Ratzinger, Joseph - El Mensaje de Fatima
Ratzinger, Joseph - El Mensaje de Fatima
Ratzinger, Joseph - El Mensaje de Fatima
ELMENSAJEDEFTIMA
PRESENTACIN
Eneltrnsitodelsegundoaltercermilenio,JuanPabloIIhadecididohacerpblicoel
textodelatercerapartedelsecretodeFtima.
TraslosdramticosycruelesacontecimientosdelsigloXX,unodelosmscrucialesen
lahistoriadelhombre,culminadoconelcruentoatentadoaldulceCristoenlaTierra
,seabreasunvelosobreunarealidad,quehacehistoriaylainterpretaen
profundidad,segnunadimensinespiritualalaquelamentalidadactual,
frecuentementeimpregnadaderacionalismo,esrefractaria.
Aparicionesysignossobrenaturalessalpicanlahistoria,entranenelvivodelos
acontecimientoshumanosyacompaanelcaminodelmundo,sorprendiendoa
creyentesynocreyentes.Estasmanifestaciones,quenopuedencontradecirelcontenido
delafe,debenconfluirhaciaelobjetocentraldelanunciodeCristo:elamordelPadre
quesuscitaenloshombreslaconversinydalagraciaparaabandonarsealcon
devocinfilial.steestambinelmensajedeFtimaque,conunangustioso
llamamientoalaconversinyalapenitencia,impulsaenrealidadhaciaelcorazndel
Evangelio.
Ftimaessindudalamsprofticadelasaparicionesmodernas.Laprimerayla
segundapartedelsecretoquesepublicanporesteordenporintegridaddela
documentacinserefierensobretodoalaaterradoravisindelinfierno,ladevocin
alCoraznInmaculadodeMara,lasegundaguerramundialylaprevisindelosdaos
ingentesqueRusia,ensudefeccindelafecristianayenlaadhesinaltotalitarismo
comunista,provocaraalahumanidad.
Nadieen1917podahaberimaginadotodoesto:lostrespastorinhosdeFtimaven,
escuchan,memorizan,yLuca,latestigoquehasobrevivido,loponeporescritoenel
momentoenquerecibelaordendelObispodeLeiriayelpermisodeNuestraSeora.
Porloqueserefiereladescripcindelasdosprimeraspartesdelsecreto,porlo
demsyapublicadoyportantoconocido,sehaelegidoeltextoescritoporSorLucaen
laterceramemoriadel31deagostode1941;despusaadealgunaanotacinenla
cuartamemoriadel8dediciembrede1941.
LatercerapartedelsecretofueescritaporordendeSuExcelenciaelObispode
LeiriaydelaSantsimaMadre....el3deenerode1944.
Existeunnicomanuscrito,queseaqusereproduceenfacsmile.Elsobrelacrado
estuvoguardadoprimeroporelObispodeLeiria.Paratutelarmejorelsecreto,el4
deabrilde1957elsobrefueentregadoalArchivoSecretodelSantoOficio.SorLuca
fueinformadadeelloporelObispodeLeiria.
SegnlosapuntesdelArchivo,el17deagostode1959,elComisariodelSantoOficio,
PadrePierrePaulPhilippe,O.P.,deacuerdoconelEmmo.Card.AlfredoOttaviani,
llevelsobrequecontenalatercerapartedelsecretodeFtimaaJuanXXIII.Su
Santidad,despusdealgunostitubeos,dijo:Esperemos.Rezar.Leharsaberlo
quedecida.1
Enrealidad,elPapaJuanXXIIIdecididevolverelsobrelacradoalSantoOficioyno
revelarlatercerapartedelsecreto.
PabloVIleyelcontenidoconelSustituto,S.E.Mons.AngeloDell'Acqua,el27de
marzode1965ydevolvielsobrealArchivodelSantoOficio,conladecisindeno
publicareltexto.
JuanPabloII,porsuparte,pidielsobreconlatercerapartedelsecretodespusdel
atentadodel13demayode1981.S.E.Card.FranjoSeper,PrefectodelaCongregacin,
entregel18dejuliode1981aS.E.Mons.MartnezSomalo,SustitutodelaSecretara
deEstado,dossobres:unoblanco,coneltextooriginaldeSorLucaenportugus,y
otrodecolornaranjaconlatraduccindelsecretoenitaliano.El11deagosto
siguiente,Mons.MartnezdevolvilosdossobresalArchivodelSantoOficio.2
Comoessabido,elPapaJuanPabloIIpensinmediatamenteenlaconsagracindel
mundoalCoraznInmaculadodeMaraycompusolmismounaoracinparaloque
definiActodeconsagracin,quesecelebraraenlaBaslicadeSantaMarala
Mayorel7dejuniode1981,solemnidaddePentecosts,daelegidopararecordarel
1600aniversariodelprimerConcilioConstantinopolitanoyel1550aniversariodel
Conciliodefeso.EstandoausenteelPapaporfuerzamayor,setransmitisualocucin
grabada.Citamoseltextoqueserefiereexactamentealactodeconsagracin:
Madredeloshombresydelospueblos,Tconocestodossussufrimientosysus
esperanzas,Tsientesmaternalmentetodaslasluchasentreelbienyelmal,entrelaluz
ylastinieblasquesacudenalmundo,acogenuestrogritodirigidoenelEsprituSanto
directamenteatuCoraznyabrazaconelamordelaMadreydelaEsclavadelSeor
alosquemsesperanesteabrazo,y,almismotiempo,aaquelloscuyaentregaT
esperasdemodoespecial.Tomabajotuproteccinmaternaatodalafamiliahumanaa
laque,contodoafectoati,Madre,confiamos.Queseacerqueparatodoseltiempode
lapazydelalibertad,eltiempodelaverdad,delajusticiaydelaesperanza.3
PeroelSantoPadre,pararespondermsplenamentealaspeticionesdeNuestra
Seora,quisoexplicitarduranteelAoSantodelaRedencinelactodeconsagracin
del7dejuniode1981,repetidoenFtimael13demayode1982.Alrecordarelfiat
pronunciadoporMaraenelmomentodelaAnunciacin,enlaplazadeSanPedroel
25demarzode1984,enuninespiritualcontodoslosObisposdelmundo,
precedentementeconvocados,elPapaconsagraatodosloshombresypueblosal
CoraznInmaculadodeMara,enuntonoqueevocalasangustiadaspalabras
pronunciadasen1981.
Yporeso,ohMadredeloshombresydelospueblos,Tqueconocestodossus
sufrimientosyesperanzas,tquesientesmaternalmentetodaslasluchasentreelbieny
elmal,entrelaluzylastinieblasqueinvadenelmundocontemporneo,acogenuestro
gritoque,movidosporelEsprituSanto,elevamosdirectamenteatucorazn:abraza
conamordeMadreydeSiervadelSeoraestemundohumanonuestro,quete
confiamosyconsagramos,llenosdeinquietudporlasuerteterrenayeternadelos
hombresydelospueblos.
Demodoespecialconfiamosyconsagramosaaquelloshombresyaquellasnaciones,
quetienennecesidadparticulardeestaentregaydeestaconsagracin.
Nosacogemosatuproteccin,SantaMadredeDios!
Nodesecheslassplicasquetedirigimosennuestrasnecesidades!.
Actoseguido,elPapacontinaconmayorfuerzayconreferenciasmsconcretas,
comentandocasieltristecumplimientodelMensajedeFtima:
Heaquque,encontrndonoshoyanteti,MadredeCristo,antetuCorazn
Inmaculado,deseamos,juntocontodalaIglesia,unirnosalaconsagracinque,por
amornuestro,tuHijohizodesmismoalPadrecuandodijo:Yoporellosmesantifico,
paraqueellosseansantificadosenlaverdad(Jn17,19).Queremosunirnosanuestro
Redentorenestaconsagracinporelmundoyporloshombres,lacual,ensuCorazn
divinotieneelpoderdeconseguirelperdnydeprocurarlareparacin.
Elpoderdeestaconsagracinduraporsiempre,abarcaatodosloshombres,pueblosy
naciones,ysuperatodoelmalqueelespritudelastinieblasescapazdesembrarenel
corazndelhombreyensuhistoria;yque,dehecho,hasembradoennuestrotiempo.
