Boragacoj

Kiel legi la taksonomion

Boragacoj

oficina borago (Borago officinalis)

Biologia klasado

Regno:	plantoj Plantae
Subregno:	trakeofitoj Tracheophyta
Superdivizio:	spermatofitoj Spermatophyta
Divizio:	angiospermoj Angiospermae
Klaso:	dukotiledonoj Magnoliopsida
Subklaso:	asteredoj Asteridae lamiedoj Lamiidae
Ordo:	boragaloj Boraginales
Familio:	boragacoj Boraginaceae Juss. ^[1]

Tipa genro

borago Borago
L.

Aliaj Vikimediaj projektoj

Sistematiko en Vikispecioj

Komunejo pri Boragacoj

v • d • r

Ilustracja — Pokrój roślin z rodziny ogórecznikowatych

La boragacoj^[2] (latine Boraginaceae) estas planta familio el la dukotiledonaj angiospermoj. Tiu familio apartenas al la ordo boragaloj (Boraginales). Ĝi enhavas ĉirkaŭ 150 genrojn kaj preskaŭ 2700 speciojn^[1]^,^[3]. Ĝia tipa genro estas borago^[2].

Ili estas moltigaj plantoj (en kontinenta klimato) aŭ arboj, arbedoj (tropike). Ili havas foliojn (kaj tigojn) kun haroj, ofte rigidiĝantaj pro kalkiĝo aŭ silikiĝo tiel nomata en kelkaj naciaj lingvoj rasp-foliaj.

Floroformulo: Ka₍₅₎Ko₍₅₎+A₅G₍₂₎ ovario supre staranta
Infloresko:cumo cincino

Taksonomio

Laŭ World Flora Online kaj The Plant List (21 jun. 2020)^[1]^,^[3], jen ĉi-sube la listo de la akceptitaj taksonoj, kaj ties Esperantaj nomoj^[4]:

