Zeruko belardiak

Zeruko belardiak
Datuak
Idazlea	John Steinbeck (1932)
Argitaratze-data	1932
Generoa	Eleberria
Jatorrizko izenburua	The Pastures of Heaven
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Euskaraz
Izenburua	Zeruko belardiak
Itzultzailea	Maria Garikano
Argitaratze-data	1994
Bilduma	Literatura Unibertsala
Orrialdeak	217
ISBN	8479925701

Zeruko belardiak (ingelesez: The Pastures of Heaven) John Steinbeck idazle estatubatuarraren ipuinen liburu bat da, 1932an argitaratua. Montereyko (Kalifornia) ibar bati buruzko hamabi istorioz osatuta dago. Istorioak John Steinbecken estilo klasikoan idatzita daude. Ibarrera joaten diren familien bizitzak umorearen eta zirrararen nahasketa batekin irudikatzen dira. Liburuan behin eta berriz aipatzen den gaia hauxe da: pertsonak beste batzuei laguntzen edo atsegin ematen alferrik saiatzen direnean eragindako mina.

Maria Garikanok Ibaizabal argitaletxerako 1994an euskaratu zuen.

Pertsonaiak

• Buruzagi espainiarra: berak aurkitu zuen ibarra, misio karmeldar batetik ihes egindako indio kristautu batzuk bilatu eta harrapatu eta gero. Berak Las Pasturas del Cielo izena jarri zion, ibarraren edertasun naturalak liluratuta. Hara itzultzeko asmoz egon zen beti, baina ezin izan zuen hori egin, sifiliaren ondorioz hil baitzen.

• George Battle: 1860ko hamarkadan bizi zen ibarrean, eta nekaezin egin zuen lan lurrean. Funtsean, hil arte egin zuen lan, eta bere ametsak eta desioak betetzen ez zituen lehen egoiliarra zen.

• John Battle: George Battleren semea. Ez zeukan bere aitak sentitzen zuen grinarik lurrarekiko, eta bere aitak utzi zion etxaldea naturak jatea baimendu zuen. Kriskitin-suge batek hozka egin ondoren hil zen. Haren heriotzak irmoki ezarri zuen ibarreko biztanleengan etxaldea madarikatuta zegoelako ustea.

• Bert Munroe: liburuko pertsonaia nagusia, bera edo bere familiako bat istorio bakoitzean agertzen baita. Bertek Battletarren etxaldea erosi zuen, ustez madarikatuta zegoena, bizitza berri bat hasteko. Bertek bere burua madarikatuta ikusi zuen negozioetan egindako akats ugariei esker. Berak itxaropen berri bat ikusi zuen bere buruarentzat nekazaritzan.

• Munroe andrea: Bert Munroeren emaztea, emakume atsegina eta etxeko administrari ona.

• Mae Munroe: Bert Munroeren alaba. Bill Whitesiderekin ezkondu eta Montereyra joan zen bizitzera.

• Jimmy Munroe: Bert Munroeren semea. Jimmy nahiko soziala eta trebea da maite-jolasean neskekin.

• T. B. Allen: denda nagusiaren jabea. Bere agerpenak liburu osoan urriak izan arren, bere denda da ibarreko gizonak bildu eta hitz egiteko gunea.

• Edward "Tiburoi" Wicks: auzokoen arreta eta miresmena nahi zituen. Hori lortzeko, dirutza imajinario bat eraiki zuen gezurrezko kontabilitate-liburu batean, eta bere irabazi eta inbertsio finantzarioez harrotzen zen. Wicksek ibar osoa konbentzitu zuen bere aberastasunaz. Bere alabaren garbitasunarekiko obsesio ero bat garatu zuen. Wicks bere gezur sarean harrapatuta geratu zen eta ibarra utzi eta hirira joatera behartuta egon zuen.

• Katherine Wicks: Edward Wicksen emazte ez oso erakargarria. Bere botere femeninoetara jo behar izan zuen senarrari sendatzen laguntzeko, dirurik ez zuela eta urteetan gezurretan aritu zitzaiela onartu ondoren.