Oh,cunprofundamentesentimoslanecesidaddeconsagracinparalahumanidady
paraelmundo:paranuestromundocontemporneo,enuninconCristomismo!En
efecto,laobraredentoradeCristodebeserparticipadaporelmundoatravsdela
Iglesia.
LomanifiestaelpresenteAodelaRedencin,elJubileoextraordinariodetodala
Iglesia.
EnesteAoSanto,benditaseasporencimadetodaslascreaturas,t,SiervadelSeor,
quedelamaneramsplenaobedecistealallamadadivina.
Tesaludamosati,queeststotalmenteunidaalaconsagracinredentoradetuHijo.
MadredelaIglesia:iluminaalPueblodeDiosenloscaminosdelafe,delaesperanzay
delacaridad.Iluminaespecialmentealospueblosdelosquetesperasnuestra
consagracinynuestroofrecimiento.Aydanosavivirenlaverdaddelaconsagracin
deCristoportodalafamiliahumanadelmundoactual.
Alencomendarte,ohMadre,elmundo,todosloshombresypueblos,teconfiamos
tambinlamismaconsagracindelmundo,ponindolaentucoraznmaternal.
CoraznInmaculado!Aydanosavencerlaamenazadelmal,quetanfcilmentese
arraigaenloscorazonesdeloshombresdehoyyqueconsusefectosinconmensurables
pesayasobrelavidapresenteydalaimpresindecerrarelcaminohaciaelfuturo.
Delhambreydelaguerra,lbranos!
Delaguerranuclear,deunaautodestruccinincalculableydetodotipodeguerra,
lbranos!
Delospecadoscontralavidadelhombredesdesuprimerinstante,lbranos!
DelodioydelenvilecimientodeladignidaddeloshijosdeDios,lbranos!
Detodaclasedeinjusticiasenlavidasocial,nacionaleinternacional,lbranos!
DelafacilidaddepisotearlosmandamientosdeDios,lbranos!
DelatentativadeofuscarenloscorazoneshumanoslaverdadmismadeDios,
lbranos!
Delextravodelaconcienciadelbienydelmal,lbranos!
DelospecadoscontraelEsprituSanto,lbranos!,lbranos!
Acoge,ohMadredeCristo,estegritollenodesufrimientodetodosloshombres.Lleno
delsufrimientodesociedadesenteras.
AydanosconelpoderdelEsprituSantoavencertodopecado,elpecadodelhombrey
elpecadodelmundo,elpecadoentodassusmanifestaciones.
Aparezca,unavezms,enlahistoriadelmundoelinfinitopodersalvadordela
Redencin:poderdelAmormisericordioso.Questedetengaelmal.Quetransformelas
conciencias.QueentuCoraznInmaculadoseabraatodoslaluzdelaEsperanza.4
SorLucaconfirmpersonalmentequeesteactosolemneyuniversaldeconsagracin
correspondaalosdeseosdeNuestraSeora(Sim,estfeita,talcomoNossaSenhora
apediu,desdeodia25deMarode1984:S,desdeel25demarzode1984,ha
sidohechatalcomoNuestraSeorahabapedido:cartadel8denoviembrede1989).
Portanto,todadiscusin,ascomocualquierotrapeticinulterior,carecende
fundamento.
Enladocumentacinqueseofrece,alosmanuscritosdeSorLucaseaadenotros
cuatrotextos:1)lacartadelSantoPadreaSorLuca,del19deabrildel2000;2)una
descripcindelcoloquiotenidoconSorLucael27deabrildel2000;3)la
comunicacinledaporencargodelSantoPadreenFtimael13demayoactualporel
CardenalAngeloSodano,SecretariodeEstado;4)elcomentarioteolgicodeSu
EminenciaelCard.JosephRatzinger,PrefectodelaCongregacinparalaDoctrinade
laFe.
Unaindicacinparalainterpretacindelatercerapartedelsecretolahabaya
insinuadoSorLucaenunacartaalSantoPadredel12demayode1982.Enellase
dice:
LatercerapartedelsecretoserefierealaspalabrasdeNuestraSeora:Sino
[Rusia]diseminarsuserroresporelmundo,promoviendoguerrasypersecucionesa
laIglesia.Losbuenossernmartirizados,elSantoPadresufrirmucho,varias
nacionesserndestruidas(13VII1917).
Laterceraparteesunarevelacinsimblica,queserefiereaestapartedelMensaje,
condicionadoalhechodequeaceptemosonoloqueelmismoMensajepide:si
aceptarenmispeticiones,laRusiaseconvertirytendrnpaz;sino,diseminarsus
erroresporelmundo,etc..
DesdeelmomentoenquenohemostenidoencuentaestellamamientodelMensaje,
constatamosquesehacumplido,Rusiahainvadidoelmundoconsuserrores.Y,
aunquenoconstatamosanlaconsumacincompletadelfinaldeestaprofeca,vemos
quenosencaminamospocoapocohaciaellaagrandespasos.Sinorenunciamosal
caminodelpecado,delodio,delavenganza,delainjusticiaviolandolosderechosde
lapersonahumana,deinmoralidadydeviolencia,etc.
YnodigamosquedeestemodoesDiosquenoscastiga;alcontrario,sonloshombres
queporsmismossepreparanelcastigo.Diosnosadvierteconpremuraynosllamaal
buencamino,respetandolalibertadquenoshadado;poresoloshombresson
responsables.5
LadecisindelSantoPadreJuanPabloIIdehacerpblicalatercerapartedelsecreto
deFtimacierraunapginadehistoria,marcadaporlatrgicavoluntadhumanade
poderydeiniquidad,peroimpregnadadelamormisericordiosodeDiosydelaatenta
premuradelaMadredeJessydelaIglesia.
LaaccindeDios,SeordelaHistoria,ylacorresponsabilidaddelhombreensu
dramticayfecundalibertad,sonlosdosgoznessobrelosqueseconstruyelahistoria
delahumanidad.
LaVirgenqueseaparecienFtimanosllamalaatencinsobreestosdosvalores
olvidados,sobreesteporvenirdelhombreenDios,delquesomosparteactivay
responsable.
TarcisioBertone,SDB
ArzobispoemritodeVercelli
SecretariodelaCongregacin
paralaDoctrinadelaFe
ELSECRETODEFATIMA
PRIMERAYSEGUNDAPARTEDELSECRETO
ENLAREDACCINHECHAPORSORLUCA
ENLATERCERAMEMORIADEL31DEAGOSTODE1941
DESTINADAALOBISPODELEIRIAFTIMA
(textooriginal)
(Traduccin)6
Tendrquehablaralgodelsecreto,yresponderalprimerpuntointerrogativo.
Queselsecreto?Meparecequelopuedodecir,puesyatengolicenciadelCielo.Los
representantesdeDiosenlatierramehanautorizadoaellovariasvecesyenvarias
cartas;juzgoqueV.Excia.Rvma.conservaunadeellas,delR.P.JosBernardo
Gonalves,aquellaenquememandaescribiralSantoPadre.Unodelospuntosqueme
indicaeslarevelacindelsecreto.S,yadijealgo;pero,paranoalargarmseseescrito
quedebaserbreve,melimitaloindispensable,dejandoaDioslaoportunidaddeun
momentomsfavorable.
Puesbien;yaexpuseenelsegundoescrito,ladudaque,desdeel13dejunioal13de
julio,meatorment;ycmoenestaaparicintodosedesvaneci.
Ahorabien,elsecretoconstadetrespartesdistintas,delascualesvoyarevelardos.
Laprimerafue,pues,lavisindelinfierno.
NuestraSeoranosmostrungranmardefuegoqueparecaestardebajodelatierra.
Sumergidosenesefuego,losdemoniosylasalmas,comosifuesenbrasastransparentes
ynegrasobronceadas,conformahumanaquefluctuabanenelincendio,llevadaspor
lasllamasquedeellasmismassalan,juntamenteconnubesdehumoquecaanhacia
todosloslados,parecidasalcaerdelaspavesasenlosgrandesincendios,sinequilibrio
nipeso,entregritosdedolorygemidosdedesesperacinquehorrorizabayhaca
estremecerdepavor.Losdemoniossedistinguanporsusformashorriblesyasquerosas
deanimalesespantososydesconocidos,perotransparentesynegros.
