Josefina Molina

Josefina Molina

(2018)
Biografía
Nacemento	(es) Josefina 14 de novembro de 1936 (88 anos) Córdoba, España
Actividade
Ocupación	guionista, directora de cinema, realizadora
Período de actividade	1966 -
Membro de	Academia das Artes Escénicas de España
Premios
(2011)  Premio Goya de honra (2011)  Medalla de Ouro ó Merito no Traballo (2006)  Medalla de Ouro ao Mérito nas Belas Artes

Josefina Molina Reig, nada en Córdoba, o 14 de novembro de 1936, é unha directora de cinema, guionista, realizadora de televisión, novelista e directora de escena española. Foi pioneira do cinema rodado por españolas e dirixiu longametraxes como Función de noche (1981) e Esquilache (1988), ou a serie de televisión Teresa de Jesús (1984). En 2006 cofundou a Asociación de mulleres cineastas e de medios audiovisuais (CIMA), da que é presidenta de honra.

En 2019 foi galardoada co Premio Nacional de Cinematografía.

Traxectoria

Molina naceu nunha familia de clase media; o seu pai era un tendeiro cordobés que comerciaba con calzado e produtos de drogaría, e a súa nai unha catalá dedicada aos labores do fogar e ao coidadeo dos seus fillos. Grazas á boa traxectoria do negocio familiar e a pesar de nacer na posguerra, non sufriu privacións, polo que puido asistir a colexios de prestixio como os Irmáns de La Salle (en que recibiu as súas primeira letras e aprendeu os rudimentos das matemáticas) e o das Escolapias de Santa Vitoria, onde cursou os estudos secundarios. Terminou a escola en 1969 e aproveitou a posibilidade de acceder ao bacharelato para sacar o máximo partido á educación que por empeño fundamentalmente da súa nai estaban a proporcionarlle os seus proxenitores.

Os seus primeiros contactos co mundo do cinema tiveron lugar nas salas de exhibición da súa cidade natal, ás que adoitaban levala os seus pais os domingos pola tarde. Tamén apreciaba a lectura e aos trece anos a riqueza narrativa dos Episodios nacionales de Benito Pérez Galdós influíu na súa vocación narradora e na súa tendencia ao realismo. Aos quince anos, cando viu o filme Le Fleuve de Jean Renoir, espertou nela o interese por contar historias a través do cinema.

Sa en plena mocidade, sumouse a varios grupos de creadores e intelectuais cordobeses con inquedanzas artísticas. Foi asidua ás proxeccións e aos debates do Cineclub Senda e do cineclub do Círculo de la Amistad e frecuentou tamén o Círculo Juan XXIII, integrado por mozos progresistas, dentro do que fundou o colectivo dramático Teatro Ensayo Medea. Con espírito feminista, realizou o seu primeiro traballo como directora teatral á fronte deste colectivo, poñendo en escena Casa de Bonecas, do dramaturgo noruegués Henrik Ibsen, no Salón Liceo do Círculo de la Amistad. A obra resultou un fracaso polas malas condicións do local e pola mensaxe do autor para o público da época.

A pesar diso, Molina seguiu adiante e logrou estrear outras catro montaxes e simultaneamente contactar con diferentes figuras locais do mundo do espectáculo e dos medios de comunicación. Así, a partir de 1962 comezou a colaborar asiduamente no programa radiofónico Vida de espectáculos, emitido por Radio Vida, cunha sección de grande éxito titulada "La mujer y el cine".

Estudou Ciencias Políticas e en 1962 fundou o Teatro de Ensaio Medea na súa cidade natal, onde dirixiu varias montaxes. En 1969 converteuse na primeira muller que obtivo o título de directora/realizadora na Escola Oficial de Cine. Nesa época rodou numerosos espazos dramáticos para Televisión Española (Estudio 1, Hora once, Teatro de siempre etc.).

Encargáronlle unha adaptación da Metamorfose, de Kafka, da que dixo que era "unha lea que non quería facer ninguén, mais eu tomeino tan en serie que acabaron por dicirme: traballou moito a pobre, haberá que facer algo con ela. Vós non sabedes o insoportable que é ese paternalismo".

Adaptou e dirixiu diversas montaxes como Motín de Brujas de Josep Maria Benet, No puede ser el guardar una mujer de Agustín Moreto, Cartas de amor de A. R. Gurney e La Lozana Andaluza, adaptación de Rafael Alberti. Logrou tamén un grande éxito coa montaxe Cinco horas con Mario, monólogo de Miguel Delibes representado durante décadas e interpretado por Lola Herrera e despois por Natalia Millán. En 1990 dirixiu Los últimos días de Emmanuel Kant, de Alfonso Sastre.

