Kontraktismo

Kontraktismo estas termino en filozofio kiu rilatas kaj al familio de politikaj teorioj de la tradicio de socia kontrakto (kiam uzite en tiu signifo, la esprimo estas ĝenerala esprimo por ĉiuj teorioj de sociaj traktatoj, kiuj inkluzivas kontraktismo), aŭ al la moralfilozofio evoluigita en la lastaj jaroj fare de T.M. Scanlon, en lia verko What We Wee to Each Other (eldonita en 1998).

Estas du manieroj pensi pri kontraktismo: larĝa (ĝenerala) kaj malvasta (specifa). Larĝe, kontraktismo estas la ideo ke moralo venas de interkonsentoj inter homoj. Observi viajn promesojn estas bona kaj malobservi ilin estas malbona. Malvaste, kontraktismo estas aro de ideoj de filozofo T.M. Scanlon de Harvard.

Scanlon diras en sia eseo ke la ago pripensi kaj rezoni ĉu ago estas bona aŭ malbona (bona pensado) estas same grava kiel eltrovi ĉu ĝi estas bona aŭ malbona. Tio estas, demandi la ĝustan demandon en la ĝusta maniero estas same grava kiel trovi la respondon. La kontraktismo de Scanlon diras ke ago estas morale malbona se ĝi ne povas esti klarigita kiel bona al alia homo.

Elstaraj teoriistoj pri la temo de socia kontrakto en la historio de politika pensado inkluzivas Hugo Grotius (1625), Thomas Hobbes (1651), Samuel Pufendorf (1673), John Locke (1689), Jean-Jacques Rousseau (1762) kaj Immanuel Kant (1797); Kaj plej lastatempe, John Rawls (1971), David Gauthier (1986) kaj Philip Petit (1997).

Literaturo

• Ashford, Elizabeth and Mulgan, Tim. 2007. 'Contractualism'. In Edward N. Zalta (ed.), Stanford Encyclopedia of Philosophy (accessed October 2007).
• Cudd, Ann. 2007. 'Contractarianism'. In Edward N. Zalta (ed.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy. (Summer 2007 Edition).
• Scanlon, T. M. 1998. What We Owe to Each Other. Cambridge, Massachusetts
• Scanlon, T. M. 2003. The Difficulty of Tolerance: Essays in Political Philosophy. Cambridge University Press

Vidu ankaŭ

• Socia kontrakto
• Moralo
• Deontologio