Estavisinfueduranteunmomento,ygraciasanuestraBuenaMadredelCielo,que
antesnoshabaprevenidoconlapromesadellevarnosalCielo!(enlaprimera
aparicin).Denohabersidoas,creoquehubisemosmuertodesustoypavor.
InmediatamentelevantamoslosojoshaciaNuestraSeoraquenosdijoconbondady
tristeza:
Visteiselinfiernoadondevanlasalmasdelospobrespecadores;parasalvarlas,
DiosquiereestablecerenelmundoladevocinamiInmaculadoCorazn.Sisehacelo
queosvoyadecir,sesalvarnmuchasalmasytendrnpaz.Laguerraprontoterminar.
PerosinodejarendeofenderaDios,enelpontificadodePoXIcomenzarotrapeor.
Cuandoveisunanocheiluminadaporunaluzdesconocida,sabedqueeslagranseal
queDiososdadequevaacastigaralmundoporsuscrmenes,pormediodelaguerra,
delhambreydelaspersecucionesalaIglesiayalSantoPadre.Paraimpedirla,vendra
pedirlaconsagracindeRusiaamiInmaculadoCoraznylaComuninreparadorade
losPrimerosSbados.Siseatiendenmisdeseos,Rusiaseconvertiryhabrpaz;sino,
esparcirsuserroresporelmundo,promoviendoguerrasypersecucionesalaIglesia.
LosbuenossernmartirizadosyelSantoPadretendrmuchoquesufrir;varias
nacionessernaniquiladas.PorfinmiInmaculadoCorazntriunfar.ElSantoPadreme
consagraraRusia,queseconvertir,yserconcedidoalmundoalgntiempodepaz.7
TERCERAPARTEDELSECRETO
(textooriginal)
(Traduccin)8
J.M.J.
Tercerapartedelsecretoreveladoel13dejuliode1917enlaCuevadeIriaFtima.
EscriboenobedienciaaVos,Diosmo,queloordenispormediodeSuExcelencia
ReverendsimaelSeorObispodeLeiriaydelaSantsimaMadrevuestrayma.
Despusdelasdospartesqueyaheexpuesto,hemosvistoalladoizquierdodeNuestra
Seoraunpocomsenloaltoaunngelconunaespadadefuegoenlamano
izquierda;centelleandoemitallamasqueparecaibanaincendiarelmundo;perose
apagabanalcontactoconelesplendorqueNuestraSeorairradiabaconsumano
derechadirigidahacial;elngelsealandolatierraconsumanoderecha,dijocon
fuertevoz:Penitencia,Penitencia,Penitencia!Yvimosenunainmensaluzques
Dios:algosemejanteacomosevenlaspersonasenunespejocuandopasanantela
unObispovestidodeBlancohemostenidoelpresentimientodequefueraelSanto
Padre.TambinaotrosObispos,sacerdotes,religiososyreligiosassubirunamontaa
empinada,encuyacumbrehabaunagranCruzdemaderostoscoscomosifuerande
alcornoqueconlacorteza;elSantoPadre,antesdellegaraella,atravesunagran
ciudadmedioenruinasymediotemblorosoconpasovacilante,apesadumbradode
dolorypena,rezandoporlasalmasdeloscadveresqueencontrabaporelcamino;
llegadoalacimadelmonte,postradoderodillasalospiesdelagranCruzfuemuerto
porungrupodesoldadosqueledispararonvariostirosdearmadefuegoyflechas;y
delmismomodomurieronunostrasotroslosObispossacerdotes,religiososyreligiosas
ydiversaspersonasseglares,hombresymujeresdediversasclasesyposiciones.Bajo
losdosbrazosdelaCruzhabadosngelescadaunodeellosconunajarradecristalen
lamano,enlascualesrecoganlasangredelosMrtiresyregabanconellalasalmas
queseacercabanaDios.
Tuy311944.
INTERPRETACINDELSECRETO
CARTADEJUANPABLOII
ASORLUCA
(textooriginal)
(Traduccin)
ReverendaSor
MaraLuca
ConventodeCoimbra
Eneljbilodelasfiestaspascuales,lepresentoelauguriodeCristoResucitadoasus
discpulos:lapazestcontigo!
TendrelgustodepoderencontrarmeconUstedeneltanesperadodadela
beatificacindeFranciscoyJacintaque,siDiosquiere,beatificarelprximo13de
mayo.
Sinembargo,teniendoencuentaqueesedanohabrtiempoparauncoloquio,sino
sloparaunbrevesaludo,heencargadoexprofesoaSuExcelenciaMonseorTarcisio
Bertone,SecretariodelaCongregacinparalaDoctrinadelaFe,quevayaahablarcon
Usted.SetratadelaCongregacinquecolaboramsestrechamenteconelPapaparala
defensadelafecatlicayquehaconservadodesde1957,comoUstedsabe,sucarta
manuscritaquecontienelatercerapartedelsecretoreveladoel13dejuliode1917enla
CuevadeIria,Ftima.
MonseorBertone,acompaadodelObispodeLeiria,suExcelenciaMonseorSerafim
deSousaFerreiraeSilva,vaenminombreparahacerlealgunaspreguntassobrela
interpretacindelatercerapartedelsecreto.
ReverendaSorLuca,puedehablarabiertaysinceramenteaMonseorBertone,queme
referirsusrespuestasdirectamenteam.
RuegoardientementealaMadredelResucitadoporUsted,porlaComunidadde
CoimbrayportodalaIglesia.
Mara,Madredelahumanidadperegrina,nosmantengasiempreestrechamenteunidosa
Jess,suamadoHijoyHermanonuestro,Seordelavidaydelagloria.
ConunaespecialBendicinApostlica.
JUANPABLOII
Vaticano,19deabrilde2000.
COLOQUIO
CONSORMARALUCADEJESS
YDELINMACULADOCORAZN
LacitadeSorLucaconSuExcia.Mons.TarcisioBertone,Secretariodela
CongregacinparalaDoctrinadelaFe,encargadoporelSantoPadre,ydeSuExcia.
Mons.SerafimdeSousaFerreiraeSilva,ObispodeLeiriaFtima,tuvolugarelpasado
jueves27deabrilenelCarmelodeSantaTeresadeCoimbra.
SorLucaestabalcidayserena;estabamuycontentadelviajedelPapaaFtimapara
labeatificacin,queellatantoesperaba,deFranciscoyJacinta.
ElObispodeLeiriaFtimaleylacartaautgrafadelSantoPadrequeexplicabalos
motivosdelavisita.SorLucasesintihonradaylareleypersonalmente,tenindola
ensuspropiasmanos.Dijoestardispuestaaresponderfrancamenteatodaslas
preguntas.
Llegadosaestepunto,SuExcia.Mons.TarcisioBertonelepresentdossobres,uno
externoyotrodentroconlacartaquecontenalatercerapartedelsecretodeFtima,
yelladijoinmediatamente,tocndolaconlosdedos:esmicarta;ydespus,
leyndola:esmiletra.
ConlaayudadelObispodeLeiriaFtima,seleyeinterpreteltextooriginal,queest
enportugus.SorLucaestuvodeacuerdoenlainterpretacinsegnlacuallatercera
partedelsecretoconsisteenunavisinprofticacomparablealasdelahistoriasagrada.
ReitersuconviccindequelavisindeFtimaserefieresobretodoalaluchadel
comunismoateocontralaIglesiayloscristianos,ydescribeelinmensosufrimientode
lasvctimasdelafeenelsigloXX.
Alapregunta:Elpersonajeprincipaldelavisin,eselPapa?,SorLucarespondi
deinmediatoquesyrecuerdaquelostrespastorcitosestabanmuyapenadosporel
sufrimientodelPapayJacintarepeta:CoitandinhodoSantoPadre,tenhomuitapena
dospeccadores!(PobrecitoelSantoPadre,medamuchapenadelospecadores!).
SorLucacontina:NosotrosnosabamoselnombredelPapa,laSeoranonosha
dichoelnombredelPapa,nosabamossieraBenedictoXVoPoXIIoPabloVIoJuan
PabloII,peroeraelPapaquesufraynoshacasufrirtambinanosotros.
Porloqueserefierealpasajesobreelobispovestidodeblanco,estoes,elSantoPadre
comosedieroncuentainmediatamentelospastorcitosdurantelavisin,quees
heridodemuerteycaeportierra,SorLucaestcompletamentedeacuerdoconla
afirmacindelPapa:unamanomaternaguilatrayectoriadelabala,yelPapa
agonizantesedetuvoenelumbraldelamuerte(JuanPabloII,Meditacindesdeel
PoliclnicoGemellialosObispositalianos,13demayode1994).
