စကား
Burmese
[edit]Pronunciation
[edit]- Phonetic respelling: ဇ'ဂါး
- IPA(key): /zəɡá/
- Romanization: MLCTS: ca.ka: • ALA-LC: cakāʺ • BGN/PCGN: zăga: • Okell: săkà
- Homophone: စံကား (camka:)
Audio: (file)
Etymology 1
[edit]Spelled in Old Burmese inscriptions alternatively as စာကား (caka:); as in ဤငါစာကာကိုဝ် လိုက်မူကာ (i-ngacakakuiw luikmuka, “If one follows these words of mine”).[1]
Thus, according to U Phoh Lat, the first syllable စ (ca.) is often a vowel-weakened version of စာ (ca, “word, letter”), as can be attested in several inscriptions such as the above.[2]
The second syllable, ကား (ka:), is from Proto-Sino-Tibetan *ka (“word; speech; language”), which may be connected to Proto-Sino-Tibetan *m/s-k(w)a-j (“mouth, opening”); cognate with Tibetan བཀའ (bka') and Jingpho shăga (“speak”) (STEDT).[3]
U Phoh Lat also considered the "shrill, chirping" sense of စာ (ca) and further compared it with Tibetan ཆ (cha, “voice, speech sound”), Tibetan ཅལ (cal, “noise”), Tibetan འཆད ('chad, “to speak”), Lisu shaq (“voice”) and Chinese 詞／词 (cí, “word, phrase, speech”).[4]
Noun
[edit]စကား • (ca.ka:) (classifier ခွန်း)
Synonyms
[edit]Derived terms
[edit]- ကျမ်းဦးစကား (kyam:u:ca.ka:)
- ကရားရေပိတ်စကား (ka.ra:repitca.ka:)
- ကာလစကား (kala.ca.ka:)
- ကုန်းစကား (kun:ca.ka:)
- ကောက်သင်းကောက်စကား (kauksang:kaukca.ka:)
- စကားကမ်းလှမ်း (ca.ka:kam:hlam:)
- စကားကျွံ (ca.ka:kywam)
- စကားကြွယ် (ca.ka:krwai)
- စကားကြီးစကားကျယ် (ca.ka:kri:ca.ka:kyai)
- စကားကြီးဆယ်မျိုး (ca.ka:kri:hcai-myui:)
- စကားကြောရှည် (ca.ka:krau:hrany)
- စကားကား (ca.ka:ka:)
- စကားကုန် (ca.ka:kun)
- စကားကောင်း (ca.ka:kaung:)
- စကားခံ (ca.ka:hkam)
- စကားချပ် (ca.ka:hkyap)
- စကားချီး (ca.ka:hkyi:)
- စကားခေါ် (ca.ka:hkau)
- စကားစ (ca.ka:ca.)
- စကားစစ်ထိုး (ca.ka:cachtui:)
- စကားစပ် (ca.ka:cap)
- စကားစပ်၍ (ca.ka:cap-rwe)
- စကားညှပ် (ca.ka:hnyap)
- စကားတံရှည် (ca.ka:tamhrany)
- စကားတင်းဆို (ca.ka:tang:hcui)
- စကားတင်စီး (ca.ka:tangci:)
- စကားတတ် (ca.ka:tat)
- စကားတောက် (ca.ka:tauk)
- စကားတောင်စား (ca.ka:taungca:)
- စကားထစ် (ca.ka:htac)
- စကားထည့် (ca.ka:htany.)
- စကားနှစ်ခွ (ca.ka:hnachkwa.)
- စကားနှစ်ခွပြော (ca.ka:hnachkwa.prau:)
- စကားနှိုက် (ca.ka:hnuik)
- စကားနာထိုး (ca.ka:nahtui:)
- စကားနိုင်လု (ca.ka:nuinglu.)
- စကားပျိုး (ca.ka:pyui:)
- စကားပြန် (ca.ka:pran)
- စကားပြေ (ca.ka:pre)
- စကားပြောကြေးနန်း (ca.ka:prau:kre:nan:)
- စကားပလ္လင်ခံ (ca.ka:pallanghkam)
- စကားပုံ (ca.ka:pum)
- စကားပေါက်စကားစ (ca.ka:paukca.ka:ca.)
