լալ

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [lɑl]

Դասական ուղղագրութեամբ՝

վանկեր՝ լալ 

լալ1

Ստուգաբանություն

Փոխառություն՝ պարսկերեն lāl:

Գոյական

1. (նորբ․) շամփյուղա, սուտակ
2. գեղեցիկ պայծառ կարմիր գույն
3. բաց կապույտ գույն

Հոմանիշներ

1. տե՛ս շամփյուղա
2. սուտակ

Արտահայտություններ

1. (բերանից) լալ ու ջավահիր է թափում

Բաղադրյալ բառեր
լալա լալազար

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ рубин (ru) ‎(rubin), ярко-красный (ru) ‎(jarko-krasnyj), рубиновый (ru) ‎(rubinovyj) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

լալ2

Ստուգաբանություն

Բնիկ հնդեվրոպական՝ *lā- բնաձայնական արմատից. հմմտ. լատիներեն lamentum «լաց, հեկեկանք», իսլանդերեն lōmrir «ճիչ, գանգատ»։

Բայ

1. լաց լինել, արտասվել ◆ Լալիս է Անուշն երեսին ընկած, կանգնած են շուրջ կանայք հարևան։ Հովհաննես Թումանյան
2. արտասուքի նման վազել, ծորել, կաթկթել (ծառերի ավիշի մասին) (փխբ․) ◆ Աղը լալիս է։
3. խոնավություն առնել, ջրակալել (ժղ․) ◆ Կանաչը է նորից․ ծիծառը երգում, վազը հրճվանքից լալիս է այգում
4. բուռն վիշտ արտահայտել
5. տխրագին հնչել
6. թախծել, տխրել, վշտանալ ◆ Ինք որ այնքան ցավածներու վրա լացած էր, օր մը գրաշարը մտքեն անցուցած չուներ։ (Արփիար Արփիարյան) ◆ Մինչ ես կուլամ, կուլա հոգիս, կուլան լարերն իր բոլոր։ (Միսաք Մեծարենց)
7. ավաղել, ափսոսալ, վիշտն արտահայտելի մի կորստի, դժբախտության առիթով
8. ողբալ, սգալ մի բան ◆ Եվ մահամերձն ալ կուզե երկու բան, նախ կյանքը, հետո լացող մը յուր վրան։ Պետրոս Դուրյան

տխրություն, թախիծ պատճառել, արտահայտել ◆ Հյուղն աներազ կուլա ժպիտը մը դաժան։ ◆ Հովը պոնդեր կուտա տամուկ գիշերին, որ կուլա խոլ թրթռուն։ (Միսաք Մեծարենց)

Հոմանիշներ

1. արտասվել, լացել, հեկեկալ, հեծկլտալ (ընդհատ-ընդհատ շունչը քաշելով), լացակնքել, լալագնել, լացակրկնել, լացակումել (թեթևակի), հեծեծել (վշտից հառաչել), փղձկալ (զսպված), կոծել, կականել (բարձրաձայն, կուրծքը ծեծելով), ջայլել (խմբովին, բազմությամբ), (ժղ․)՝ ժնգալ, ժնգժնգալ, ժնգացնել, ժանգժնգալ, նժնժալ, ճնգալ, ճննալ, ճզճզալ, ճզճստալ, ճզալ (հիվանդագին), թնձկալ, թզկալ, թնգալ, թնգթնգալ, նվալ, նվնվալ (երեխաների, առանց արտասունքի), թնթնալ, թսթսալ, թռսխել, թռխսոտել, թռսխոտել, թսկել, թռսնել (երկարատև լացից հետո, ցածրաձայն), տկտկկալ, մնկմնկալ, ճնկլտալ, սնգռտալ, վնկալ, վնկվնկալ, վրվնջալ, քնքռտալ, (փխբ․)՝ բվալ, վռալ, զռզռալ (երեխայի՝ բարձրաձայն, երկարատև), տզզալ, տզտզալ, ղնջղնջալ, կծխտվել (երեխայի՝ կիսատ), (փխբ․)՝ կռալ, կռավել (չարագուշակ), լացուկոծել (լաց ու կոծ անել), լաց լինել, լացը դնել, լաց տալ, զուզան գցել, աչքերը թացանալ (թաց անել)՝ թրջել (թրջվել), աչքերից արտասուք (արցունք), արյուն-արտասուք քամել, աչքերը արտասուքով (արցունքով) լցվել, աչքերը չչորացնել, աչքերից թափ(վ)ել, աչքերից թափել (թափվել), աչքերից վեր ածել, աչքերը թրջել, արտասուք թափել, արտասուք չափել, արտասուքով լվանալ, աչքերը ծովանալ՝ ծով դառնալ, մալանչ–մալանչ գալ, մարիկ-մարիկ գալ, ժանգ-ժանգ անել, ճղիկ-ճղիկ գալ, ճղիկ-ճղիկ ելնել, ճղիկ-ճղիկ կոտրատվել, արցունք-արցունք թափել, աղի արցունք թափել (աղիողորմ), լացուկոծ անել, լացուկոծ դնել, լացուկոծ բարձացնել (բարձրաձայն)
2. տե՛ս ողբալ, սգալ