PuestoqueSorLuca,antesdeentregaralentoncesObispodeLeiriaFtimaelsobre
lacradoquecontenalatercerapartedelsecreto,habaescritoenelsobreexterior
queslopodaserabiertodespusde1960,porelPatriarcadeLisboaoporelObispo
deLeiria,SuExcia.Mons.Bertonelepregunt:porqulafechatopede1960?Ha
sidolaVirgenquienhaindicadoesafecha?SorLucarespondi:nohasidolaSeora,
sinoyolaquehapuestolafechade1960,porquesegnmiintuicin,antesde1960no
sehubieraentendido,sehabracomprendidoslodespus.Ahorasepuedeentender
mejor.Yoheescritoloquehevisto,nomecorrespondeamlainterpretacin,sinoal
Papa.
Finalmente,semencionelmanuscritonopublicadoqueSorLucahapreparadocomo
respuestaatantascartasdedevotosdelaVirgenydeperegrinos.Laobrallevaelttulo
OsapelosdaMensagendaFatimayrecogepensamientosyreflexionesque
expresansussentimientosysulmpidaysimpleespiritualidad,enclavecatequticay
parentica.Selepreguntsilegustaraquelapublicaran,yharespondido:SielSanto
Padreestdeacuerdo,meencantara,sino,obedezcoaloquedecidaelSantoPadre.
SorLucadeseasometereltextoalaaprobacindelaAutoridadeclesistica,ytienela
esperanzadepodercontribuirconsuescritoaguiaraloshombresymujeresdebuena
voluntadporelcaminoqueconduceaDios,ltimametadetodaesperanzahumana.
Elcoloquioseconcluyconunintercambioderosarios:aSorLucaseledioelquele
habaregaladoelSantoPadreyella,asuvez,entregaalgunosrosariosconfeccionados
porellapersonalmente.
LabendicinimpartidaennombredelSantoPadreconcluyelencuentro.
COMUNICADODESUEMINENCIAELCARD.ANGELOSODANO
SECRETARIODEESTADODESUSANTIDAD
AlfinaldelasolemneConcelebracinEucarsticapresididaporJuanPabloIIen
Ftima,elCardenalAngeloSodano,SecretariodeEstado,hapronunciadoen
portuguslaspalabrasqueaqureproducimosentraduccinespaola.
HermanosyhermanasenelSeor:
Alconcluirestasolemnecelebracin,sientoeldeberdepresentaranuestroamado
SantoPadreJuanPabloIIlafelicitacinmscordial,ennombredetodoslospresentes,
porsuprximo80cumpleaos,agradecindolesuvaliosoministeriopastoralenfavor
detodalaSantaIglesiadeDios.
EnlasolemnecircunstanciadesuvenidaaFtima,elSumoPontficemehaencargado
darosunanuncio.Comoessabido,elobjetivodesuvenidaaFtimahasidola
beatificacindelosdospastorinhos.Sinembargo,quiereatribuirtambinaesta
peregrinacinsuyaelvalordeunrenovadogestodegratitudhacialaVirgenporla
proteccinquelehadispensadoduranteestosaosdepontificado.Esunaproteccin
queparecequeguarderelacintambinconlallamadatercerapartedelsecretode
Ftima.
EstetextoesunavisinprofticacomparablealadelaSagradaEscritura,queno
describeconsentidofotogrficolosdetallesdelosacontecimientosfuturos,sinoque
sintetizaycondensasobreunmismofondohechosqueseprolonganeneltiempoen
unasucesinyconunaduracinnoprecisadas.Portanto,laclavedellecturadeltexto
hadeserdecarctersimblico.
LavisindeFtimatienequeversobretodoconlaluchadelossistemasateoscontrala
Iglesiayloscristianos,ydescribeelinmensosufrimientodelostestigosdelafedel
ltimosiglodelsegundomilenio.EsuninterminableViaCrucisdirigidoporlosPapas
delSigloXX.
Segnlainterpretacindelospastorinhos,interpretacinconfirmadarecientementepor
SorLucia,elObispovestidodeblancoqueoraportodoslosfieleseselPapa.
Tambinl,caminandoconfatigahacialaCruzentreloscadveresdelosmartirizados
(obispos,sacerdotes,religiosos,religiosasynumerososlaicos),caeatierracomo
muerto,bajolosdisparosdearmadefuego.
Despusdelatentadodel13demayode1981,aSuSantidadlepareciclaroquehaba
sidounamanomaternaquienguilatrayectoriadelabala,permitiendoalPapa
agonizantequesedetuvieraenelumbraldelamuerte(JuanPabloII,Meditacin
desdeelPoliclnicoGemellialosObispositalianos,en:Insegnamenti,vol.XVII1,
1994,p.1061).ConocasindeunavisitaaRomadelentoncesObispodeLeiria
Ftima,elPapadecidientregarlelabala,quequedeneljeepdespusdelatentado,
paraquesecustodiaseenelSantuario.PoriniciativadelObispo,lamismafuedespus
engarzadaenlacoronadelaimagendelaVirgendeFtima.
Lossucesivosacontecimientodelao1989hanllevado,tantoenlaUninSovitica
comoennumerososPasesdelEste,alacadadelrgimencomunistaquepropugnaba
elatesmo.TambinporestoelSumoPontficeleestagradecidoalaVirgendesdelo
profundodelcorazn.Sinembargo,enotraspartesdelmundolosataquescontrala
Iglesiayloscristianos,conlacargadesufrimientoqueconllevan,desgraciadamenteno
hancesado.Aunquelasvicisitudesalasqueserefierelatercerapartedelsecretode
Ftimaparecenyaperteneceralpasado,lallamadadelaVirgenalaconversinyala
penitencia,pronunciadaaliniciodelsigloXX,conservatodavahoyunaestimulante
actualidad.LaSeoradelmensajeparecaleerconunaperspicaciaespeciallossignos
delostiempos,lossignosdenuestrotiempo...LainvitacininsistentedeMara
santsimaalapenitenciaeslamanifestacindesusolicitudmaternaporeldestinodela
familiahumana,necesitadadeconversinyperdn(JuanPabloII,Mensajeparala
JornadaMundialdelEnfermo1997,n.1,en:Insegnamenti,vol.XIX2,1996,p.561).
ParapermitirquelosfielesrecibanmejorelmensajedelaVirgendeFtima,elPapaha
confiadoalaCongregacinparalaDoctrinadelaFelatareadehacerpblicalatercera
partedelsecreto,despusdehaberpreparadounoportunocomentario.
Hermanosyhermanas,agradecemosalaVirgendeFtimasuproteccin.Asumaterna
intercesinconfiamoslaIglesiadelTercerMilenio.
Subtuumpraesidiumconfugimus,SantaDeiGenetrix!IntercedeproEcclesia.
IntercedeproPapanostroIoannePauloII.Amen.
Ftima,13demayode2000.
COMENTARIOTEOLGICO
QuienleeconatencineltextodelllamadotercersecretodeFtima,quetraslargo
tiempo,porvoluntaddelSantoPadre,vienepublicadoaquensuintegridad,talvez
quedardesilusionadooasombradodespusdetodaslasespeculacionesquesehan
hecho.Noserevelaningngranmisterio;nosehacorridoelvelodelfuturo.Vemosa
laIglesiadelosmrtiresdelsigloapenastranscurridorepresentadamedianteunaescena
descritaconunlenguajesimblicodifcildedescifrar.Esestoloquequeracomunicar
laMadredelSeoralacristiandad,alahumanidadenuntiempodegrandesproblemas
yangustias?Nosesdeayudaaliniciodelnuevomilenio?Omsbiensonsolamente
proyeccionesdelmundointeriordeunosnioscrecidosenunambientedeprofunda
piedad,peroquealavezestabanturbadosporlastragediasqueamenazabansutiempo?
Cmodebemosentenderlavisin,quhayquepensardelamisma?