- စကားဖ (ca.ka:hpa.)
- စကားဖာ (ca.ka:hpa)
- စကားဖိုစကားမ (ca.ka:hpuica.ka:ma.)
- စကားဖောင် (ca.ka:hpaung)
- စကားမစပ် (ca.ka:ma.cap)
- စကားများ (ca.ka:mya:)
- စကားမေးမရ (ca.ka:me:ma.ra.)
- စကားရည်လုပွဲ (ca.ka:ranylu.pwai:)
- စကားရိပ် (ca.ka:rip)
- စကားရောင်းစကားဝယ် (ca.ka:raung:ca.ka:wai)
- စကားရောဖောရော (ca.ka:rau:hpau:rau:)
- စကားလက်ဆုံကျ (ca.ka:lakhcumkya.)
- စကားလွန် (ca.ka:lwan)
- စကားလိမ် (ca.ka:lim)
- စကားလုံး (ca.ka:lum:)
- စကားဝှက် (ca.ka:hwak)
- စကားဝိုင်းဖွဲ့ (ca.ka:wuing:hpwai.)
- စကားသွင်း (ca.ka:swang:)
- စကားသွားစကားလာ (ca.ka:swa:ca.ka:la)
- စကားဟောင်း (ca.ka:haung:)
- စကားအိုး (ca.ka:ui:)
- စကားအူပေါက် (ca.ka:upauk)
- စကားဦးသန်း (ca.ka:u:san:)
- စာစကား (caca.ka:)
- ဆိုရိုးစကား (hcuirui:ca.ka:)
- ဇာတ်စကား (jatca.ka:)
- ဈေးစကား (jhe:ca.ka:)
- တစ်ဆင့်စကား (tachcang.ca.ka:)
- ဒေသိယစကား (desi.ya.ca.ka:)
- ပြောစကား (prau:ca.ka:)
- ပွဲစကား (pwai:ca.ka:)
- ဗန်းစကား (ban:ca.ka:)
- ဘာသာစကား (bhasaca.ka:)
- မင်္ဂလာစကား (mangga.laca.ka:)
- မစပ်စကား (ma.capca.ka:)
- ယုံတမ်းစကား (yumtam:ca.ka:)
- ရန်စကား (ranca.ka:)
- ရှေးစကား (hre:ca.ka:)
- လက်သုံးစကား (laksum:ca.ka:)
- လင်စကားသားစကား (langca.ka:sa:ca.ka:)
- လုပ်စကား (lupca.ka:)
- လူပျိုစကားပြော (lu-pyuica.ka:prau:)
- သူဟောင်းစကား (suhaung:ca.ka:)
- အချီးစကား (a.hkyi:ca.ka:)
- အတင်းစကား (a.tang:ca.ka:)
- အတွင်းစကား (a.twang:ca.ka:)
- အမှာစကား (a.hmaca.ka:)
- အရပ်စကား (a.rapca.ka:)
- အရပ်သုံးစကား (a.rapsum:ca.ka:)
Etymology 2
[edit]See the entry for more.
Noun
[edit]စကား • (ca.ka:)
- Alternative form of စံကား (camka:, “champac”)
References
[edit]- ^ The Edict of King Kyaswa[1] (in Burmese), 1249
- ^ Lord Anantasu Inscription[2] (in Burmese), 1223
- ^ Sayadaw U Kosalla (Government Dhammacariya scholar; B.A in London) (1985) ဗြဟ္မနိရုတ္တိနယသင်္ဂဟကျမ်း [Brahmaniruttinayasaṅgaha: On the evolution of Burmese words] (in Burmese), Yangon: Sa Pe Paung" Gu" press, page 289
- ^ U Phoh Lat (1962) မြန်မာစကားအဖွင့်ကျမ်း [A Burmese Etymological Dictionary] (in Burmese), volume 1, Yangon: Pyinnya Nanda press, pages 178-179
Further reading
[edit]- “စကား” in Myanmar–English Dictionary (Myanmar Language Commission 1993). Searchable online at SEAlang.net.