Արարի ճակատամարտ
 | |
|---|---|
 | |
| Թվական | Մ․թ․ա․ 58 թվական |
| Մասն է | Գալլական պատերազմներ |
| Վայր | Արար (Սոն) գետ |
| Արդյունք | Կեսարի հաղթանակ |
| Հակառակորդներ | |
 Հռոմեական հանրապետություն | Հելվետներ |
| Հրամանատարներ | |
| Հուլիոս Կեսար | անհայտ |
| Կողմերի ուժեր | |
| 6 հռոմեական լեգեոն 10 հազար դաշնակից ուժեր | 92 հազար[1] |
| Ռազմական կորուստներ | |
|
| |
| Ընդհանուր կորուստներ | |
Արարի ճակատամարտ, Կեսարի և գալլական ցեղերից մեկի՝ հելվետների միջև տեղի ունեցած առաջին խոշոր ռազմական բախումը, որը տեղի է ունեցել մ․թ․ա․ 58 թվականին։ Կեսարը հետապնդել է հելվետներին և տեղի ունեցած ճակատամարտում հաղթանակի հասել նրանց նկատմամբ, ինչի արդյունքում նրանք շուտով պարտավորվում են վերադառնալ սեփական տիրույթներ։
Նախապատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ժամանակակից Շվեյցարիայի տարածքում բնակվող 300 հազար հելվետներ, որոնցից մոտ 90 հազարը մարտունակ էին, մ․թ․ա․ 58 թվականին որոշում են հեռանալ սեփական բնակավայրերից՝ Հռոմեական Գալլիայից, և բնակություն հաստատել Ատլանտյան օվկիանոսի ափերին[2], ինչի հետևանքով էլ այրում են սեփական բնակավայրերը և պաշարները՝ պահելով միայն տեղափոխման համար անհրաժեշտ պաշարներ[3]։ Ճանապարհին էր գտնվում Գարումի գետաբերանը, որի անցման համար երկու ճանապարհ կար, որոնցից մեկը նեղ և անհարմար էր, իսկ մյուսը՝ անհամեմատ ավելի հարմար։
Երբ Հուլիոս Կեսարը ժամանում է Գալլիա, նրա առջև ծառանում է նախ և առաջ հելվետների միգրացիայի հարցի լուծման խնդիրը, սակայն նա անմիջապես չի դիմում ռազմական գործողությունների, այլ նախըտնրում է խաղաղ դիվանագիտական ուղին։ Այն գետի վրա, որը ցանկանում էին հելվետենրն անցնել, գցված էր կամուրջ, որը Կեսարի հրամանով քանդվում է։ Հելվետները դեսպաններ են ուղարկում Կեսարի մոտ և թույտվություն խնդրում պրովինցիայի միջով անցնելու համար՝ խոստանալով, որ վնաս չեն պատճառի դրան։ Կեսարը ժամանակ է պահանջում պատասխանի համար, սակայն դա իրականում օգտագործում է զորահավաք կատարելու, նոր ամրություններ կառուցելու համար[4]։
Երբ հելվետների դեսպանները երկրորդ անգամ են ժամանում Կեսարի մոտ, նա կտրուկ մերժում է նրանց առաջարկը։ Հելվետները, այլ ելք չունենալով, սկսում են առաջ շարժվել սեկվանների մարզով, սակայն այս անգամ ևս Կեսարը, պատճառաբանելով նրանց խիստ ռազմատենչ և Հռոմեական հանրապետության շահերի համար վտանգավոր լինելը, նորից հանդես է գալիս նրանց դեմ[5]։
Ճակատամարտ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կեսարը շուտով մեկնում է Այսրալպյան Գալլիա և Ակվիլեայի շրջակայքում գտնվող ձմեռային ճամբարից հանում է 3 լեգեոն, կազմավորում ևս 2-ը և Ալպերի վրայով շարժվում դեպի հեռավոր Գալլիա։ Այդ ժամանակ հելվետները հասել էին էդույների մարզ և սկսել ասպատակել նրանց ցանքատարածությունները, ինչի մասին էդույները տեղեկացնում են Կեսարին և օգնություն խնդրում նրանից։ Էդույներին են միանում նաև հարավային հարևանները՝ ալլոբրոգները։
Արար գետը (այժմ Սոն) անցնում է սեկվանների և էդույների տիրույթներով։ Երբ Կեսարը իմանում է, որ հելվետները իերնց ուժերի 3/4-ը արդեն անց են կացրել գետով, սկսում է արագ գործել[5]։ Նա 3 լեգեոններով հարձակվում է հելվետների այն մասի վրա, որը դեռևս գտնվում է գետի մյուս կողմում։ Վերջիններս ջախջախիչ պարտություն են կրում[2]։
Հետագա դեպքեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ճակատամարտում պարտություն կրելուց հետո հելվետները առաջ են շարժվում, սակայն իմանալով, որ Կեսարը ժամանակավորապես դադարեցրել է հետապնդումը[2][6]՝ նախահարձակ են լինում, ապա ջախջախիչ պարտություն կրում և ստիպված հպատակվում նրան[7]։
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Հուլիոս Կեսար, Commentarii de Bello Gallico («Նոթեր Գալլական պատերազմի մասին») 1.29
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Rickard, J., "Battle of the Arar, June 58 BC", HistoryOfWar.org, 17 March 2009
- ↑ Սերգեյ Լվովիչ Ուտչենկո, «Հուլիոս Կեսար». Երևան: «Հայաստան» հրատարակչություն. 1980. էջ 148.
- ↑ Սերգեյ Լվովիչ Ուտչենկո, «Հուլիոս Կեսար». Երևան: «Հայաստան» հրատարակչություն. 1980. էջ 149.
- ↑ 5,0 5,1 Սերգեյ Լվովիչ Ուտչենկո, «Հուլիոս Կեսար». Երևան: «Հայաստան» հրատարակչություն. 1980. էջ 150.
- ↑ Սերգեյ Լվովիչ Ուտչենկո, «Հուլիոս Կեսար». Երևան: «Հայաստան» հրատարակչություն. 1980. էջ 151.
- ↑ Սերգեյ Լվովիչ Ուտչենկո, «Հուլիոս Կեսար». Երևան: «Հայաստան» հրատարակչություն. 1980. էջ 152.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
