اتصال سلولی

اتصالات بین سلولی یا اتصال سلولی^[۱]^[۲] (به انگلیسی: Cell junction) ساختاری متشکل از ساختارهای پروتئینی-پروتئین است که در میان و بینابین سلول‌های تمامی بافت‌های جانداران پر سلولی (به غیر از گیاهان دارای پلاسمودسم) وجود دارد.^[۳] این اتصال باعث نگهداری و تثبیت و ارتباط، بین هر سلول با سلول های دیگر و با ماتریس خارج سلولی (ECM) می‌شود. بیشتر اینکه در بافت پوششی مهم‌ترین مرزبندی و راه ارتباط با محیط بیرونی را شامل می‌شود.

انواع

Some examples of cell junctions — انواع پیوند بین سلولی در شمایی ساده

پیوند میان‌سلولی در مهره‌داران به سه بخش می‌شود:

پیوند چسب گونه و دزموزوم (پیوند لنگر)
پیوند گپ یا شکافدار^[۴] (پیوندارتباطی)
پیوند سخت (پیوند چفت و بست)

پیوند لنگر

سلول‌های بافت‌ها و اندام‌ها باید به یکدیگر قلاب و متصل شده و نیز این مجموعه به اجزای ماتریس برون سلولی پیوند شود. سلول‌ها انواع گوناگونی از مجتمع‌های پیوندی را برای دست‌یابی به این عملکردها دراختیار دارند و در هر مورد، پروتئین‌های نگه دارنده از طریق غشای پلاسمایی با پیوند پروتئین اسکلت سلولی بین هر سلول با سلول‌های کناری خود و همچنین با پروتئین‌های درون ماتریکس خارج سلولی٬ ساختار پیوندی لنگرمانندی تشکیل می‌دهند.^[۵]

دزموزوم

دزموزوم را می‌توان به عنوان پیچ و مهره گذرنده از غشای پلاسمایی بین سلول‌های کنار هم در نظر گرفت٬ رشته‌های متشکل از کراتین یا دزمین به پروتئین‌های پیوندی غشاء مرتبط که به صورت یک پلاک متراکم بر پهنه سیتوپلاسمی غشاء سلول متصل شده‌است.

مولکول کادهرین با اتصال به کادرین‌های غشای سلول‌های کناری٬ تشکیل یک لنگر واقعی متصل به پلاک سیتوپلاسمی می‌دهند.^[۶]

پیوند ارتباطی گپ (GAP)

پیوند ارتباطی یا اتصال شکاف‌دار برای ارتباط مستقیم شیمیایی بین سیتوپلاسم دو سلول مجاور و از طریق انتشار بوده که بدون تماس بین دو مایع خارج سلولی از این سلول‌های مجاور٬ ممکن می‌گردد.^[۷] این امر با وجود شش عدد پروتئین کانکسین که تشکیل یک استوانه با یک سوراخ در مرکز آن می‌دهند٬ امکان‌پذیر است.^[۸] این استوانه باعت به وجود آمدن کمی برجستگی در سراسر غشای سلولی شده و زمانی که دو سلول مجاور ارتباط برقرار می‌کنند، یک کانال اتصال شکافی گپ تشکیل می‌گردد.^[۷]^[۸]

پیوند گپ توسط این نوع اتصال در ماهیچه‌های قلب^[۹] نقش حیاتی در بدن انسان ایفا می‌کند.^[۹] همچنین در انتقال سیگنال‌های مغز کاربرد دارد و کمبود آن٬ تراکم سلولی کاهش یافته‌ای در مغز را ایجاد می‌کند.^[۱۰]

پیوند سخت

این نوع اتصال٬ در سلول‌های اپیتلیوم مهره‌داران یافت شده و به عنوان مانعی در تنظیم حرکت آب و املاح بین لایه‌های اپیتلیال عمل می‌کند. طبق تعریف٬ اتصال سخت به عنوان یک مانع پیراسلول (پاراسلولی) بدون تبعیض جهت‌دار٬ طبقه‌بندی شده، با این حال حرکات تا حد زیادی وابسته به اندازه املاح و بار آن‌ها است.

