylaser)
- այլասերեմ (aylaserem)
- այլասէրութիւն (aylasērutʻiwn)
- այլասիրութիւն (aylasirutʻiwn)
- այլասկիզբն (aylaskizbn)
- այլաստորակայ (aylastorakay)
- այլատարազ (aylataraz)
- այլատեսակ (aylatesak)
- այլատոհմիկ (aylatohmik)
- այլացեղ (aylacʻeł)
- այլափառ (aylapʻaṙ)
- այլափառեմ (aylapʻaṙem)
- այլափառիմ (aylapʻaṙim)
- այլափառութիւն (aylapʻaṙutʻiwn)
- այլափոխ (aylapʻox)
- այլափոխեմ (aylapʻoxem)
- այլափոխիկ (aylapʻoxik)
- այլափոխիմ (aylapʻoxim)
- այլափոխութիւն (aylapʻoxutʻiwn)
- այլափոխումն (aylapʻoxumn)
- այլափոփոխումն (aylapʻopʻoxumn)
- այլափոփոխս (aylapʻopʻoxs)
- այլգունակ (aylgunak)
- այլեւ (aylew)
- այլեւայլ (aylewayl)
- այլեւս (aylews)
- այլընդակութիւն (ayləndakutʻiwn)
- այլընկալ (aylənkal)
- այլիմաստ (aylimast)
- այլիմաց (aylimacʻ)
- այլորդ (aylord)
- այլութիւն (aylutʻiwn)
- այլուսումն (aylusumn)
- այլուստ (aylust)
- այլուստեք (aylustekʻ)
- այլուր (aylur)
- այլուրեմն (ayluremn)
- այլուրեք (aylurekʻ)
- այլպէս (aylpēs)
- այլտարազաբար (ayltarazabar)
- այլօրինակ (aylōrinak)
- այլօրինակաբար (aylōrinakabar)
- անայլակերպութիւն (anaylakerputʻiwn)
- անայլայլ (anaylayl)
- անայլայլաբար (anaylaylabar)
- անայլայլած (anaylaylac)
- անայլայլակ (anaylaylak)
- անայլայլական (anaylaylakan)
- անայլայլապէս (anaylaylapēs)
- անայլայլելի (anaylayleli)
- անայլայլութիւն (anaylaylutʻiwn)
- անայլայլուկ (anaylayluk)
- անայլափոխ (anaylapʻox)
- յայլակարծուց (yaylakarcucʻ)
Related terms
edit- աղաւաղեմ (aławałem) (perhaps)
Descendants
editReferences
edit- ^ Ačaṙyan, Hračʻya (1940) Hayocʻ lezvi patmutʻyun [History of the Armenian Language] (in Armenian), volume I, Yerevan: University Press, pages 36–37
- ^ Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “այլ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- ^ J̌ahukyan, Geworg (1987) Hayocʻ lezvi patmutʻyun; naxagrayin žamanakašrǰan [History of the Armenian language: The Pre-Literary Period][1] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 111
- ^ Martirosyan, Hrach (2010) “ayl”, in Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 57
- ^ Awgereancʻ, Mkrtičʻ (1826) Pʻiloni Ebrayecʻwoy mnacʻordkʻ i hays, or en Meknutʻiwn Cnndocʻ ew Elicʻ, Čaṙkʻ i Sampʻson, i Yovnan, ew yeris mankuns kam i hreštaks [Philonis Judaei paralipomena armena. Libri videlicet quatuor in Genesin, libri duo in Exodum, sermo unus de Sampsone, alter de Iona, tertius de tribus angelis Abraamo apparentibus], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 146
- ^ Marcus, Ralph (1953) Philo: Supplement I: Questions and Answers on Genesis (The Loeb Classical Library), Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, page 150
Further reading
edit- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “այլ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “այլ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Abrahamyan, Ašot (1976) Grabari jeṙnark [A Handbook of Old Armenian][2] (in Armenian), 4th edition, Yerevan: Luys
Categories:
- Armenian terms borrowed from Old Armenian
- Armenian learned borrowings from Old Armenian
- Armenian terms derived from Old Armenian
- Armenian doublets
- Armenian terms with IPA pronunciation
- Armenian terms with audio pronunciation
- Armenian lemmas
- Armenian pronouns
- Armenian conjunctions
- Armenian terms with usage examples
- Old Armenian terms inherited from Proto-Indo-European
- Old Armenian terms derived from Proto-Indo-European
- Old Armenian lemmas
- Old Armenian pronouns
- Old Armenian terms with usage examples
- Old Armenian terms with quotations
- Old Armenian adverbs
- Old Armenian conjunctions