Angiospermae - angiospermoj
- Boraginales Juss. ex Bercht. & J.Presl - boragaloj
  - Boraginaceae Juss. - boragacoj
    - Actinocarya Benth. - aktinokario
    - Adelocaryum Brand - adelokario
    - Aegonychon Gray - egoniko
    - Afrotysonia Rauschert - afrotizonio
    - Alkanna Tausch - alkaneto
    - Amblynotus I.M. Johnst. - amblinoto
    - Amphibologyne Brand - amfibologino
    - Amsinckia Lehm. - amsinkio
    - Anchusa L. - ankuzo^[5]
    - Ancistrocarya Maxim. - ancistrokario
    - Anoplocaryum Ledeb. - anoplokario
    - Antiotrema Hand.-Mazz. - antiotremo
    - Antiphytum DC. ex Meisn. - antifito
    - Arnebia Forssk. - arnebio
    - Asperugo L. - asperugo
    - Austrocynoglossum Popov ex R.R. Miller - aŭstrocinogloso
    - Benthamia - bentamiao
    - Borago L. - borago^[2]
    - Bothriospermum Bunge - botriospermo
    - Bourreria P. Browne - burerio
    - Brachybotrys Maxim. ex Oliv. - brakibotrio
    - Brandella R.R. Mill - brandelo
    - Brunnera Steven - brunero
    - Buglossoides Moench - buglosoido*
    - Caccinia Savi - kaĉinio
    - Cerinthe L. - cerinto
    - Cerinthodes Kuntze - cerintodo
    - Chionocharis I.M. Johnst. - kionokarito
    - Choriantha Riedl - korianto
    - Codon L. - kodono
    - Cohiba Raf. - kohibo
    - Coldenia L. - koldenio
    - Cordia L. - kordio
    - Craniospermum Lehm. - kraniospermo
    - Crucicaryum Brand - krucikario
    - Cryptantha Lehm. ex G. Don - kriptanto
    - Cynoglossopsis Brand in Engler - cinoglosopso
    - Cynoglossum L. - cinogloso^[6]
    - Cynoglottis Vara & Kit Tan - cinoglotido
    - Cystostemon Balf. f. - cistostemono
    - Dasynotus I.M. Johnst. - dazinoto
    - Draperia Torr. - draperio
    - Echinoglochin (A. Gray) Brand - ekinoglokino**
    - Echinospermum Sw. ex Lehm. - ekinospermo*
    - Echiochilon Desf. - ekiokilo
    - Echiostachys Levyns - ekiostakio
    - Echium L. - ekio^[7]
    - Ehretia P. Browne - eretio^[8]
    - Ellisia L. - elisio
    - Embadium J. M. Black - embadio
    - Emmenanthe Benth. - emenanto
    - Eriodictyon Benth. - eriodiktio
    - Eritrichium Schrad. ex Gaudin - eritrikio
    - Eucrypta Nutt. - eŭkripto*
    - Euploca Nutt. - eŭploko
    - Gastrocotyle Bunge - gastrokotilo
    - Glandora - glandoro
    - Gyrocaryum - girokario
    - Hackelia Opiz - hakelio
    - Halacsya Doerfler - halaksio
    - Harpagonella A. Gray - harpagonelo
    - Heliophytum (Cham.) A. DC. - heliofito**
    - Heliotropium L. - heliotropo^[9]
    - Hesperochiron S. Watson - hesperokirono
    - Heterocaryum A. DC. - heterokario
    - Hilgeria Förther - hilgerio
    - Hilsenbergia Tausch ex Meisn. - hilsenbergio
    - Hoplestigma Pierre - hoplestigmo
    - Howellanthus (Constance) Walden & R. Patt. - hovelanto
    - Hydrophyllum L. - hidrofilumo
    - Ixorhea Fenzl - iksoreo
    - Kuschakewiczia E. Regel & Smirow - kuŝakeviĉio
    - Lappula Moench - lapulo
    - Lasiarrhenum I.M. Johnst. - laziareno
    - Lasiocaryum I.M. Johnst. - laziokario
    - Lennoa Lex. - lenoo
    - Lepechiniella Popov - lepeĥinielo
    - Lepidocordia Ducke - lepidokordio
    - Lindelofia Lehm. - lindelofio
    - Lithocardium Kuntze - litokardio*
    - Lithodora Griseb. - litodoro
    - Lithospermum L. - litospermo^[10]
    - Lobostemon Lehm. - lobostemono
    - Macromeria D. Don - makromerio
    - Macrotomia DC. ex Meisn. - makrotomio*
    - Maharanga A. DC. - maharango
    - Mattiastrum (Boiss.) Brand - matiastro
    - Mertensia Roth - mertensio*
    - Metaeritrichium W.T. Wang - metaeritrikio
    - Microcaryum I.M. Johnst. - mikrokario
    - Microparacaryum Hilger & Podlech - mikroparakario
    - Microula Benth. - mikroulo
    - Miltitzia A. DC. - milticio*
    - Mimophytum Greenm. - mimofito
    - Moltkia Lehm. - moltkio
    - Moltkiopsis I.M. Johnst. - moltkiopso
    - Morelosia Lex. - morelozio*
    - Moritzia DC. ex Meisn. - moricio
    - Myosotidium Hook. - miozotidio
    - Myosotis L. - miozoto^[11]
    - Myriopus Small - miriopodo
    - Nama L. - namo
    - Neatostema I.M. Johnst. - neatostemo
    - Nemophila Nutt. - nemofilo
    - Nesocaryum I.M. Johnst. - nezokario
    - Nogalia Verdc. - nogalio
    - Nomosa I.M. Johnst. - nomozo
    - Nonea Medik. - noneo
    - Ogastemma Brummitt - ogastemo
    - Omphalodes MilL. - omfalodo
    - Omphalotrigonotis W.T. Wang - omfalotrigonoto
    - Onosma L. - onosmo
    - Onosmodium Michx. - onosmodio
    - Oreocarya Greene - oreokario*
    - Paracaryum Boiss. - parakario
    - Paramoltkia - paramoltkio
    - Pardoglossum Barbier & Mathez - pardogloso
    - Patagonica Boehm. - patagoniko
    - Pectocarya DC. ex Meisn. - pektokario
    - Pentaglottis Tausch - pentaglotido
    - Pentalophus A. DC. - pentalopho
    - Phacelia Juss. - facelio
    - Pholisma Nutt. ex Hook. - folismo
    - Pholistoma Lilja - folistomo
    - Pioctonon Raf. - pioktono
    - Plagiobothrys Fisch. & C.A. Mey. - plagiobotrio
    - Pontechium Böhle & Hilger - pontekio
    - Pseudomertensia Riedl - pseŭdomertensio
    - Psilolaemus I.M. Johnst. - psilolemuso
    - Pulmonaria L. - pulmonario^[12]
    - Rindera PalL. - rindero
    - Rochefortia Sw. - roĉefortio
    - Rochelia Rchb. - roĥelio
    - Romanzoffia Cham. - romanzofio
    - Rotula Lour. - rotulo
    - Selkirkia HemsL. - selkirkio
    - Sericostoma Stocks ex Wight - serikostomo
    - Setulocarya R.R. Mill & D.G. Long - setulokario
    - Sinojohnstonia H.H. Hu - sinoĵonstonio
    - Solenanthus Ledeb. - solenanto
    - Stenosolenium Turcz. - stenosolenio
    - Symphytum L. - simfito^[13]
    - Thaumatocaryon BailL. - taŭmatokario
    - Thyrocarpus Hance - tirokarpo
    - Tiquilia Pers. - tikilio
    - Tournefortia L. - turnefortio
    - Trachystemon D. Don - trakistemono
    - Tricardia Torr. ex S. Watson - trikardio
    - Trichodesma R. Br. - trikodesmo
    - Trigonotis Steven - trigonoto
    - Turricula J.F. Macbr. - turikulo
    - Tysonia Bolus - tizonio
    - Varronia P. Browne - varonio
    - Vaupelia Brand - vaŭpelio
    - Viticella - viticelo
    - Wellstedia Balf. f. - velstedio
    - Wigandia Kunth - vigandio

