Edukira joan

Labana

Wikipedia, Entziklopedia askea
Suitzar labana bat.
Laban-giltzatako txiki bat.
Tximeletazko labana posizio ezberdinetan, itxitako egoeratik irekitakora.
Bizargin labana.

Labana bere orria, kirtenera lotzen duen ardatz baten inguruan mugitzen den aizto bat da, ahoa, horretarako prestatuko ildo baten barnean gordeta gera dadin. Badaude labanak luzetara mugitzen diren orria dutenak, kirtenetik kanpora eta barrura. Aizto tolesgarri itxi batean, kirtenak ez du ahoa erabat babesten, eta, horretarako, zorro baten beharra dago eramateko.

Labana motak erabileraren arabera

  • Erabilera anitzeko labana: tresna erabilgarri mordo bat duen labana da. Beste gauza batzuen artean, kortxo-kentzekoa, sardexka... izaten ditu. Ezagunenetako bat suitzar labana da, ahodun bi orri dituena.
  • Bizarra kentzeko labana: aho oso zorrotza du, altzairu oso tenplatuz egina. Kasuren batzuetan, eskuarea erabiltzen den arabera, labana, bere gordetokien inguruan erraz mugi daiteke, eta bizarra ondo mozteko balio du. Baina bera bakarrik ere erabiltzen da.
  • Abere labana: Abereei larrua kentzeko balio duena da.
  • Lumamozlea: labana txiki bat zen, antzina, idazteko erabiltzen ziren hegazti lumak mozteko erabiltzen zena. Gaur egun, izen hau, blokeatze sistemarik gabeko labana txikiei ematen zaie.

Labana motak irekidura sistemaren arabera

  • Eskuzko irekidurakoa: orria eskuarekin mugituz irekitzen dena da. Labana batzuetan, orriak, irtenune edo zulo bat du eskuzko irekidura esku bakarrarekin egitea ahalbidetzen duena, soilik erpurua mugituz.
  • Labana automatikoa: kirtenean dagoen zanpagailu, palanka edo beste antzeko gailu batek aktibaturiko malguki baten bidez irekitzen dena da.
  • Lagundutako irekidurazko labana edo erdiautomatikoa: honetan, irekidura eskuarekin hasten da, baina malguki batek, orriak nahiko angelu hartu duenean, 20 edo 45º ohi, amaitzen du irekitzearen lana.
  • Grabitatezko labana: labana honetan, bere orria luzetara mugitzen da kirtenean zehar, oso marruskadura txikiarekin. Blokeatze sistema batek orria geldiarazten du irekita zein itxia dagoenean. Labana honen irekidura, bera mugituz egiten da, orria (posizio itxian dagoena) beherantz gera dadin, orriaren blokeatzea askatuz hau kirtenetik mugi dadin bere pisuaren ondorioz eta orria berriz blokeatuz, oraingoan irekia.
  • Tximeleta edo haizemaile erako labana: Hemen, kirtena bi erditan banatuta dago, orriaren bi aldeetan mugi daitezkeenak. Bere irekidura inertziaz egin daiteke, labana eusten duen eskuaren mugimendu zirkular eta azkar baten bidez.

Labana kultura herrikoian

Ikus, gainera

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Labana Aldatu lotura Wikidatan
Wikiztegian orri bat dago honi buruz: labana .