Ŝora lingvo

Ŝora lingvo
lingvo • moderna lingvo
Yenisei Turkic
Parolantoj	2 839
Skribo	cirila alfabeto, Shor alphabet
Lingva statuso	4 severe endanĝerigita
Lingvaj kodoj
Lingvaj kodoj
ISO 639-3	cjs
Glottolog	shor1247
Angla nomo	Shor
Franca nomo	chor

Ŝora lingvo estas lingvo de ŝoroj, kiu, kune kun ĥakasa lingvo apartenas al ĥakasa subgrupo de nord-orienta grupo de Tjurka lingvaro. Ŝor-parolantoj loĝas plejparte en Kemerova provinco, apud nordaj partoj de Altajo, laŭ Tom rivero kaj apud bordoj kun Ĥakasio kaj Respubliko Altaj.

Ekzistas du dialektoj: la mrasa aŭ z-dialekto, kiu iĝis bazo de literatura ŝora lingvo en 1920 - 1930-aj jaroj, kaj la kondoma aŭ j-dialekto.

Skribsistemo

Misiista alfabeto

Unua alfabeto por ŝora lingvo estis inventita en 19-a jarcento por religiaj kaj misiismaj celoj. Unua aboco por la ŝora estas eldonita en 1885. En ĝi uzatis literoj de tiama rusa alfabeto krom (Ё ё, Ф ф, Щ щ kaj Ѣ ѣ), kaj aldonaj literoj Ј ј, Ҥ ҥ, Ӧ ӧ, Ӱ ӱ. En 1927 la alfabeto estas ŝanĝita (antaŭ tio, la rusa alfabeto mem iom reformiĝis). El tiamaj rusaj literoj uzatis ĉiuj krom Ё ё kaj ъ, kaj aldone Ө ө, Ҥ ҥ, Ӱ ӱ). Tiu alfabeto estis oficia.

Latina skribo

En 1930 oni enkondukis ŝoran alfabeton surbaze de latina skribo:

A a	B в	C c	D d	Ə ə	F f	G g	Ƣ ƣ
I i	J j	K k	Q q	M m	N n	Ꞑ ꞑ	O o
Ө ө	P p	R r	S s	T t	U u	V v	Ş ş
Z z	Ƶ ƶ	L l	Ь ь	Y y	Į į

Pri tio ankaŭ vidu la ĝeneralan artikolon Latinliterigo en Sovetunio. Poste la ordo de literoj estis ŝanĝita al la pli simila al aliaj Sovetuniaj lingvoj, litero Ә ә estas anstataŭigita per E e, litero Į į forlasita.

Moderna skribo

En 1938 aperis oficie agnoskita cirila ŝora alfabeto. Ĝi havis ĉiujn rusajn literojn plus Ӧ ӧ, Ӱ ӱ kaj Нъ нъ. Post plua reformo ĝi ekhavis aspekton, kiu ekzistas ĝis nun:

А а	Б б	В в	Г г	Ғ ғ	Д д	Е е	Ё ё
Ж ж	З з	И и	Й й	К к	Қ қ	Л л	М м
Н н	Ң ң	О о	Ӧ ӧ	П п	Р р	С с	Т т
У у	Ӱ ӱ	Ф ф	Х х	Ц ц	Ч ч	Ш ш	Щ щ
Ъ ъ	Ы ы	Ь ь	Э э	Ю ю	Я я