Chropyně

	Chropyně
	germane Chropin
	urbo
	Kastelo en Chropyně
Flago	Blazono
	Oficiala nomo: Chropyně
Ŝtato	Ĉeĥio
Regiono	Regiono Zlín
Distrikto	Distrikto Kroměříž
Administra municipo	Chropyně
Historia regiono	Moravio
Parto de	Hanakio
Memorindaĵoj	Chropyně kastelo
Rivero	Svodnice
Situo	Chropyně
- alteco	195 m s. m.
- koordinatoj	49° 21′ 42″ N 17° 21′ 53″ O / 49.36167 °N, 17.36472 °O (mapo)
Areo	19,00 km² (1 900 ha)
Loĝantaro	4 668 (2024)
Denseco	245,68 loĝ./km²
Valego	Supramoravia valego
Unua skribmencio	1261
Horzono	MET (UTC+1)
- somera tempo	MET (UTC+2)
Poŝtkodo	768 11
NUTS 3	CZ072
NUTS 4	CZ0721
NUTS 5	CZ0721 588512
Katastraj teritorioj	2
Partoj de urbo	2
Bazaj setlejunuoj	8
	Situo enkadre de Ĉeĥio Situo enkadre de Ĉeĥio
	Vikimedia Komunejo: Chropyně
	Retpaĝo: www.muchropyne.cz
	Portalo pri Ĉeĥio

Koordinatoj: 49° 21′ 42″ N 17° 21′ 53″ O / 49.36167 °N, 17.36472 °O (mapo)

Chropyně estas urbo en Ĉeĥio troviĝanta en regiono Hanakio, inter urboj Kroměříž kaj Přerov. Tie vivas 4 668 loĝantoj (2024).

La najbaraj municipoj de la setlejo estas Vlkoš, Kyselovice, Záříčí, Skaštice, Bezměrov, Břest, Kroměříž kaj Kojetín.

Historio

Unua skriba mencio estas el jaro 1261, kiam Smil de Střílky donacis la kolonion al la nove fondita cisteria monaĥejo en Vizovice. Ekde la jaro 1567 posedis Chropyně familio Haugvic el Biskupice, ekde la jaro 1581 familio Černický el Kácov, post la jaro 1595 familio Pražma el Bílkov kaj en la jaro 1615 ĝin aĉetis kardinalo Francisko el Dietrichstein. Post du jaroj pli malfrue li la feŭdan bienon interŝanĝis kun la olomouca episkopejo kaj en lia posedo ĝi restis ĝis la revolucio 1848-1849 signifanta finon de feŭdaj rilatoj.

Komence de industria civilizacio en jaro 1868 estis konstruita granda sukerfabriko, kaj post unu jaro pli malfrue estis konstruita en Chropyně fervojo Brno – Přerov. La sukerfabriko estis en la jaro 1949 transformita al loka entrepreno Technoplast, kiu fabrikis plastajn materialojn. Granda fabriko vigligis vivon en la urbeto – pligrandiĝis nombro de loĝantaro kaj ŝanĝiĝis ilia socia konsisto. Parto de la urbeto estas paneldomoj kaj fine en la jaro 1970 estis Chropyně proklamita kiel urbo.

Loĝantaro

Evoluo de nombro de loĝantoj

La datoj devenas el datumbazo de Vikidatumoj

Jaro	Loĝantoj
1869	2 006
1880	2 381
1890	2 498
1900	2 890
1910	3 041
1921	2 953

Jaro	Loĝantoj
1930	2 972
1950	2 470
1961	3 137
1970	3 462
1980	5 021
1991	5 388

Jaro	Loĝantoj
2001	5 256
2014	5 029
2016	5 009
2017	4 956
2018	4 915
2019	4 889

Jaro	Loĝantoj
2020	4 853
2021	4 587
2022	4 749
2023	4 720
2024	4 668

Interesaĵoj

En la 15-a kaj 16-a jarcentoj familio Ludanic konstruis fiŝlagojn, kaj subtenis la Unuiĝon de Fratoj kaj fondis fratan nobelan lernejon, kie oni edukis nobelojn pri bonaj moroj. De tie venas proverbo: "Iri al Chropyně por bonaj moroj".

Memorindaĵoj

Dominanto de la urbo estas kastelo de reĝo Ječmínek, rekonstruita sur malnovaj fundamentoj ĉirkaŭ la jaro 1615 kaj poste en la jaroj 1701–1703 rekonstruita laŭ la projekto de Giovanni Pietro Tencalla. Post duono de la 19-a jarcento el ĝi ĉefepiskopo kardinalo Friedrich de Fürstenberk kreis ĉasistan kastelon.

Antaŭ inundo en jaro 1997 ekzistis tie banloko kun kuracakvo, kie oni kuracis reŭmatismon. Post la inundo restis nur la fonto kun kuraca akvo.

Famaj personoj

Emil Filla - pentristo, nomita ĉeĥa Picasso
Dr. Emil Axman - komponisto
Hubert Havránek - verkisto
Laŭ la legendo tie naskiĝis reĝo Ječmínek

Esperanto

En Chropyně loĝas tri esperantistoj - familio Filip kaj samideano Emil Kohoutek. Ne ekzistas tie esperanto-klubo, ili vizitadas klubon en urbo Přerov. Ankaŭ ili estas gastigantoj de Pasporta Servo tie.

Esperantistoj

Vidu ankaŭ

Rajdo de la reĝoj