1440
Sa paj ka konsèrnen lannen 1440 di kalandriyé julyen.
Évènman
[chanjé | Chanjé wikikod]Lanmérik
[chanjé | Chanjé wikikod]- 13 out : koumansman di règn di lanprò aztèk-a Montézuma Ie (finisman an 1469). Li ka angajé so kò annan dé lagèr di konkèt.
Lazi ké Lafrik
[chanjé | Chanjé wikikod]- Japon : révòlt péyizan o Yamashiro(réjyon di Kyoto).
- Kréyasyon di rwayom di Monomotapa o Zimbabwe. Bò'd 1440, oun Chona ki nonmen Nyatsimba Moutota, orijinèr di sant di Zimbabwe, ka étann so lotorité bò'd nò-a é ka établi so kapital atè Zimbaoe, ant Zumbo (en) é Harare (èsk-Salisbury). Moutota ké so tiboug Nyatsimba, ki ka pran non-an di Moutapa (Matope, mouri bò'd 1480), ka fondé roun pwisan lanpir, Monomotapa (di Mouene-Moutapa : ségnò dé latè ki dévasté oben ségnò dé min). À lanmò-a di so papa, Moutapa ka étann so téritwar asou atchwèl Zimbabwe é asou roun parti di Mozanbik.
- Koumansman di règn di Slimane Damas, sonni di Songhaï (lanmò an 1464). Anba so règn, Songhaï ka mennen roun èspédisyon viktoryé kont Kissou, o sid di Tonbouktou bò'd 1460. Yé ka ravajé rwayom-an. Fitir-a Ali Ber (Ali le Grand) ka partisipé à so briga-ya é ka divini géryé rédoutab.