• Alice Wicks: Edward Wicksen alaba atzeratua. Alice heldu ahala, bere aita gero eta obsesionatuago egongo zen bere garbitasuna babestearekin. Jimmy Munroeri musu ematen amaitu zuen dantzaldi batean.

• Franklin Gomez: Franklinek Tularecito adoptatu zuen, bere langileak umea errepide ondoan abandonatuta aurkitu ondoren. Haurrak naturarekiko zuen zaletasuna eta trebetasun bereziak bultzatu zituen. Tularecito eskola publikora bidali zuen bere iritziraren aurka, bazekielako haurrak ez zuela arrakastaz izango gizarte konbentzionalean.

• Pancho: Franklin Gomezentzat lan egiten zuen mexikar-indiar langilea. Gizon elizkoia, Tularecito aurkitu zuen errepide ondoan. Panchok, edateko joera zuenak, uste zuen haurra ez zela gizakia, deabruaren sorrera baizik.

• Tularecito: Panchok errepidetik erreskatatu zuen haurra. Franklin Gomezek "igel txikia" esan nahi duen izena jarri zuen. Animaliak marrazteko eta zizelkatzeko gaitasuna zuen. Zoritxarrez, berak sortutako gauza bat apurtzen zenean, bortxazko erasoak egiteko joera zuen.

• Miss Martin andereñoa: eskolako irakaslea ibarrean. Tularecitok Martin andereñoa erasotu zuen bere marrazkiak arbeletik ezabatzeagatik. Ez zenez gai Tularecito bere ikasgelan edukitzeko, bere postuari uko egiten zion.

• Molly Morgan: Miss Martinen ordezkoa. Bere aita, ustez, berak hamabi urte zituenean hil zen. Nahiz eta bere burua konbentzitu bere aita oraindik bizirik zegoela nonbait, ibarrean bertan zegoelako aukerari aurre egin zionean, lur jota geratu zden eta ibarra uztea erabaki zuen.

• Helen Van Deventer: alarguna eta neska baten ama. Bere alabak buruko nahasmendu bat zuela diagnostikatzen ziotenean, haurra zaintzen saiatu zen, osasun-arreta bilatu beharrean. Helenek ibarrean aterpea bilatu zuen, biak bakean eta lasaitasunean bizi ahal izateko. Alaba bere ondoan egongo zen bitartean inoiz bakerik izango ez zuela ohartzean, tiro egiten zion neskari. Alabaren heriotza suizidioa izan zela eman zuen.

• Hilda Van Deventer: Helenen alaba. Buruko gaixotasun bat zuen, eta nerabezaroan sartu ahala, amaren kontroletik haratago hazten hasi zen. Laguntza psikiatrikoa behar zuen arren, bere amak tratamendu horri uko egin zion. Amak, azkenean, tiro egin zion, Hildak gau batean ihes egin ondoren.

• Junius Maltby: osasun arazoengatik San Frantzisko utzi behar izan zuen. Zeruko Belardietara joan zen, bakea aurkituko zuelakoan. Han gero eta nagiago bihurtu zen eta emaztea eta etxaldea mantentzeko lan egiteari uko egin zion. Izugarri gustatzen zitzaion irakurtzea erreka baten ondoan eserita zegoen bitartean. Bere emazte hil ondoren bere seme bakarra, Robbie, bere ardura bihurtu zen. Juniusen alferkeriaren ondorioz, Maltbytarrak pobrezian bizi ziren, baina ez zitzaion ardura, ez baitzuen gizarte konbentzionalaren oparotasun materiala baloratzen. Munroetarrek Robbieri eskolan arropa berria eskaini ziotenean, Juniusek hirira itzultzea erabaki zuen, bere semea modu konbentzionalago batean hazteko.

• Robbie Maltby: Junius Maltbyren semea, lider bihurtu zen bere ikaskideen artean eskolara joatean. Robbiek eragina izan zuen ibarreko beste haurrengan, arropa zarpaila eta oinutsik ibiltzeko gogoa hedatuz. Robbie pozik zegoen bere egoera sozial desberdinarekin, Munroetarrek egun batean eskolan arropa berria eskaini zioten arte. Horrek lotsaren sentimendu berri bat eman zion haurrari.