Revelacinpblicayrevelacionesprivadassulugarteolgico
Antesdeiniciarunintentodeinterpretacin,cuyaslneasesencialessepueden
encontrarenlacomunicacinqueelCardenalSodanopronunciel13demayodeeste
aoalfinaldelacelebracineucarsticapresididaporelSantoPadreenFtima,es
necesariohaceralgunasaclaracionesdefondosobreelmodoenque,segnladoctrina
delaIglesia,debensercomprendidosdentrodelavidadefefenmenoscomoelde
Ftima.LadoctrinadelaIglesiadistingueentrelarevelacinpblicaylas
revelacionesprivadas.Entreestasdosrealidadeshayunadiferencia,noslodegrado,
sinodeesencia.EltrminorevelacinpblicadesignalaaccinreveladoradeDios
destinadaatodalahumanidad,quehaencontradosuexpresinliterariaenlasdospartes
delaBiblia:elAntiguoyelNuevoTestamento.Sellamarevelacinporqueenella
Diossehadadoaconocerprogresivamentealoshombres,hastaelpuntodehacersel
mismohombre,paraatraerasyparareunirensatodoelmundopormediodelHijo
encarnado,Jesucristo.Nosetrata,pues,decomunicacionesintelectuales,sinodeun
procesovital,enelcualDiosseacercaalhombre;naturalmenteenesteprocesose
manifiestantambincontenidosquetienenqueverconlainteligenciayconla
comprensindelmisteriodeDios.Elprocesoataealhombretotaly,portanto,
tambinalarazn,aunquenosloaella.PuestoqueDiosesunosolo,tambinesnica
lahistoriaquelcomparteconlahumanidad;valeparatodoslostiemposyencuentrasu
cumplimientoconlavida,lamuerteylaresurreccindeJesucristo.EnCristoDiosha
dichotodo,esdecir,sehamanifestadoasmismoy,porlotanto,larevelacinha
concluidoconlarealizacindelmisteriodeCristoquehaencontradosuexpresinenel
NuevoTestamento.ElCatecismodelaIglesiaCatlica,paraexplicarestecarcter
definitivoycompletodelarevelacin,citauntextodeSanJuandelaCruz:Porqueen
darnos,comonosdioasuHijo,queesunaPalabrasuya,quenotieneotra,todonoslo
habljuntoydeunavezenestasolaPalabra...;porqueloquehablabaantesenpartesa
losprofetasyalohahabladotodoenl,dndonosalTodo,queessuHijo.Porlocual,
elqueahoraquisiesepreguntaraDios,oquereralgunavisinorevelacin,noslo
haraunanecedad,sinoqueharaagravioaDios,noponiendolosojostotalmenteen
Cristo,sinquerercosaotraalgunaonovedad(n.65,SubidaalMonteCarmelo,2,22).
ElhechodequelanicarevelacindeDiosdirigidaatodoslospueblossehaya
concluidoconCristoyeneltestimoniosobrelrecogidoenloslibrosdelNuevo
Testamento,vinculaalaIglesiaconelacontecimientonicodelahistoriasagradayde
lapalabradelaBiblia,quegarantizaeinterpretaesteacontecimiento,peronosignifica
quelaIglesiaahoraslopuedamiraralpasadoyestascondenadaaunaestril
repeticin.ElCatecismodelaIglesiaCatlicadiceaesterespecto:Sinembargo,
aunquelaRevelacinestacabada,noestcompletamenteexplicitada;correspondera
lafecristianacomprendergradualmentetodosucontenidoeneltranscursodelossiglos
(n.66).Estosdosaspectos,elvnculoconelcarcternicodelacontecimientoyel
progresoensucomprensin,estnmuybienilustradosenlosdiscursosdedespedida
delSeor,cuandoantesdepartirlesdicealosdiscpulos:Muchotengotodavaque
deciros,peroahoranopodisconello.Cuandovengal,elEspritudelaverdad,os
guiarhastalaverdadcompleta;puesnohablarporsucuenta...lmedargloria,
porquerecibirdelomoyosloanunciaravosotros(Jn16,1214).Porunaparteel
Espritu,quehacedeguayabreaslaspuertasaunconocimiento,delcualantes
faltabaelpresupuestoquepermitieraacogerlo;esstalaamplitudylaprofundidad
nuncaalcanzadadelafecristiana.Porotraparte,esteguiaresuntomardeltesoro
deJesucristomismo,cuyaprofundidadinagotablesemanifiestaenestaconduccinpor
partedelEspritu.AesterespectoelCatecismocitaunapalabradensadelPapa
GregorioMagno:lacomprensindelaspalabrasdivinascrececonsureiteradalectura
(CatecismodelaIglesiaCatlica,94;Gregorio,InEz1,7,8).ElConcilioVaticanoII
sealatresmanerasesencialesenqueserealizalaguadelEsprituSantoenlaIglesiay,
enconsecuencia,elcrecimientodelaPalabra:stesellevaacaboatravsdela
meditacinydelestudioporpartedelosfieles,pormediodelconocimientoprofundo,
quederivadelaexperienciaespiritualypormediodelapredicacindelosobispos,
sucesoresdelosApstolesenelcarismadelaverdad(DeiVerbum,8).
Enestecontextoesposibleentendercorrectamenteelconceptoderevelacinprivada
,queserefiereatodaslasvisionesyrevelacionesquetienenlugarunavezterminado
elNuevoTestamento;esstalacategoradentrodelacualdebemoscolocarelmensaje
deFtima.EscuchemosanaesterespectoantesdenadaelCatecismodelaIglesia
Catlica:Alolargodelossigloshahabidorevelacionesllamadasprivadas,algunas
delascualeshansidoreconocidasporlaautoridaddelaIglesia...Sufuncinnoesla
de...completarlaRevelacindefinitivadeCristo,sinoladeayudaravivirlams
plenamenteenunaciertapocadelahistoria(n.67).Sedebenaclarardoscosas:
1.Laautoridaddelasrevelacionesprivadasesesencialmentediversadelanica
revelacinpblica:staexigenuestrafe;enefecto,enella,atravsdepalabras
humanasydelamediacindelacomunidadvivientedelaIglesia,Diosmismonos
habla.LafeenDiosyensuPalabrasedistinguedecualquierotrafe,confianzau
opininhumana.LacertezadequeDioshablamedalaseguridaddequeencuentrola
verdadmismay,deesemodo,unacertezaquenopuededarseenningunaotraforma
humanadeconocimiento.Eslacertezasobrelacualedificomividayalacualme
confoalmorir.
2.Larevelacinprivadaesunaayudaparalafe,ysemanifiestacomocreble
precisamenteporqueremitealanicarevelacinpblica.ElCardenalPrspero
Lambertini,futuroPapaBenedictoXIV,dicealrespectoensuclsicotratado,que
despusllegasernormativoparalasbeatificacionesycanonizaciones:Nosedebe
unasentimientodefecatlicaarevelacionesaprobadasentalmodo;noesnitan
siquieraposible.Estasrevelacionesexigenmsbienunasentimientodefehumana,
segnlasreglasdelaprudencia,quenoslaspresentacomoprobablesypiadosamente
crebles.EltelogoflamencoE.Dhanis,eminenteconocedordeestamateria,afirma
sintticamentequelaaprobacineclesisticadeunarevelacinprivadacontienetres
elementos:elmensajeencuestinnocontienenadaquevayacontralafeylasbuenas
costumbres;eslcitohacerlopublico,ylosfielesestnautorizadosadarleenforma
prudentesuadhesin(E.Dhanis,SguardosuFatimaebilanciodiunadiscussione,en:
LaCiviltCattolica104,1953,II.392406,enparticular397).Unmensajeaspuede
serunaayudavlidaparacomprenderyvivirmejorelEvangelioenelmomento
presente;poresonosedebedescartar.Esunaayudaqueseofrece,peronoes
obligatoriohacerusodelamisma.
