Laugarren mundu

Laugarren mundua terminoak batez ere lehen munduko hiri handietan pobrezia gorrian eta esklusio edo bazterketa egoeran dauden pertsonen multzoari egiten dio erreferentzia, hau da lehen munduan bizitzea hirugarren munduko baldintzetan nolabait. Beraz, laugarren mundua gizarteko kide batzuen gabeziak eta bazterkeria deskribatzeko erabiltzen den terminoa da. Laugarren mundua biztanleriaren geruza kaltetuena da, besteen eskubide berberak ez dituena eta herrialde guztietan dagoena. Depresio soziala duten espazio hauek lehen munduko hiri handietako hiri guneetan aurkitzen dira.

Bestetik, hirugarren munduko herrialde pobreen multzoan, kontzeptua erabiltzen da txirotasun handiko herrialdeak desberdintzeko garapen bidean dagoen herrialdeetatik edo berriki industrializatutako haietatik.

Halaber, terminoa egokia izan daiteke estaturik gabeko herri batzuentzat, modu nomadan edo migrazio mugimenduak egiten dituztenak, kurduak edo amazighak esate baterako. Ijitoak kasu askotan munduan zehar eta tokian tokiko gutxiengo etnikoak multzo honetan sartu behar dira, adibidez sarritan maoriak Zeelanda Berrian, aborigenak Australian edo amerindiarrak Ameriketan.

Azkenik, beste sailkapen batean sartu ohi da laugarren mundua, era honetan planeta, lau mundu nagusietan bereizten ahal da: lehenengoa (garatua), bigarrena (herrialde komunista ohiak), hirugarrena (herrialde azpigaratuak) eta laugarrena.

Lehen munduan bizitzea hirugarren munduko baldintzetan

Herrialde garatuen hazkunde ekonomikoak sortu du Laugarren Mundua deritzona, herrialde aurreratuenetan bizi diren baina baztertuta edo gizarte-bazterketako arriskuan dauden pertsona guztiak barne hartzen dituen terminoa. Egoera hori gertatzen da aberastasuna modu desberdinean banatzen denean eta aberatsak pobreengandik bereizten dituen lerroa amildegi bihurtzen denean.

Ez da oso urrutira joan behar, laugarren mundua ikusi ahal izateko^[1].

Aurre egiten ahal zaio

Betiereko galdera da: gainditu al daiteke bazterketa soziala? "Miseria ez da halabeharra, eta inork ez dio uko egiten, ez miseria pairatzen dutenek, ez deskubritzen dutenek", erantzuten du Beatriz Rodriguez-Viñak. "Pertsona guztiok ikusten dugu errealitate sozial desberdinak daudela, beste gauza bat da horiek aitortu nahi izatea", gaineratu du Celina Peredak. Egunero, jabetzen gara gure inguruan gertatzen denaz. Adibidez, etorkinak hirietara iristea gero eta familiarragoa da; izan ere, pertsona horiek arduratzen dira, kasu askotan, gure adinekoak eta txikiak zaintzeaz, etxea garbitzeaz edo saltokiak zaintzeaz, neurri handiagoan.

"Pertsona guztiok ikusten dugu gurea ez bezalako errealitate sozialak daudela; beste gauza bat da horiek aitortu nahi izatea"

Pobreziari aurre egiteko tresnei dagokienez, nagusiki bi dira: laguntza ekonomikoak handitu behar dira, eta kaltetutako pertsonak tartean sartu. "Ahaleginak eraginkorrak izan daitezke soilik muturreko pobrezia pairatzen duten pertsonek haietan parte aktiboa hartzen badute", dio Rodriguez-Viñak. Egunero gizarte-bazterketari aurre egiten diotenak dira bazterketa hori hobekien ezagutzen dutenak eta gainditzen irakatsi dezaketenak. Horregatik, beharrezko baliabideak eman behar zaizkie beren esperientziaren berri eman dezaten eta beren ekarpenak egin ditzaten neurri egokiak hartzeko.

"Bestalde, gainerako gizarteak konpromiso ekonomikoa, politikoa, soziala eta kulturala hartu behar du. Miseriaren aurkako borrokan elkartzeko eta parte hartzeko guneak sortzea, eta behartsuenak eta baztertuenak haien garapenaren protagonista nagusi bihurtzea ". Gizarte Bazterkeriari buruzko X. Txostenak jasotzen duenez, 2005ean etorkinen "erregularizazio-prozesu garrantzitsuena" gertatu zen Espainian, nahiz eta mugetako neurrien "gogortzeak" Ceutan eta Melillan hesien krisia bezalako gertaerak eragin zituen. Preserbatiboak erabiltzea bezalako neurri oinarrizkoetara irispidea ez dutenek sexu-transmisiozko gaixotasunak hartzeko arrisku handia dutela azpimarratzen du. Eta GKEen eta erakunde publikoen lan egiteko modua dauden errealitate desberdinetara egokitzera animatu ditu.