*genro akceptita en TPL sed ne en WFO, kiu tamen akceptas ĝiajn speciojn.

**genro akceptita en WFO sed ne en TPL. Tamen laŭ WFO, estas neniu akceptita specio en ĝi.

Kelkaj genroj kun konataj specioj

borago (Borago): specioj estas rigidharaj herboj
- oficina borago (Borago officinalis) (vidu la foton) unujara herbo kun ĉielbluaj, radformaj floroj, multe vizitataj de abeloj. Ornamplanto.
simfito (Symphytum): specioj de simfito estas plurjaraj herboj kun maldika aŭ iukaze tuberoforma rizomo, ebenrandaj, ofte rigidharaj folioj pli-malpli sukerhavantaj, kun cincine kunmetitaj, tubkorolaj, ofte pendantaj floroj kaj kun kvarpartaj fendofruktoj. Vivas en malsekaj kampoj, arbaroj.
- Symphytum asperum ie uzata kiel furaĝplanto
- Symphytum officinale kuracplanto Oficina sinfito
heliotropo (Heliotropium): specioj de heliotropo estas herboj aŭ arbedoj kun forte bonodoraj blankaj, purpur-violkoloraj floroj, kiuj turniĝas laŭ la suno. Ili estas ĝardene kaj subvitre kulturataj.
- Heliotropium peruvianum uzatas en la parfumindustrio
ekio (Echium): specioj estas unu aŭ plurjaraj herboj kaj arbedoj, precipe disvastigitaj en la mediteraneaj landoj, kun nesimetrie funelformaj floroj, aranĝitaj en ofte grandaj cumoj.
- Echium vulgare (vidu la foton) oftas en sekaj lokoj
Eritrichium
- Eritrichium nanum, arktalpa neforgesumino aŭ reĝo de Alpoj (vidu la suban foton)
pulmonario (Pulmonaria): specioj estas malaltaj staŭdoj kun ovolancetformaj, haraj folioj kaj kun funelformmaj, plej ofte ruĝaj aŭ blankaj floroj en cincinoj (pulmoherbo)
- Pulmonaria officinalis oftas en arbaroj kontinentaj, ĝi havas blankmakulitajn foliojn, ruĝaj florojn, kiuj bluiĝas post la florado. Kuracplanto.
miozoto (Myosotis) (vidu la foton): specioj estas unu kaj plurjaraj herboj, el kiuj la plimulto havas bluajn, radformajn, kvinnombrajn florojn en cumoj. En la blua floro estas flavaj gorĝaj skvamoj (fornices) Ili vivas en arbaroj, marĉoj, agroj.
- neforgesumino (vidu la foton)
Alcanna
- Alcanna tinctoria karakterizas la ebenajn, sablajn, kalkajn terenojn. Ĝi havas bluan floron, la rizomo enhavas ruĝigaĵojn.
Lithospermium
- Lithospermium arvensi
Onosma: en ties radiko enestas ruĝigaĵo
ankuzo (Anchusa) estas unu kaj plurjara herbo kun funelforma korolo kaj kun raspaj folioj, kiuj inspiris aludon al bovlango en nacilingvaj nomoj.
cinogloso (Cynoglossum) estas unu-du aŭ plurjaraj pli-malpli haraj herboj kun starantaj tigoj kaj lancetformaj folioj (hundolango)
- Cynoglossum officinale malnova, malbonodora kuracplanto, el kies sekigitaj radikoj oni ricevas substancon por kontraŭtusaj piloloj.