Elcriteriodeverdadydevalordeunarevelacinprivadaes,pues,suorientacina
Cristomismo.Cuandoellanosalejadel,cuandosehaceautnomao,msan,
cuandosehacepasarcomootroymejordesigniodesalvacin,msimportantequeel
Evangelio,entoncesnovieneciertamentedelEsprituSanto,quenosguahaciael
interiordelEvangelioynofueradelmismo.Estonoexcluyequedicharevelacin
privadaacentenuevosaspectos,suscitenuevasformasdepiedadoprofundicey
extiendalasantiguas.Pero,encualquiercaso,entodoestodebetratarsedeunapoyo
paralafe,laesperanzaylacaridad,quesonelcaminopermanentedesalvacinpara
todos.Podemosaadirqueamenudolasrevelacionesprivadasprovienensobretodode
lapiedadpopularyseapoyanenella,ledannuevosimpulsosyabrenparaellanuevas
formas.Esonoexcluyequetenganefectosinclusosobrelaliturgia,comoporejemplo
muestranlasfiestasdelCorpusDominiydelSagradoCorazndeJess.Desdeun
ciertopuntodevista,enlarelacinentreliturgiaypiedadpopularsereflejalarelacin
entreRevelacinyrevelacionesprivadas:laliturgiaeselcriterio,laformavitaldela
Iglesiaensuconjunto,alimentadadirectamenteporelEvangelio.Lareligiosidad
popularsignificaquelafeestarraigadaenelcorazndetodoslospueblos,demodo
queseintroduceenlaesferadelocotidiano.Lareligiosidadpopulareslaprimeray
fundamentalformadeinculturacindelafe,quedebedejarseorientaryguiar
continuamenteporlasindicacionesdelaliturgia,peroqueasuvezfecundalafeapartir
delcorazn.
Hemospasadoasdelasprecisionesmsbiennegativas,queerannecesariasantesde
nada,aladeterminacinpositivadelasrevelacionesprivadas:cmosepueden
clasificardemodocorrectoapartirdelaSagradaEscritura?Culessucategora
teolgica?LacartamsantiguadeSanPabloquenoshasidoconservada,talvezel
escritomsantiguodelNuevoTestamento,laPrimeraCartaalosTesalonicenses,me
parecequeofreceunaindicacin.ElApstoldiceenella:NoapaguiselEspritu,no
despreciislasprofecas;examinadcadacosayquedaosconloqueesbueno(5,19
21).EntodaslaspocasselehadadoalaIglesiaelcarismadelaprofeca,quedebeser
examinado,peroquetampocopuedeserdespreciado.Aesterespecto,esnecesariotener
presentequelaprofecaenelsentidodelaBiblianoquieredecirpredecirelfuturo,sino
explicarlavoluntaddeDiosparaelpresente,locualmuestraelrectocaminohaciael
futuro.Elqueprediceelfuturoseencuentraconlacuriosidaddelarazn,quedesea
apartarelvelodelporvenir;elprofetaayudaalacegueradelavoluntadydel
pensamientoyaclaralavoluntaddeDioscomoexigenciaeindicacinparaelpresente.
Laimportanciadelaprediccindelfuturoenestecasoessecundaria.Loesencialesla
actualizacindelanicarevelacin,quemeafectaprofundamente:lapalabraproftica
esadvertenciaotambinconsueloolasdoscosasalavez.Enestesentido,sepuede
relacionarelcarismadelaprofecaconlacategoradelossignosdelostiempos,
quehasidosubrayadaporelVaticanoII:...sabisexplorarelaspectodelatierraydel
cielo,cmonoexploris,pues,estetiempo?(Lc12,56).EnestaparboladeJess
porsignosdelostiemposdebeentendersesupropiocamino,elmismoJess.
Interpretarlossignosdelostiemposalaluzdelafesignificareconocerlapresenciade
Cristoentodoslostiempos.EnlasrevelacionesprivadasreconocidasporlaIglesiay
portantotambinenFtimasetratadeesto:ayudarnosacomprenderlossignosde
lostiemposyaencontrarlajustarespuestadesdelafeanteellos.
Laestructuraantropolgicadelasrevelacionesprivadas
Unavezqueconlasprecedentesreflexioneshemostratadodedeterminarellugar
teolgicodelasrevelacionesprivadas,antesdeocuparnosdeunainterpretacindel
mensajedeFtima,debemosanintentaraclararbrevementeunpocosucarcter
antropolgico(psicolgico).Laantropologateolgicadistingueenestembitotres
formasdepercepcinovisin:lavisinconlossentidos,esdecirlapercepcin
externacorprea,lapercepcininteriorylavisinespiritual(visiosensibilis
imaginativaintellectualis).EstclaroqueenlasvisionesdeLourdes,Ftima,etc.no
setratadelanormalpercepcinexternadelossentidos:lasimgenesylasfiguras,que
seven,nosehallanexteriormenteenelespacio,comoseencuentranunrbolouna
casa.Estoesabsolutamenteevidente,porejemplo,porloqueserefierealavisindel
infierno(descritaenlaprimerapartedelsecretodeFtima)otambinlavisin
descritaenlatercerapartedelsecreto,peropuededemostrarseconmuchafacilidad
tambinenlasotrasvisiones,sobretodoporquenotodoslospresenteslasvean,sinode
hechoslolosvidentes.Delmismomodoesobvioquenosetratadeunavisin
intelectual,sinimgenes,comosedaenotrosgradosdelamstica.Aqusetratadela
categoraintermedia,lapercepcininterior,queciertamentetieneenelvidentelafuerza
deunapresenciaque,paral,equivalealamanifestacinexternasensible.
Verinteriormentenosignificaquesetratedefantasa,comosifueraslounaexpresin
delaimaginacinsubjetiva.Msbiensignificaqueelalmavieneacariciadaporalgo
real,aunquesuprasensible,yescapazdeverlonosensible,lonovisibleporlos
sentidos,unaespeciedevisinconlossentidosinternos.Setratadeverdaderos
objetos,quetocanelalma,aunquenopertenezcananuestrohabitualmundosensible.
Paraestoseexigeunavigilanciainteriordelcoraznquegeneralmentenosetienea
causadelafuertepresindelasrealidadesexternasydelasimgenesypensamientos
quellenanelalma.Lapersonaestransportadamsalldelapuraexterioridadyotras
dimensionesmsprofundasdelarealidadlatocan,selehacenvisibles.Talvezporeso
sepuedecomprenderporqulosniossonlosdestinatariospreferidosdetales
apariciones:elalmaestanpocoalteradaysucapacidadinteriordepercepcinest
anpocodeteriorada.Delabocadelosniosydeloslactanteshasrecibidola
alabanza,respondeJessconunafrasedelSalmo8(v.3)alacrticadelosSumos
Sacerdotesydelosancianos,queencuentraninoportunoelgritodehosannadelos
nios(Mt21,16).
Lavisininteriornoesunafantasa,sinounapropiayverdaderamanerade
verificar,comohemosdicho.Peroconllevatambinlimitaciones.Yaenlavisin
exteriorestsiempreinvolucradoelfactorsubjetivo;novemoselobjetopuro,sinoque
llegaanosotrosatravsdelfiltrodenuestrossentidos,quedebenllevaracaboun
procesodetraduccin.Estoesanmsevidenteenlavisininterior,sobretodocuando
setrataderealidadesquesobrepasanensmismasnuestrohorizonte.Elsujeto,el
vidente,estinvolucradodeunmodoanmsntimo.lveconsusconcretas
posibilidades,conlasmodalidadesderepresentacinydeconocimientoqueleson
accesibles.Enlavisininteriorsetrata,demaneramsampliaqueenlaexterior,deun
procesodetraduccin,demodoqueelsujetoesesencialmentecopartcipeenla
formacincomoimagendeloqueaparece.Laimagenpuedellegarsolamentesegnsus
medidasysusposibilidades.Talesvisionesnuncasonsimplesfotografasdelms
all,sinoquellevanenstambinlasposibilidadesyloslmitesdelsujetoperceptor.
Estosepuedecomprenderentodaslasgrandesvisionesdelossantos;naturalmente,
valetambinparalasvisionesdelosniosdeFtima.Lasimgenesqueellosdescriben
nosonenabsolutosimplesexpresionesdesufantasa,sinofrutodeunarealpercepcin
deorigensuperioreinterior,peronosonimaginacionescomosiporunmomentose
quitaraelvelodelmsallyelcieloaparecieseensuesenciapura,talcomonosotros
esperamosverloundaenladefinitivauninconDios.Msbienlasimgenesson,por
decirloas,unasntesisdelimpulsoprovenientedeloAltoydelasposibilidadesdeque
disponeparaelloelsujetoquepercibe,estoes,losnios.Porestemotivo,ellenguaje
imaginativodeestasvisionesesunlenguajesimblico.ElCardenalSodanodiceal
respecto:...nosedescribenensentidofotogrficolosdetallesdelosacontecimientos
futuros,sinoquesintetizanycondensansobreunmismofondo,hechosqueseextienden
eneltiemposegnunasucesinyconunaduracinnoprecisadas.Estaconcentracin
detiemposyespaciosenunanicaimagenestpicadetalesvisionesque,porlodems,
puedenserdescifradassloaposteriori.Aesterespecto,notodoelementovisivodebe
tenerunconcretosentidohistrico.Loquecuentaeslavisincomoconjunto,yapartir
delconjuntodeimgenesdebensercomprendidoslosaspectosparticulares.Loquees
centralenunaimagensedesvelaenltimotrminoapartirdelcentrodelaprofeca
cristianaenabsoluto:elcentroestalldondelavisinseconvierteenllamadaygua
hacialavoluntaddeDios.
