Clase 1 Quechua

Descargar como docx, pdf o txt
Descargar como docx, pdf o txt
Está en la página 1de 2

Quechua (clase 1) 01/09/2023

1. Sutikuna (sustantivo o nombre)

1.1. Llapchana:
1.2.Tukuy ima ñawinchikpa rikusqan, chay sutiyuqkuna.

- Wasi uywa (kuchi, wallpa).

- Uywakuna - Purun uywa (yutu, luwicha, atuq).

1.1.1 Lliwpaqchaq - Runakuna (qari, warmi, wawa).

- Tukuy ima (waly, punku, piqra).

Runakunapa sutin (Mamá, Kusi, Tayta).

1.1.2 Ñuqapchay Uywakunapa sutin (Boby, Layka)

LLaqtakunapa sutin (Nebrasa, Tokio, Chuschi)

Mayukunapa sutin (Amazonas mayu, Huatatas mayu, Titicaca

qucha).

1.1.3 Achkayachiq: sacha sacha (arbolera)

2. Sutikunapa (qichqasqan)

2.1 Nominativo: Sutillan kay imalla

 Wasi
 Warmi
 Mayu

2.2 Vocativo:

 ¡ritisama chiriwaychu!
 ¡taytay , punkuta wichqay!
 ¡kallpamuy, warma!

2.3 Genitivo: (pa,de,posesión).

 Wasiypa punku
 Wasipa punkun
 Wallpapa runtun
 Masiypa taytan
 Atuqpa chupan

2.4 Dativo: (paq,para)

 Mamaypaq yanuchkani
 Warmaypaq pukllana
 Ñuqaypaq llamkachkani
 Warmiypaq rurachkani

2.5 Acusativo: (tu,el,la)

 Ñuqa papata yanuchkani


 Ham allinta llamkachkanki
 Ñuqa aqachata upyamuchkani
 Hamkuna kusisqata tusuchkankichik

2.6 Ablativo:

Manta: (lugar,desde)

 Huamangamanta kani
 Tayacuchumanta qamuchkani
 Allinllamanta llamkachkani

Man: (procedencia, de)

 Limaman richkani
 Tusuyman ripuchkani
 Llamkayman ripuchkani

Wan: (compañía, con)

 Anawan pukllachkani
 Antoniwan upyachkani
 Misiwan pukllachkani

P: (lugar, en)

 Wasiypim llamkachkanku
 Chacraypim yanuchkanku
 Llaqtaypim tusuchkanku

También podría gustarte