Zehazki, ekintza espezifikoak behar dira gaur egun gehien kezkatzen duten esparruetan:

Etorkinak. Espainian bizi diren pertsona guztiak osasun-sistema publikoan sartzeak aukera emango luke haien eta bizi diren komunitatearen osasuna hobetzeko. Gainera, beharrezkoa da jatorrizko herrialdeetan inbertsioa handitzea, etorkizun hobe baten bila haiek irten ez daitezen.

Drogazaleak. Metadona, xiringak trukatzeko eta kalteak murrizteko programek, oro har, drogen kontsumoaren arriskuak mugatzen dituzte. Praktika sexual ez-seguruak ere jorratu behar dira.

Etxerik gabeko pertsonak. Arazo ohikoenetako bat aterpetxeetan plaza gutxi egotea da, baina gizarteratze programak, prestakuntza eta lana bilatzeko teknikak garatzea ere bultzatu behar da.

Esku-hartzeak

Laugarren munduaren terminoaren beste erabilera batzuk

Laugarren mundu izena maiz erabiltzen da zentzu mugatuagoan, eta hori ez dator bat Aita Joseph Wresinskiren hasierako borondatearekin: laugarren mundua terminoa herrialde aberats bateko biztanleria izendatzeko eratu zen. Pobreziaren lerroaren azpitik dagoen azpipopulazioa (gutxiengoa) da, gaur egungo erregimen politikoak baztertua. Laugarren mundua terminoak oso gutxitan aipatzen ditu hirugarren munduko herrialde behartsuenak, batez ere lehengai gutxi edo inolako esportaziorik ez dutenak. Bestalde, ATD QUART MUNDO mugimenduak Laugarren Mundua maiuskulaz erabiltzen du.

Sailkapen demografikoa

Esparru honetan barne hartu ditzakegu:

Babesik gabeko adineko jendea.
Alargunak eta amak/aitak baliabide ekonomiko barik.
Abandonaturiko umeak, esplotatuak edo prostituituak.
Baztertutakoak sozialki.
Etxegabekoak eta eskaleak.
Babes ofizialik gabeko jendea.
Desegituraturiko familiak.

"Coinage" terminoa

Terminoa Georgian sortu zen Mbuto Milando aldaketa batzuk eginda, Tanzaniako Goi Batzordearen lehen idazkaria, George Manuel, Indiako Kofradia Nazionaleko buruzagiarekin (gaur egun Lehen Nazioen Batzarra) egindako elkarrizketetan. Milandok adierazi zuen "Jatorrizko herriak bere kabuz sartzen direnean, laugarren mundua izango dela.

Manuelen Laugarren mundua: Indiako errealitate bat (1974) argitaratu zenetik, Laugarren Mundua hitza estatuko, pobre eta marjinatuen sinonimo bihurtu zen. 1979. urteaz geroztik, Munduko Ikasketa Indigenen Zentroak adibidez, terminoa erabili dute antzinako nazio, tribu eta ez nazioen eta nazio estatu industrializatu modernoen arteko harremanak definitzeko.

Laugarren Munduko estatuen adibideak

Laugarren munduko herrialdeez hitz egiteak, ordea, definizioa lehenengora mugatzen du, herrialdeak unitate gisa baitira, eta ez herrialde bateko sektoreak. Laugarren munduan dauden herrialdeen zerrenda osatuko da, besteak beste Ameriketatik, Ozeaniako bost, Asiako beste batzuk eta gehiengo handi bat Afrikan kontzentratuta (ia kontinente osoa).

Nepal	Vanuatu
Yemen	Angola
Laos	Etiopía
Haití	Gambia
Samoa	Níger
Comoras	Guinea-Bissau
Islas Salomón	Birmania
Mali	Maldivas
Mauritania	Bután
Mozambique	Uganda
Tuvalu	Lesoto
Burkina Faso	Liberia
Burundi	Madagascar
Cabo Verde	Malaui
República Centroafricana	Ruanda
Chad	Santo Tomé y Príncipe
Benín	Afganistán
Guinea Ecuatorial	Senegal
Eritrea	Sierra Leona
República democrática del Congo	Zambia