Արտահայտություններ

1. լալ մի աչքով - առանց արտասունքի լալ, ձևականորեն ափսոսալ, առտաքուստ վիշտ ցույց տալ, առանց վշտանալու
2. լալ երերալ - դառնագին լալ
3. սև օրը լալ

Խոնարհում

Անորոշ դերբայ լալ Ենթակայական դերբայ լացող Հարակատար դերբայ լացած Համակատար դերբայ լալիս Անկատար դերբայ Վաղակատար դերբայ լացել Ապակատար դերբայ լացելու Ժխտական դերբայ լա անձ եզակի հոգնակի առաջին երկրորդ երրորդ առաջին երկրորդ երրորդ Սահմանական եղանակ ես դու նա մենք դուք նրանք Անկատար ներկա լալիս եմ լալիս ես լալիս է լալիս ենք լալիս եք լալիս են Անկատար անցյալ լալիս էի լալիս էիր լալիս էր լալիս էինք լալիս էիք լալիս էին Ապակատար ներկա լացելու եմ լացելու ես լացելու է լացելու ենք լացելու եք լացելու են Ապակատար անցյալ լացելու էի լացելու էիր լացելու էր լացելու էինք լացելու էիք լացելու էին Վաղակատար ներկա լացել եմ լացել ես լացել է լացել ենք լացել եք լացել են Վաղակատար անցյալ լացել էի լացել էիր լացել էր լացել էինք լացել էիք լացել էին Անցյալ կատարյալ լացի/լացեցի լացիր/լացեցիր լացեց լացինք/լացեցինք լացիք/լացեցիք լացին/լացեցին Ըղձական եղանակ ես դու նա մենք դուք նրանք Ապառնի լացեմ լացես լացի լացենք լացեք լացեն Անցյալ ապառնի լացեի լացեիր լացեր լացեինք լացեիք լացեին Պայմանական եղանակ ես դու նա մենք դուք նրանք Ապառնի կլացեմ կլացես կլացի կլացենք կլացեք կլացեն Անցյալ ապառնի կլացեի կլացեիր կլացեր կլացեինք կլացեիք կլացեին Հարկադրական եղանակ ես դու նա մենք դուք նրանք Ապառնի պիտի լացեմ պիտի լացես պիտի լացի պիտի լացենք պիտի լացեք պիտի լացեն Անցյալ ապառնի պիտի լացեի պիտի լացեիր պիտի լացեր պիտի լացեինք պիտի լացեիք պիտի լացեին Հրամայական եղանակ դու դուք Ապառնի լացի՛ր լացե՛ք

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ weep գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ плакать (ru) ‎(plakatʹ), оплакивать (ru) ‎(oplakivatʹ) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

լալ3

Ածական

1. համր, խուլ, խոսելու կարողությունից զուրկ (ժղ․)

Հոմանիշներ

1. տե՛ս խուլահամր

Թարգմանություններ

Թարգմանություն

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Ալինա Մուրադյան, Նորածանոթ բառերի բացատրական բառարան (Իմաստասեր Անանիա Շիրակացի համալսարան), Երևան, 2006 — 60 էջ։