ابرقدرت
اَبَرقدرت به کشوری دارای موقعیت ممتاز در روابط بین‌الملل و توانا اثرگذاری در طرح‌ها و رخدادها در مقیاس منطقه‌ای یا جهانی گفته می‌شود. به‌طور سنتی، ابرقدرت مرحله بالاتر از قدرت بزرگ جهانی محسوب می‌شود. آلیس لایمن میلر (استاد رشته امور امنیت ملی در مرکز کارشناسی ارشد نیروی دریایی آمریکا) ابرقدرت را کشوری توصیف می‌کند که دارای توانایی لازم برای اثرگذاری در هر نقطه از جهان باشد؛ حتی در برخی مواقع این توانایی‌ها را برای استفاده در چندین منطقه از جهان به‌طور هم‌زمان داشته باشد و قادر به ایجاد یک هژمونی در جهان باشد.
تاریخ و تعریف
[ویرایش]
در تاریخ نخستین بار در اوایل سال ۱۹۴۵ میلادی در طول جنگ جهانی دوم، کشورهای ایالات متحده آمریکا، اتحاد جماهیر شوروی و امپراتوری بریتانیا ابرقدرت‌های جهان آن روز بودند. در طول جنگ سرد، امپراتوری بریتانیا در بحران سوئز از ارتش مصر شکست خورد و از ابرقدرتی ساقط شد. از این‌رو در ادامه، تنها ایالات متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی مسلط به همه امور جهانی بودند و توانایی تأثیر‌گذاری گسترده در جهان را داشتند. در پایان جنگ سرد، اتحاد جماهیر شوروی نیز فروپاشید.[۱] کارشناسان سیاسی به این نتیجه رسیدند که ایالات متحده آمریکا با توجه به فروپاشی شوروی و برتری همه‌جانبه آن در اموری مثل نظامی، اقتصادی، علمی و سیاسی این کشور تنها ابرقدرت جهان است.[۲]
آمریکا در تمام زمینه‌ها مانند حوزه نظامی، اقتصادی، صنعتی، علمی، فضایی، غذایی، سلامت، سیاسی، آموزش و ورزش با اختلاف بر بقیه کشورهای جهان برتری دارد. اما کشور‌هایی نیز هستند که در عرصه‌های مختلف رقبایی جدی برای آمریکا محسوب می‌شوند.[۳] رقیبان قدرتمندی مانند اتحادیه اروپا، بریتانیا، روسیه،[۴] چین و ژاپن و ایران در حوزه‌های اقتصادی، نظامی، علمی و سیاسی می‌توانند برای آمریکا در آینده مشکل ساز باشند و ابرقدرتی این کشور را به چالش بکشند. با این وجود، کارشناسان بر این عقیده‌اند که هر کدام از این رقیبان فقط در برخی عرصه‌ها می‌توانند با آمریکا رقابت کنند؛ مانند روسیه که فقط در عرصه نظامی می‌تواند با آمریکا رقابت کند یا چین که فعلاً در عرصه اقتصادی رقیب آمریکا است. اما انتظار می‌رود که چین در آینده‌ای نزدیک در حوزه‌های مختلف بتواند با آمریکا رقابت تنگاتنگی داشته باشد.