UnintentodeinterpretacindelsecretodeFtima
LaprimeraysegundapartedelsecretodeFtimahansidoyadiscutidastan
ampliamenteporlaliteraturaespecializadaqueyanohayqueilustrarlasms.Quisiera
slollamarlaatencinbrevementesobreelpuntomssignificativo.Losnioshan
experimentadoduranteuninstanteterribleunavisindelinfierno.Hanvistolacadade
lasalmasdelospobrespecadores.Yselesdiceporquseleshahechopasarpor
esemomento:parasalvarlas,paramostraruncaminodesalvacin.Vieneasala
mentelafrasedelaPrimeraCartadePedro:metadevuestrafeeslasalvacindelas
almas(1,9).Paraesteobjetivoseindicacomocaminodeunmodosorprendentepara
personasprovenientesdelmbitoculturalanglosajnyalemnladevocinalCorazn
InmaculadodeMara.Paraentenderestopuedesersuficienteaquunabreveindicacin.
CoraznsignificaenellenguajedelaBibliaelcentrodelaexistenciahumana,la
confluenciaderazn,voluntad,temperamentoysensibilidad,enlacuallapersona
encuentrasuunidadysuorientacininterior.Elcorazninmaculadoes,segnMt
5,8,uncoraznqueapartirdeDioshaalcanzadounaperfectaunidadinteriory,porlo
tanto,veaDios.LadevocinalCoraznInmaculadodeMaraes,pues,un
acercarseaestaactituddelcorazn,enlacualelfiathgasetuvoluntadse
convierteenelcentroanimadordetodalaexistencia.Sialgunoobjetaraqueno
debemosinterponerunserhumanoentrenosotrosyCristo,seledeberarecordarque
Pablonotienereparoendecirasuscomunidades:imitadme(1Co4,16;Flp3,17;1Ts
1,6;2Ts3,7.9).EnelApstolpuedenconstatarconcretamenteloquesignificaseguira
Cristo.Dequinpodremosnosotrosaprendermejorencualquiertiemposinodela
MadredelSeor?
Llegamosas,finalmente,alatercerapartedelsecretodeFtimapublicado
ntegramenteaquporprimeravez.Comosedesprendedeladocumentacin
precedente,lainterpretacinqueelCardenalSodanohadadoensutextodel13de
mayo,habasidopresentadaanteriormenteaSorLuciaenpersona.Aesterespecto,Sor
Luciahaobservadoenprimerlugarqueaellamismaselediolavisin,nosu
interpretacin.Lainterpretacin,deca,noescompetenciadelvidente,sinodela
Iglesia.Ella,sinembargo,despusdelalecturadeltexto,hadichoqueesta
interpretacincorrespondaaloqueellahabaexperimentadoyque,porsuparte,
reconocadichainterpretacincomocorrecta.Enloquesigue,pues,sepodrslo
intentardarunfundamentomsprofundoadichainterpretacinapartirdeloscriterios
hastaahoradesarrollados.
Comopalabraclavedelaprimeraydelasegundapartedelsecretohemos
descubiertoladesalvarlasalmas,ascomolapalabraclavedeestesecretoesel
triplegrito:Penitencia,Penitencia,Penitencia!.Vienealamenteelcomienzodel
Evangelio:paeniteminietcrediteevangelio(Mc1,15).Comprenderlossignosde
lostiempossignificacomprenderlaurgenciadelapenitencia,delaconversinydela
fe.Estaeslarespuestaadecuadaalmomentohistrico,quesecaracterizaporgrandes
peligrosyqueserndescritosenlasimgenessucesivas.Mepermitoinsertaraquun
recuerdopersonal:enunaconversacinconmigoSorLuciamedijoqueleresultaba
cadavezmsclaroqueelobjetivodetodaslasaparicioneseraeldehacercrecer
siempremsenlafe,enlaesperanzayenlacaridad.Todoelrestoeraslopara
conduciraesto.
Examinemosahoramsdecercacadaimagen.Elngelconlaespadadefuegoala
derechadelaMadredeDiosrecuerdaimgenesanlogasenelApocalipsis.Representa
laamenazadeljuicioqueincumbesobreelmundo.Laperspectivadequeelmundo
podraserreducidoacenizasenunmardellamas,hoynoesconsideradaabsolutamente
purafantasa:elhombremismohapreparadoconsusinventoslaespadadefuego.La
visinmuestradespuslafuerzaqueseoponealpoderdedestruccin:elesplendorde
laMadredeDios,yprovenientesiempredel,lallamadaalapenitencia.Deesemodo
sesubrayalaimportanciadelalibertaddelhombre:elfuturonoestdeterminadodeun
modoinmutable,ylaimagenquelosniosvieron,noesunapelculaanticipadadel
futuro,delacualnadapodracambiarse.Todalavisintienelugarenrealidadslopara
llamarlaatencinsobrelalibertadyparadirigirlaenunadireccinpositiva.Elsentido
delavisinnoeseldemostrarunapelculasobreelfuturoyafijadodeforma
irremediable.Susentidoesexactamenteelcontrario,eldemovilizarlasfuerzasdel
cambiohaciaelbien.Poresoestntotalmentefueradelugarlasexplicaciones
fatalsticasdelsecretoque,porejemplo,dicenqueelatentadordel13demayode
1981habrasidoendefinitivauninstrumentodelplandivinoguiadoporlaProvidencia
yque,portanto,nohabraactuadolibremente,ascomootrasideassemejantesque
circulan.Lavisinhablamsbiendelospeligrosydelcaminoparasalvarsedelos
mismos.
Lassiguientesfrasesdeltextomuestranunavezmsmuyclaramenteelcarcter
simblicodelavisin:Diospermaneceelinconmensurableylaluzquesuperatodas
nuestrasvisiones.Laspersonashumanasaparecencomoenunespejo.Debemostener
siemprepresenteestalimitacininternadelavisin,cuyosconfinesestnaqu
indicadosvisivamente.Elfuturosemuestraslocomoenunespejodemanera
confusa(cf.1Co13,12).Tomemosahoraenconsideracincadaunadelasimgenes
quesigueneneltextodelsecreto.Ellugardelaaccinaparecedescritocontres
smbolos:unamontaaescarpada,unagrandeciudadmedioenruinasy,finalmente,una
grancruzdetroncosrsticos.Montaayciudadsimbolizanellugardelahistoria
humana:lahistoriacomocostosasubidahacialoalto,lahistoriacomolugardela
humanacreatividadydelaconvivencia,peroalmismotiempocomolugardelas
destrucciones,enlascualeselhombredestruyelaobradesupropiotrabajo.Laciudad
puedeserellugardecomuninydeprogreso,perotambinellugardelpeligroydela
amenazamsextrema.Sobrelamontaaestlacruz,metaypuntodeorientacindela
historia.Enlacruzladestruccinsetransformaensalvacin;selevantacomosignode
lamiseriadelahistoriaycomopromesaparalamisma.
Aparecendespusaqupersonashumanas:elObispovestidodeblanco(hemostenido
elpresentimientodequefueraelSantoPadre),otrosObispos,sacerdotes,religiososy
religiosasy,finalmente,hombresymujeresdetodaslasclasesyestratossociales.El
Papaparecequeprecedealosotros,temblandoysufriendoportodosloshorroresquelo
rodean.Noslolascasasdelaciudadestnmedioenruinas,sinoquesucaminopasa
enmediodeloscuerposdelosmuertos.ElcaminodelaIglesiasedescribeascomoun
viacrucis,comocaminoenuntiempodeviolencia,dedestruccionesydepersecuciones.