As súas series de televisión máis salientables foron El camino (1978), Teresa de Jesús (1984), que narra a vida de Tareixa de Ávila, interpretada por Concha Velasco, e Entre naranjos, adaptación da novela de Vicente Blasco Ibáñez (1998).

A súa primeira longametraxe, Vera, un cuento cruel, de xénero fantástico, estreouse en 1973, e en 1981 destacou con Función de noche, filme sobre a vida en común dun matrimonio separado, en que Lola Herrera e Daniel Dicenta se interpretaban a eles mesmos. En 1989 estreou o drama histórico Esquilache, baseado ma obra de Antonio Buero Vallejo Un soñador para un pueblo, con actores como Fernando Fernán Gómez, Adolfo Marsillach e Concha Velasco. Lo más natural (1990), protagonizada por Charo López e Miguel Bosé, e La Lola se va a los puertos (1993) coa cantante Rocío Jurado, foron as súas últimas incursións cinematográficas. O produtor máis representativo da súa traxectoria foi José Sámano (Sabre Producciones).

En 2006 fundou a Asociación de mulleres cineastas e de medios audiovisuais (CIMA) xunto a outras cineastas como Inés París, Chus Gutiérrez, Icíar Bollaín e Isabel Coixet, e mantívose como presidenta de honra.

A Academia das Artes e as Ciencias Cinematográficas de España concedeulle o premio Goya de honra do 2012, que recibiu antes da cerimonia de entrega dos premios.

En 2012 foi nomeada Filla Predilecta de Andalucía.

Cando decidiu non facer máis filmes, Molina púxose a escribir "porque se non ía aburrirme moito". A súa primeira novela foi Cuestión de azar, "a historia da miña xeración en Andalucía, como se educaban as nenas e como me educaron a min". A esta seguiulle En el umbral de la hoguera sobre Tareixa de Ávila. Tras un libro por encarga, Los papeles de Bécquer, e unha autobiografía, Sentada en un rincón, púxose a escribir "un libro que non rematarei". Tamén escribiu o prólogo do libro Ana Mariscal, una cineasta Pionera, escrito por Victoria Fonseca.

Filmografía

• La otra soledad (curtametraxe) (1966)
• Aquel humo gris (curtametraxe) (1967)
• Pequeño estudio (serie de televisión) (1968)
• Melodrama infernal (curtametraxe) (1969)
• Teatro de siempre (serie de televisión, 1 episodio) (1971)
• Casa de muñecas II (1971)
• Hora once (serie de televisión, 4 episodios) (1971-1972): El cochero", "La prudente venganza", "Eleonora" e "La Marquesa de O"
• La rama seca (curtametraxe) (1972)
• Cuentos y leyendas (serie de televisión, 1 episodio): "La promesa" (1974)
• Vera, un cuento cruel (1974)
• Los pintores del Prado (serie de televisión, 1 episodio): "Durero: La búsqueda de la identidad" (1974)
• Un globo, dos globos, tres globos (programa de televisión, 1 episodio), 21 de outubro de 1974
• Novela (serie de televisión, 6 episodios) (1974-1978)
• Hedda Gabler, para Estudio 1 (televisión) (1975)
• Escritores de hoy (serie de televisión, 1 episodio) (1975): "La asegurada"
• Los libros (serie de televisión, 1 episodio) (1976): "Doña Luz"
• Anna Christie, para Estudio 1 (televisión) (1976)
• Escrito en América (serie TV) (1979)
• Cuentos eróticos (parte de "La tilita") (1980)
• Función de noche (1981)
• Paisaje con figuras (serie de televisión, 2 episodios) (1984): "Lope de Vega", "María Calderón"
• Teresa de Jesús (serie de televisión, 8 episodios) (1984)
• La voz humana (serie de televisión, 1 episodio) (1986): "La mujer sola"
• Esquilache (1989)
• Lo más natural (1991)
• La Lola se va a los puertos (1993)
• Función de noche (serie de televisión, 1 episodio) (1995)
• Las trampas del azar (1995)
• Entre naranjos (miniserie de televisión, 3 episodios) (1998)

Véxase tamén

Ligazóns externas

• Cordobeses ilustres