Jump to content

Կղզի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Կղզի (այլ կիրառումներ)
Կիպրոս կղզին
Խաղաղ օվկիանոսի ամենամեծ կղզիները

Կղզի, բոլոր չորս կողմերից ջրով շրջապատված ցամաքի կտոր։ Կղզիներն առաջանում են երկրակազմական պրոցեսների ընթացքում։ Կան պետություններ, որոնք կազմված են բացառապես կղզիներից (Ինդոնեզիա, Ֆիլիպիններ և այլն)։ Երկրագնդի ամենամեծ կղզին Գրենլանդիան է՝ 2.1 միլիոն կմ² տարածքով։

Տարբերակումը մայրցամաքներից

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չկա կոնկրետ չափանիշ, որով կարելի է առանձնացնել կղզին մայրցամաքից կամ էլ կղզյակից։

Երկրաբանական առումով լայնորեն ընդունված տարբերություն կա կղզիների և մայրցամաքների միջև։ Կղզին ջրով շրջապատված հողատարածք է։ Մայրցամաքները նույնպես շրջապատված են ջրով, բայց քանի որ դրանք շատ մեծ են, դրանք կղզիներ չեն համարվում։

Մայրցամաքային կղզիներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մայրցամաքային կղզիները պարզապես մայրցամաքի չընկղմված մասեր են, որոնք ամբողջությամբ շրջապատված են ջրով։

Օվկիանոսային կղզիներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օվկիանոսային կղզիները կղզիներ են, որոնք չեն ընկած մայրցամաքների վրա։ Մեծամասնությունը հրաբխային ծագում ունի։ Մի քանի օվկիանոսային կղզիներ, որոնք հրաբխային չեն, տեկտոնական ծագում ունեն։

30 000 կմ²-ից մեծ տարածք ունեցող կղզիներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կղզու անուն Տարածք (կմ²) Երկիր
1 Գրենլանդիա 2 175 600 Դանիա Դանիա
2 Նոր Գվինեա 790 000 Ինդոնեզիա Ինդոնեզիա և Պապուա Նոր Գվինեա Պապուա Նոր Գվինեա
3 Կալիմանտան (Բորնեո) 737 500 Բրունեյ Բրունեյ, Ինդոնեզիա Ինդոնեզիա, Մալայզիա Մալայզիա
4 Մադագասկար 587 041 Մադագասկար Մադագասկար
5 Բաֆինի երկիր 507 451 Կանադա Կանադա
6 Սումատրա 425 000 Ինդոնեզիա Ինդոնեզիա
7 Հոնսյու 227 414 Ճապոնիա Ճապոնիա
8 Մեծ Բրիտանիա 229 946 Միացյալ Թագավորություն Միացյալ Թագավորություն
9 Վիկտորիա 217 291 Կանադա Կանադա
10 Էլսմիր 196 236 Կանադա Կանադա
11 Սուլավեսի (կղզի) 174 600 Ինդոնեզիա Ինդոնեզիա
12 Հարավային կղզի 150 737 Նոր Զելանդիա Նոր Զելանդիա
13 Ճավա 126 700 Ինդոնեզիա Ինդոնեզիա
14 Հյուսիսային կղզի 114 050 Նոր Զելանդիա Նոր Զելանդիա
15 Նյուֆաունդլենդ 108 860 Կանադա Կանադա
16 Կուբա 105 007 Կուբա Կուբա
17 Լուսոն 104 688 Ֆիլիպիններ Ֆիլիպիններ
18 Իսլանդիա 102 828 Իսլանդիա Իսլանդիա
19 Մինդանաո 94 630 Ֆիլիպիններ Ֆիլիպիններ
20 Իռլանդիա 84 406 Միացյալ Թագավորություն Միացյալ Թագավորություն և Իռլանդիա Իռլանդիա
21 Հոկայդո 78 073 Ճապոնիա Ճապոնիա
22 Սախալին 76 400 Ռուսաստան Ռուսաստան
23 Հայիթի 74 700 Հայիթի Հայիթի և Դոմինիկյան Հանրապետություն Դոմինիկյան Հանրապետություն
24 Բանքս 70 028 Կանադա Կանադա
25 Շրի Լանկա 65 268 Շրի Լանկա Շրի Լանկա
26 Թասմանիա 60 637 Ավստրալիա Ավստրալիա
27 Դևոն 55 247 Կանադա Կանադա
28 Հյուսիսային կղզի, Նոր Երկիր 48 904 Ռուսաստան Ռուսաստան
29 Հրո Երկիր 47 992 Արգենտինա Արգենտինա և Չիլի Չիլի
30 Ալեքսանդր I-ի երկիր 43 200 Անտարկտիդա Անտարկտիդա
31 Աքսել Հեյբերգ 43 178 Կանադա Կանադա
32 Մելվիլ 42 149 Կանադա Կանադա
33 Սաութհեմփթոն 41 214 Կանադա Կանադա
34 Մարաժո 40 100 Բրազիլիա Բրազիլիա
35 Շպիցբերգեն 39 044 Նորվեգիա Նորվեգիա
36 Կյուսյու 36 555 Ճապոնիա Ճապոնիա
37 Նոր Բրիտանիա 36 514 Պապուա Նոր Գվինեա Պապուա Նոր Գվինեա
38 Թայվան 35 801 Թայվան Թայվան
39 Հայնան 33 572 Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն Չինաստան
40 Ուելսի արքայազնի կղզի 33 339 Կանադա Կանադա
41 Հարավային կղզի 33 275 Ռուսաստան Ռուսաստան
42 Վանկուվեր 31 285 Կանադա Կանադա
43 Թիմոր 30 777 Արևելյան Թիմոր Արևելյան Թիմոր և Ինդոնեզիա Ինդոնեզիա
Ընթերցե՛ք «կղզի» բառի բացատրությունը Հայերեն Վիքիբառարանում։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կղզի» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 487