Kroměříž
Kroměříž (laŭ IFA 'kromɲɛr̝iːʃ kaj germane Kremsier) estas urbo en la Regiono Zlín de Ĉeĥio. Vivas ĉi tie 28 089 loĝantoj (2024). La ĉefa mejloŝtono de la urbo estas la Baroka Episkopa Palaco de Kroměříž, kie iuj scenoj fariĝis de la filmoj Amadeus kaj Immortal Beloved. La apuda Florĝardeno estas unu el la Mondaj Heredaĵo de UNESKO.
| Kroměříž | |||
| germane Kremsier | |||
| urbo | |||
 Vido al placo el turo de Ĉefepiskopa kastelo
| |||
|
|||
| Oficiala nomo: Kroměříž | |||
| Kromnomo: Hanakia Ateno | |||
| Ŝtato |  Ĉeĥio
| ||
|---|---|---|---|
| Regiono | Regiono Zlín | ||
| Distrikto | Distrikto Kroměříž | ||
| Administra municipo | Kroměříž | ||
| Historia regiono | Moravio | ||
| Parto de | Hanakio | ||
| Montaro | Litenĉica montetaro | ||
| Memorindaĵoj | 7
| ||
| Rivero | Moravo | ||
| Situo | Kroměříž | ||
| - koordinatoj | 49° 17′ 56″ N 17° 23′ 35″ O / 49.29889 °N, 17.39306 °O (mapo) | ||
| Plej alta punkto | 324 | ||
| Plej malalta punkto | 190 | ||
| Areo | 50,97 km² (5 097 ha) | ||
| Loĝantaro | 28 089 (2024) | ||
| Denseco | 551,09 loĝ./km² | ||
| Valego | Supramoravia valego | ||
| Unua skribmencio | 1110 | ||
| - fondo | 1260 | ||
| Horzono | MET (UTC+1) | ||
| - somera tempo | MET (UTC+2) | ||
| Poŝtkodo | 767 01 | ||
| NUTS 3 | CZ072 | ||
| NUTS 4 | CZ0721 | ||
| NUTS 5 | CZ0721 588296 | ||
| Loko de Monda heredaĵo de UNESKO | |||
| Nomo | Florĝardeno de Kroměříž | ||
| Katastraj teritorioj | 11 | ||
| Partoj de urbo | 10 | ||
| Bazaj setlejunuoj | 33 | ||
  Situo enkadre de Ĉeĥio
| |||
 Vikimedia Komunejo: Kroměříž
| |||
| Retpaĝo: www.mesto-kromeriz.cz | |||
 Portalo pri Ĉeĥio
| |||
La najbaraj municipoj de la setlejo estas Bařice-Velké Těšany, Lubná, Rataje, Lutopecny, Jarohněvice, Hulín, Kostelany, Chropyně, Skaštice, Střížovice, Soběsuky, Šelešovice kaj Bezměrov.
Historio
redakti
Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Historio de Kroměříž.La urbon fondis en 1260 Bruno el Schauenburg, Episkopo de Olomouc. Episkopoj de Olomouc konstruis la faman Palacon kaj la diocezo parte translokiĝis tien. La urbo severe damaĝiĝis dum la Tridekjara milito, estas rabita dufoje de svedaj trupoj (en 1643 kaj 1645), kaj poste venis la Pesto. Episkopo Karle II. z Lichtenštejna rekonstruis la urbon kaj palacon postmilite. Konstitucia Imperia Kongreso okazis en Kroměříž en 1848.
Loĝantaro
redakti| Jaro | Loĝantoj |
|---|---|
| 1869 | 9 918 |
| 1880 | 11 816 |
| 1890 | 15 897 |
| 1900 | 17 509 |
| 1910 | 20 186 |
| 1921 | 20 767 |
| Jaro | Loĝantoj |
|---|---|
| 1930 | 18 546 |
| 1950 | 19 644 |
| 1961 | 20 560 |
| 1970 | 22 062 |
| 1980 | 25 887 |
| 1991 | 28 967 |
| Jaro | Loĝantoj |
|---|---|
| 2001 | 29 225 |
| 2012 | 28 967 |
| 2014 | 28 921 |
| 2016 | 29 066 |
| 2017 | 29 002 |
| 2018 | 28 897 |
| Jaro | Loĝantoj |
|---|---|
| 2019 | 28 816 |
| 2020 | 28 620 |
| 2021 | 28 280 |
| 2022 | 27 838 |
| 2023 | 28 185 |
| 2024 | 28 089 |
Vidindaĵoj
redaktiFamuloj
redakti- Heinrich Ignaz Franz von Biber (1644 - 1704), komponisto kaj violonisto
- Václav Talich (1883 - 1961), orkestrodirektoro
- Robert Land (1887–1942), kinreĝisoro
- Jaroslav Koutecký (1922 - 2005), ĥemiisto
- Karel Kryl (1944 - 1994), kantisto
- Jan Milíč z Kroměříže (m. 1374), sekvanto de Jan Hus; iniciatis predikojn ĉeĥlingvajn en Prago
- Max Švabinský (1873 - 1962) - pentristo
- Alois Wehrle, aŭstra kemiisto
Esperanto
redaktiEn Kroměříž naskiĝis Josef Friedrich.