• Maria eta Rosa Lopez: bizirik irauteko borrokan ari diren ahizpak. Beren jabetzako lur pobre eta harritsuaren ondorioz, ezin zuten behar beste elikagai landu. Ondorioz, entxiladak zerbitzatzen zituen jatetxe bat ireki zuten etxean bertan, baina ez zuen arrakastarik. Azkenik, bere moral katolikoa saihesten, prostituziora jo zuten jatetxeko salmenta bultzatzeko. Bertako sheriffak beren negozioa itxi ondoren, ahizpek ibarra utzi eta hirian prostituta bihurtzea erabaki zuten.

• Raymond Banks: ibarreko etxalderik miresgarrienaren jabea. Oso langilea da eta errespetu handia dio bere lurrari, baita nekazari eta abeltzain gisa dituen erantzukizunei ere. Bere ustez, bere betebeharra da oiloak azkar eta eraginkortasunez hiltzea, sufritu ez dezaten. Bitxia bada ere, exekuzioetara joaten da San Quentin presondegira, hango kartzelazaina haurtzaroko laguna baitzen. Exekuzioak oilasko-hilketaren antzekotzat hartu zituen. Exekuzioetako beste lekuko batzuen emozioak aztertzea ere biziki gustatzen zitzaion.

• Pat Humbert: hamasei urte zituenetik, familiako etxean ari zen lanean. Gurasoak hiltzean, besteen laguntza bilatu zuen, ezin baitzuen jasan bakarrik egotea gurasoei buruzko bere pentsamendu lotsagarriekin. Mae Munroe bere etxearen kanpoaldea miresten entzun ondoren, Pat bere gurasoen egongela zaharra Vermonteko etxe baten estiloan dekoratzen obsesionatu zen, Mae Monroe txunditzearren. Bere energia guztia gastatu zuen egongela atonduz eta Maeren erreakzioarekin fantasiatuz. Azkenean Mae gonbidatzeko adorea izan zuenean, beranduegi zela jakin zuen, Bill Whitesideri ezkon-hitza emanda baitzegoen.

• Richard Whiteside: ibarreko lehen egoiliarra, Kaliforniara joan zena urre bila. Prospekzioen hutsaltasuna konturatuta, nekazaritzara jo zuen. Etxe handi bat eta etxalde iraunkor bat eraikitzen hasi zen, bere dinastiaren bizitokia izateko, etorkizuneko Whitesidetar belaunaldiak han biziko zirela uste baitzuen. Seme-alaba asko izateko gogo bizia izan arren, seme bakarra izan zuen, John.

• Alice Whiteside. Richard Whitesideren emaztea, seme bakar bat izan zuena. Bigarren haurdunaldi batek ia hil egin zuen, eta elbarri geratu zen. Bere senarra hil ondoren, bere semea ezkondua ikusi arte itxaron zuen, bere aitaren ondarea betikotu zezan.

• John Whiteside: Richard eta Alice Whitesideren semea, etxaldea kontu handiz mantendu zuen Whitesidetar dinastia sortzeko itxaropen berarekin. Bere aitak bezala, seme bakar bat izan zuen, Bill. Semea ez zetorren bat aitak edo aitonak familiaren ondarearekin zuten grinarekin. Billek Johni ibarra uzteko asmoaren berri eman ondoren, Johnek soraio begiratu zion etxeari beronek su hartu zuenean.

• Willa Whiteside: John Whitesideren emaztea. Familiari eta etxaldeari buruzko iritzi berberak zituzten senar-emazteek.

• Bill Whiteside: John eta Willa Whitesideren semea, bere aita baino isilago eta serioagoa. Belaunaldi modernoaren ordezkaria da. Billek Mae Monroerekin ezkondu eta familiaren etxaldea atzean utzi eta Montereyra joatea erabaki zuen, bere aitaren eta aitonaren ibarreko dinastiaren ametsa suntsituz.

Kanpo estekak

• Datuak: Q257144