منابع

↑ بافت‌شناسی پایه جان کوئیرا، آنتونی ال.مشر، ترجمه غلامرضا حسن‌زاده، سیمین فاضلی‌پور، طاهره طلائی، رستم قربانی، مظفر خزاعی، تهمینه ملک و دیگران. ج. ۱ جلد. انتشارات ابن‌سینا، انتشارات گذر. ۱۴۰۱. صص. ۶۶۹. شابک ۹۷۸-۶۲۲-۷۶۶۴-۱۷-۱.
↑ رویان‌شناسی پزشکی لانگمن، توماس و.سادلر، ترجمه مسلم بهادری، عباس شکور. انتشارات کپا. ۱۳۹۸. صص. ۵۰۷. شابک ۹۷۸-۶۲۲-۶۸۸۹-۱۱-۷.
↑ Mitchell, Richard Sheppard; Kumar, Vinay; Abbas, Abul K.; Fausto, Nelson. "Ch. 13: Box on morphology of squamous cell carcinoma". Robbins Basic Pathology (8th ed.). Philadelphia: Saunders. ISBN 1-4160-2973-7.{{cite book}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
↑ Andrew L Harris and Darren Locke (2009). Connexins, A Guide. New York: Springer. p. 574. ISBN 978-1-934115-46-6.
↑ Yan HH, Mruk DD, Lee WM, Cheng CY (2008). "Cross-talk between tight and anchoring junctions-lesson from the testis". Adv. Exp. Med. Biol. 636: 234–54. doi:10.1007/978-0-387-09597-4_13. PMID 19856171.{{cite journal}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
↑ Lie PP, Cheng CY, Mruk DD (2011). "The biology of the desmosome-like junction a versatile anchoring junction and signal transducer in the seminiferous epithelium". Int Rev Cell Mol Biol. 286: 223–69. doi:10.1016/B978-0-12-385859-7.00005-7. PMID 21199783.{{cite journal}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
↑ ^۷٫۰ ^۷٫۱ Evans WH, Martin PE (2002). "Gap junctions: structure and function (Review)". Mol. Membr. Biol. 19 (2): 121–36. doi:10.1080/09687680210139839. PMID 12126230.
↑ ^۸٫۰ ^۸٫۱ Lampe PD, Lau AF (July 2004). "The effects of connexin phosphorylation on gap junctional communication". Int. J. Biochem. Cell Biol. 36 (7): 1171–86. doi:10.1016/S1357-2725(03)00264-4. PMC 2878204. PMID 15109565.
↑ ^۹٫۰ ^۹٫۱ "Abstracts: Proceedings of the International Gap Junction Conference. August 5–9, 2007. Elsinore, Denmark". Cell Commun. Adhes. 14 (6): 275–346. 2007. doi:10.1080/15419060801891042. PMID 18392995.
↑ Wei CJ, Xu X, Lo CW (2004). "Connexins and cell signaling in development and disease". Annu. Rev. Cell Dev. Biol. 20: 811–38. doi:10.1146/annurev.cellbio.19.111301.144309. PMID 15473861.{{cite journal}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)^{^{[پیوند مرده]}}

این یک مقالهٔ خرد زیست‌شناسی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

[1] بافت‌شناسی پایه جان کوئیرا، آنتونی ال.مشر، ترجمه غلامرضا حسن‌زاده، سیمین فاضلی‌پور، طاهره طلائی، رستم قربانی، مظفر خزاعی، تهمینه ملک و دیگران. ج. ۱ جلد. انتشارات ابن‌سینا، انتشارات گذر. ۱۴۰۱. صص. ۶۶۹. شابک ۹۷۸-۶۲۲-۷۶۶۴-۱۷-۱.

[2] رویان‌شناسی پزشکی لانگمن، توماس و.سادلر، ترجمه مسلم بهادری، عباس شکور. انتشارات کپا. ۱۳۹۸. صص. ۵۰۷. شابک ۹۷۸-۶۲۲-۶۸۸۹-۱۱-۷.

[Kumar-squamous-3] Mitchell, Richard Sheppard; Kumar, Vinay; Abbas, Abul K.; Fausto, Nelson. "Ch. 13: Box on morphology of squamous cell carcinoma". Robbins Basic Pathology (8th ed.). Philadelphia: Saunders. ISBN 1-4160-2973-7.{{cite book}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)

[4] Andrew L Harris and Darren Locke (2009). Connexins, A Guide. New York: Springer. p. 574. ISBN 978-1-934115-46-6.

[Yan_Anchoring_Junctions-5] Yan HH, Mruk DD, Lee WM, Cheng CY (2008). "Cross-talk between tight and anchoring junctions-lesson from the testis". Adv. Exp. Med. Biol. 636: 234–54. doi:10.1007/978-0-387-09597-4_13. PMID 19856171.{{cite journal}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)

[6] Lie PP, Cheng CY, Mruk DD (2011). "The biology of the desmosome-like junction a versatile anchoring junction and signal transducer in the seminiferous epithelium". Int Rev Cell Mol Biol. 286: 223–69. doi:10.1016/B978-0-12-385859-7.00005-7. PMID 21199783.{{cite journal}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)

[Evans02-7] ۷٫۰ ^۷٫۱ Evans WH, Martin PE (2002). "Gap junctions: structure and function (Review)". Mol. Membr. Biol. 19 (2): 121–36. doi:10.1080/09687680210139839. PMID 12126230.

[Lampe04-8] ۸٫۰ ^۸٫۱ Lampe PD, Lau AF (July 2004). "The effects of connexin phosphorylation on gap junctional communication". Int. J. Biochem. Cell Biol. 36 (7): 1171–86. doi:10.1016/S1357-2725(03)00264-4. PMC 2878204. PMID 15109565.

[Abstracts_for_platform_presentations-9] ۹٫۰ ^۹٫۱ "Abstracts: Proceedings of the International Gap Junction Conference. August 5–9, 2007. Elsinore, Denmark". Cell Commun. Adhes. 14 (6): 275–346. 2007. doi:10.1080/15419060801891042. PMID 18392995.

[Wei-10] Wei CJ, Xu X, Lo CW (2004). "Connexins and cell signaling in development and disease". Annu. Rev. Cell Dev. Biol. 20: 811–38. doi:10.1146/annurev.cellbio.19.111301.144309. PMID 15473861.{{cite journal}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)^{^{[پیوند مرده]}}

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

ن ب و ساختارهای غشای سلولی
لیپیدهای غشائی	دولایه لیپیدی فسفولیپیدها لیپوپرتئین‌ها اسفینگولیپیدها استرول‌ها
پروتئین‌های غشائی	گلیکوپروتئین‌های غشائی پروتئین‌های غشائی سراسری/پروتئین تراغشائی پروتئین‌های غشائی پیرامونی/پروتئین‌های لنگرشده به لیپید
سایر	حرفه‌ پوشیده پیوندهای میان‌یاخته‌ای گلیکوکالیکس گستره چربی/ریزحوزه‌ها مناطق برخوردی غشائی نانولوله‌های غشائی ورقه‌های میلین گره‌های رانویه پوشش هسته‌ای فیکوبیلیزوم پوروزوم‌ها