Sulka rozo
 | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Biologia klasado | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Rosa rugosa THUNB. | ||||||||||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj
| ||||||||||||||
La sulka rozo (Rosa rugosa)[1], ankaŭ nomata kamĉatka rozo aŭ terpomrozo estas plantspecio el la genro Rozoj (Rosa) ene de la Rozacoj (Rosaceae). Ĝi originas el Orientazio kaj nun kreskas kiel neofito en multaj regionoj de la mondo.
Priskribo
[redakti | redakti fonton]
Rosa rugosa kreskas kiel somerverda arbusto, kiu atingas kreskoalton de ĉ. 1,50 metrojn. Ĝi disvastiĝas razensimile pere de subgrundaj stolonoj. Ĝi havas mallongajn kaj dikajn pikilojn. La alternesidantaj folioj estas 8 ĝis 15 cm longaj kaj nepare plumaj kun kvin ĝis naŭ folietoj. La folioj estas tipe sulkaj kaj similas al tiuj de terpomoj.
Ĝi floras de junio ĝis septembro. La malforte odorantaj, duseksaj floroj havas diametron de 6 ĝis 8 cm. La floroj estas radiosimetriaj kaj kvinnombraj kun duobla involukro. La kvin petaloj estas malhelrosea ĝis blanka. La rozfrukto estas kun diametro de du centimetroj relative granda kaj havas brikruĝan koloron.
Ekologio
[redakti | redakti fonton]La vegetativa multigado okazas per subgrundaj stolonoj. Per tio la planto povas gajni rapide grandan areon. La polenigado okazas per burdoj, abeloj kaj per skaraboj.
Disvastigo
[redakti | redakti fonton]La origina kreskoregiono de Rosa rugosa etendiĝas de la ĉinaj provincoj Ĝilinio, Liaoning, Ŝandongo trans Koreio kaj la rusa fora oriento ĝis Japanio.[2] En multaj regionoj de la mondo plantita ĝi apartenas ofte al invadaj plantoj.
La sulka rozo estas en Mezeŭropo frostrezista ornamplanto, kiu estas kultivataj kiel heĝoj kaj kiel solulplanto.
Taksonomio
[redakti | redakti fonton]La unua priskribo de Rosa rugosa okazis 1784 fare de Carl Peter Thunberg.[2] La specia epiteto rugosa estas latine kaj signifas „sulka“ kaj rilatas al la sulka aspekto de la folioj. Sinonimo de Rosa rugosa THUNB. estas Rosa ferox LAWRENCE kaj Rosa pubescens BAKER.[2]
Ĝardenhistorio
[redakti | redakti fonton]La plurfoje floranta sovaĝrozo estis kultivata ekde 1845 en Eŭropo [3] . Intertempe ekzistas pluraj kulturvario. Ekzemple:
- 'Agnes', 1922, flava, odoranta
- 'Dagmar Hastrup', 1914, rosea
- 'Mme Georges Bruant', 1887, blanka
- 'Rosa Zwerg', 1985, rosea
- 'Rotes Meer', 1985, viola-ruĝa
- 'Schneekoppe', 1985, blanka
- 'Schneelicht', 1894, blanka, simpla
- 'White Roadrunner[rompita ligilo]', 2001, blanka, duonplena, forte odoranta
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Sulka rozo. W: FloraWeb.de. germane
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Gu Cuizhi & Kenneth R. Robertson: Rosa.: Rosa rugosa, S. 358 – textgleich online wie gedrucktes Werk, In: Wu Zheng-yi & Peter H. Raven (Hrsg.): Flora of China, Volume 9 – Pittosporaceae through Connaraceae, Science Press und Missouri Botanical Garden Press, Beijing und St. Louis, 2003. ISBN 1-930723-14-8.
- ↑ Kowarik, S. 285.
Literaturo
[redakti | redakti fonton]- Ingo Kowarik: Biologische Invasionen – Neophyten und Neozoen in Mitteleuropa. 2., erweiterte Auflage. Verlag Eugen Ulmer, Stuttgart 2010, ISBN 978-3-8001-5889-8
- Heinrich Schultheis: Rosen. Die besten Arten und Sorten für den Garten. Ulmer, Stuttgart 1996, ISBN 3-8001-6601-1
- Ruprecht Düll, Herfried Kutzelnigg: Taschenlexikon der Pflanzen Deutschlands und angrenzender Länder. Die häufigsten mitteleuropäischen Arten im Porträt. 7., korr. u. erw. Auflage. Quelle & Meyer, Wiebelsheim 2011, ISBN 978-3-494-01424-1.
- Dietmar Aichele, Heinz-Werner Schwegler: Die Blütenpflanzen Mitteleuropas. Band 2: Eibengewächse bis Schmetterlingsblütengewächse. Franckh-Kosmos, Stuttgart 1994, ISBN 3-440-06192-2.
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- Rosa rugosa bei Neoflora des BfN – Neophyten und Naturschutz. Arkivigite je 2015-02-20 per la retarkivo Wayback Machine
- Hans Henrik Bruun: Rosa rugosa Thunb. ex Murray – Biological Flora of the British Isles., Nummer 239, In: Journal of Ecology, Volume 93, Issue 2, 2005, S. 441–470 COI:10.1111/j.1365-2745.2005.01002.x