پرش به محتوا

زبان یاقوتی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
ساخا
Yakut
Саха тыла Saxa tila
زبان بومی درروسیه
منطقهجمهوری یاقوتستان
قومیت478,000 مردم یاقوتستان (2010 census)
شمار گویشوران
450,000  (2010 census)[۱]
الفبای سیریلیک
وضعیت رسمی
زبان رسمی در
 یاقوتستان (روسیه)
کدهای زبان
ایزو ۲–۶۳۹sah
ایزو ۳–۶۳۹sah
گلاتولوگyaku1245[۲]
{{{mapalt}}}
Locations of Sakha (dark blue) and Dolgan (blue)
این نوشتار شامل نمادهای آوایی آی‌پی‌ای است. بدون پشتیبانی مناسب تفسیر، ممکن است علامت‌های سوال، جعبه یا دیگر نمادها را جای نویسه‌های یونی‌کد ببینید.
گستره جغرافیایی زبان یاکوتی (سرمه‌ای) و زبان دولگان (آبی)

زبان یاقوتی یا ساخا (به یاقوتی: Саха тыла، تلفظ: ساخا تیلا) زبانی است از خانواده زبانی ترکی که با ۳۶۳،۰۰۰ گویشوَر در جمهوری یاقوتستان واقع در منطقه سیبری فدراسیون روسیه رواج دارد. این زبان به شدت در معرض خطر انقراض قرار دارد.[۳][۴][۵][۶]

وام‌واژه‌ها در زبان یاقوتی

[ویرایش]

بیش از ۲۵۰۰ واژه مغولی و تعداد کمی واژه فارسی در زبان یاقوتی یافت می‌شوند. برخی از وام واژه‌های زبان فارسی در سیبری یافت می‌شود برای نمونه واژه‌های فارسی خدا و چای در زبان های ترکی جنوب سیبری مانند زبان یاقوتی یافت می‌شود. [۷]

رده‌بندی

[ویرایش]

یاکوتی یکی از زبان‌های شاخه شمالی خانواده زبان‌های ترک‌تبار است. در این خانواده زبانهای شور، تووان و دولگان هم قرار دارند.

صامت‌ها

[ویرایش]
واج‌های همخوان یاکوتی
دولبی دندانی لثوی کامی نرم‌کامی چاکنایی
انفجاری p b t d c ɟ k g
خیشومی m n ɲ ŋ
سایشی s x ɣ h
کوبشی ɾ
میانه‌ها j، j̃
میانه‌ای
کناری
l

مصوت‌ها

[ویرایش]
واج‌های آوایی یاکوتی
کوتاه دراز دوگانه
بسته باز بسته باز
جلو لب‌گسترده i e i: e: ie
لب‌گِرد y ø y: ø:
عقب لب‌گسترده ɯ a ɯ: a: ɯa
لب‌گرد u o u: o: uo

منابع

[ویرایش]
  1. ساخا at اتنولوگ (18th ed., 2015)
  2. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Yakut". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. {{cite book}}: Invalid |display-editors=4 (help)
  3. http://www.unesco.org/languages-atlas/index.php?hl=en&page=atlasmap#
  4. http://www.unesco.org/new/en/culture/themes/endangered-languages/atlas-of-languages-in-danger/
  5. https://www.ethnologue.com/country/RU/languages
  6. https://www.britannica.com/place/Russia/Mixed-and-deciduous-forest#ref422354
  7. https://books.google.com/books?id=39XZDnOWUXsC&pg=PA245&lpg=PA245&dq=persian+words+in+yakut+language&source=bl&ots=TLlINu2Jf7&sig=Mngw6Jb6qYCB-BVOmC0wkaqFPQA&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjAvIGoqb_ZAhWFKFAKHfnEC8AQ6AEIXjAF#v=onepage&q=persian%20words%20in%20yakut%20language&f=false

ویکی‌پدیای انگلیسی.