در مجموع، فعلاً کشور مستقلی نمی‌تواند در تمام معیارها با آمریکا به رقابت بپردازد و این کشورها نیاز به ایجاد پیمان با هم دارند تا بتوانند رقابتی در تمام حوزه‌ها با آمریکا داشته باشند.[۵]
مقایسه آماری
[ویرایش]| کشور/اتحادیه | جمعیت[۶][۷] | مساحت (کیلومتر مربع) |
تولید ناخالص داخلی (اسمی)[۸] | تولید ناخالص داخلی (برابری قدرت خرید)[۸] | قدرت نظامی، PIR (عدد کوچکتر؛ قدرتمندتر)[۹] |
مخارج نظامی (میلیارد دلار بین‌المللی)[۱۰] |
شاخص توسعه انسانی[۱۱] | حق وتو | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| (میلیون دلار آمریکا) | سرانه (دلار آمریکا) | (میلیون دلار بین‌المللی) | سرانه (دلار بین‌المللی) | |||||||
 ایالات متحده آمریکا
|
۳۳۴٬۸۳۵٬۰۰۰ | ۹٬۸۳۳٬۵۱۷ | ۲۵٬۰۳۵٬۱۶۴ | ۵۹٬۵۰۱ | ۲۲٬۱۳۵٬۳۲۶ | ۶۳٬۰۵۱ | ۰٫۰۷۱۲ | ۷۷۸ | ۰٫۹۲۶ (خیلی بالا) | دارد |
 چین
|
۱٬۴۱۱٬۷۵۰٬۰۰۰ | ۹٬۵۹۶٬۹۶۲ | ۱۸٬۳۲۱٬۱۹۷ | ۸٬۶۴۳ | ۲۴٬۱۹۵٬۲۲۲ | ۱۷٬۲۰۶ | ۰٫۰۷۲۲ | ۲۵۲ | ۰٫۷۶۱ (بالا) | دارد |
 اتحادیه اروپا
|
۴۵۱٬۰۰۰٬۰۰۰ | ۴٬۳۸۱٬۳۷۶ | ۱۷٬۱۲۷٬۵۳۵ | ۳۸٬۲۵۶ | ۲۲٬۷۷۴٬۱۶۵ | ۴۶٬۸۸۸ | – | ۱۸۶[۱۲] | ۰٫۹۱۱ (خیلی بالا) | (فرانسه) |
 هند
|
۱٬۴۲۵٬۰۰۰٬۰۰۰ | ۳٬۲۸۷٬۲۶۳ | ۳٬۴۶۸٬۵۶۶ | ۱٬۹۸۳ | ۱۱٬۳۲۵٬۶۶۹ | ۶٬۲۸۴ | ۰٫۱۰۲۵ | ۷۲٫۹ | ۰٫۶۴۵ (متوسط) | ندارد |
 روسیه
|
۱۴۵٬۷۹۵٬۶۱۲ | ۱۷٬۰۹۸٬۲۴۲ | ۲٬۱۳۳٬۰۹۲ | ۱۰٬۶۰۸ | ۴٬۳۴۹٬۴۲۳ | ۲۷٬۳۹۴ | ۰٫۰۷۱۴ | ۶۱٫۷ | ۰٫۸۲۴ (خیلی بالا) | دارد |
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ Lyman Miller "China an Emerging Superpower?" (به انگلیسی). وبگاه استانفورد. Archived from the original on 11 May 2014. Retrieved 26 August 2008.
- ↑ "Analyzing American Power in the Post-Cold War Era" (به انگلیسی). Kim Richard Nossal Department of Political Science McMaster University Hamilton, ON L8S 4M4 CANADA. 29 July 1999. Archived from the original on 26 May 2019. Retrieved 26 August 2008.
- ↑ "Asian Poll Foresees US Losing Superpower Status To China" (به انگلیسی). AFP. Oct 12, 2006. Retrieved 26 August 2008.
- ↑ Simon Hooper"Russia: A superpower rises again" (به انگلیسی). CNN. December 13, 2006. Retrieved 26 August 2008.
- ↑ Khanna، Parag (۲۰۰۸-۰۱-۲۷). «Waving Goodbye to Hegemony» (به انگلیسی). The New York Times. شاپا 0362-4331. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۳-۱۵.
- ↑ «CIA - The World Factbook». web.archive.org. ۲۰۱۱-۰۹-۲۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۱۵.
- ↑ Population in EU (28) on 1 January 2017 Eurostat
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ "World Economic Outlook Database, April 2021". IMF (به انگلیسی). Retrieved 23 July 2021.
{{cite web}}: نگهداری CS1: url-status (link) - ↑ «رتبه‌بندی قدرت نظامی در سال ۲۰۲۲» (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۲۸.
- ↑ "Trends in world military expenditure-2020" (PDF). SIPRI. April 2021.
{{cite web}}: نگهداری CS1: url-status (link) - ↑ "Human Development Report 2019 – Technical notes" (PDF). hdr.undp.org. United Nations Development Programme. pp. 2–4. Retrieved 15 December 2020.
- ↑ "European defence spending hit new high in 2019". eda.europa.eu (به انگلیسی). Retrieved 2021-05-16.