Sepuedeverrepresentadaenestaimagenlahistoriadetodounsiglo.Delmismomodo
queloslugaresdelatierraestnsintticamenterepresentadosenlasdosimgenesdela
montaaydelaciudadyestnorientadoshacialacruz,tambinlostiemposson
presentadosdeformacompacta.Enlavisinpodemosreconocerelsiglopasadocomo
siglodelosmrtires,comosiglodelossufrimientosydelaspersecucionescontrala
Iglesia,comoelsiglodelasguerrasmundialesydemuchasguerraslocalesquehan
llenadotodasusegundamitadyhanhechoexperimentarnuevasformasdecrueldad.En
elespejodeestavisinvemospasaralostestigosdelafededecenios.Aeste
respecto,pareceoportunomencionarunafrasedelacartaqueSorLuciaescribial
SantoPadreel12demayode1982:latercerapartedelsecretoserefierealas
palabrasdeNuestraSeora:Sino(Rusia)diseminarsuserroresporelmundo,
promoviendoguerrasypersecucionesalaIglesia.Losbuenossernmartirizados,el
SantoPadretendrquesufrirmucho,variasnacionesserndestruidas.
Enelviacrucisdeestesiglo,lafiguradelPapatieneunpapelespecial.Ensufatigoso
subiralamontaapodemosencontrarindicadosconseguridadjuntosdiversosPapas,
queempezandoporPoXhastaelPapaactualhancompartidolossufrimientosdeeste
sigloysehanesforzadoporavanzarentreellasporelcaminoquellevaalacruz.Enla
visintambinelPapaesmatadoenelcaminodelosmrtires.NopodaelSanto
Padre,cuandodespusdelatentadodel13demayode1981sehizollevareltextodela
tercerapartedelsecreto,reconocerenlsupropiodestino?Habaestadomuycerca
delaspuertasdelamuerteylmismoexplicelhabersesalvado,conlassiguientes
palabras:...fueunamanomaternaaguiarlatrayectoriadelabalayelPapaagonizante
separenelumbraldelamuerte(13demayode1994).Queunamanomaterna
hayadesviadolabalamortalmuestraslounavezmsquenoexisteundestino
inmutable,quelafeylaoracinsonpoderosas,quepuedeninfluirenlahistoriay,que
alfinal,laoracinesmsfuertequelasbalas,lafemspotentequelasdivisiones.
LaconclusindelsecretorecuerdaimgenesqueLucapuedehabervistoenlibros
depiedadycuyocontenidoderivadeantiguasintuicionesdefe.Esunavisin
consoladora,quequierehacermaleableporelpodersalvadordeDiosunahistoriade
sangreylgrimas.Losngelesrecogenbajolosbrazosdelacruzlasangredelos
mrtiresyrieganconellalasalmasqueseacercanaDios.LasangredeCristoyla
sangredelosmrtiresestnaquconsideradasjuntas:lasangredelosmrtiresfluyede
losbrazosdelacruz.Sumartiriosellevaacabodemanerasolidariaconlapasinde
Cristoyseconvierteenunasolacosaconella.ElloscompletanenfavordelCuerpode
Cristoloqueanfaltaasussufrimientos(cf.Col1,24).Suvidasehaconvertidoen
Eucarista,insertaenelmisteriodelgranodetrigoquemuereysehacefecundo.La
sangredelosmrtiresessemilladecristianos,hadichoTertuliano.Ascomodela
muertedeCristo,desucostadoabierto,hanacidolaIglesia,aslamuertedelostestigos
esfecundaparalavidafuturadelaIglesia.Lavisindelatercerapartedelsecreto,
tanangustiosaensucomienzo,seconcluyepuesconunimagendeesperanza:ningn
sufrimientoesvanoy,precisamente,unaIglesiasufriente,unaIglesiademrtires,se
convierteensealorientadoraparalabsquedadeDiosporpartedelhombre.Enlas
manosamorosasdeDiosnohansidoacogidosnicamentelosquesufrencomoLzaro,
queencontrelgranconsueloyrepresentamisteriosamenteaCristoquequisoserpara
nosotroselpobreLzaro;hayalgoms,delsufrimientodelostestigosderivaunafuerza
depurificacinyderenovacin,porqueesactualizacindelsufrimientomismode
Cristoytransmiteenelpresentesueficaciasalvfica.
Hemosllegadoasaunaltimapregunta:Qusignificaensuconjunto(ensustres
partes)elsecretodeFtima?Qunosdiceanosotros?Antetodo,debemosafirmar
conelCardenalSodano:...losacontecimientosalosqueserefierelatercerapartedel
secretodeFtima,parecenperteneceryaalpasado.Enlamedidaenqueserefiere
aacontecimientosconcretos,yapertenecenalpasado.Quienhabaesperadoen
impresionantesrevelacionesapocalpticassobreelfindelmundoosobreelcursofuturo
delahistoriadebequedardesilusionado.Ftimanonosofreceestetipodesatisfaccin
denuestracuriosidad,delmismomodoquelafecristianaporlodemsnoquiereyno
puedeserunmeroalimentoparanuestracuriosidad.Loquequedadevlidolohemos
vistodeinmediatoaliniciodenuestrasreflexionessobreeltextodelsecreto:la
exhortacinalaoracincomocaminoparalasalvacindelasalmasy,enelmismo
sentido,lallamadaalapenitenciayalaconversin.
Quisieraalfinalvolveransobreotrapalabraclavedelsecreto,queconraznseha
hechofamosa:miCoraznInmaculadotriunfar.Ququieredeciresto?Queel
coraznabiertoaDios,purificadoporlacontemplacindeDios,esmsfuertequelos
fusilesyquecualquiertipodearma.ElfiatdeMara,lapalabradesucorazn,ha
cambiadolahistoriadelmundo,porqueellahaintroducidoenelmundoalSalvador,
porquegraciasaestesDiospudohacersehombreennuestromundoyas
permaneceahorayparasiempre.Elmalignotienepoderenestemundo,lovemosylo
experimentamoscontinuamente;ltienepoderporquenuestralibertadsedejaalejar
continuamentedeDios.PerodesdequeDiosmismotieneuncoraznhumanoydeese
modohadirigidolalibertaddelhombrehaciaelbien,haciaDios,lalibertadhaciael
malyanotienelaltimapalabra.Desdeaquelmomentocobrantodosuvalorlas
palabrasdeJess:padeceristribulacionesenelmundo,perotenedconfianza;yohe
vencidoalmundo(Jn16,33).ElmensajedeFtimanosinvitaaconfiarenesta
promesa.
JosephCard.Ratzinger
PrefectodelaCongregacin
paralaDoctrinadelaFe
NOTAS
(1)DeldiariodeJuanXXIII,17agosto1959:Audiencias:P.Philippe,Comisariodel
S.O.quemetraelacartaquecontienelatercerapartedelossecretosdeFtima.Me
reservoleerlaconmiConfesor.
(2)SepuederecordarelcomentarioquehizoelSantoPadreenlaAudienciaGeneral
del14deoctubrede1981sobreeventodel13demayo:lagranpruebadivina,
enInsegnamentidiGiovanniPaoloII,IV,2,CittdelVaticano1981,409412.
(3)RadiomensajeduranteelRitoenlaBaslicadeSantaMaralaMayor.Veneracin,
accindegracias,consagracinalaVirgenMaraTheotokos,enInsegnamentidi
GiovanniPaoloII,IV,1,CittdelVaticano1981,1246.
(4)EnlaJornadaJubilardelasFamilias,elPapaconsagraaloshombresylasnaciones
alaVirgen,enInsegnamentidiGiovanniPaoloII,VII,1,CittdelVaticano1984,775
777.
(5)
(6)Enlacuartamemoria,del8dediciembrede1941,SorLucaescribe:
Comienzo,pues,minuevotrabajoycumplirlasrdenesdeV.E.Rvma.ylosdeseos
delsr.Dr.Galamba.Exceptuandolapartedelsecretoque,porahora,nomees
permitidorevelar,dirtodo.Advertidamentenodejarnada.Supongoquesemepodrn
quedareneltinteroslounospocosdetallesdemnimaimportancia.
(7)Enlacitadacuartamemoria,SorLucaaade:EnPortugalseconservar
siempreeldogmadelafe,etc....