Halogenos
Le halogenos (del greco ἅλς (háls), "sal", e γεν- (gen-) "nascite") es le elementos non-metallic de gruppo 17 del tabella periodic, consistente del elementos fluor (F), chloro (Cl), bromo (Br), iodo (I), astato (At) e tennesso (Tn). In lor forma natural illos se incontra como moleculas diatomic, X2. Pro plenar le nivello energetic ultime isto require un electron plus, proque illo ha un tendentia a formar un ion mononegative, X-. Iste ion se appella halogenuro; le sales que illo contine se cognosce como halogenuros.
Description
[modificar | modificar fonte]Le halogenos possede un electronegativitate ≥ 2,5 secundo le scala de Pauling, presentante fluor como le plus electronegative, e diminuente verso le base del gruppo. Illos es elementos oxydante (diminuente iste characteristica verso le base del gruppo), e fluor es capabile de combinar se con le major parte del elementos al plus alte stato de oxydation que illos presenta.
Multe compositos organic synthetic, e alicunes natural, contine halogenos; iste compositos se appella compositos halogenate. Le hormones thyroide contine atomos de iodo.
Historia
[modificar | modificar fonte]Le nomine "halogeno" veni del greco ἅλς (háls), "sal", e -γενής (-genēs) "nascite". Illo refere al proprietate de cata halogeno de formar – con sodium – un sal similar al sal commun (chloruro de sodium).
Obtention
[modificar | modificar fonte]Le reactivitate es tanto grande in le halogenos que illos rarmente appare libere in natura. On los incontra principalmente in le forma de sales dissolvite in le aqua de mar o in depositos salin extense originate in epochas geologic antique per evaporation de mares interior. Astato, cuje nomine significa instabile, se obtene del bombardamento de bismuth con particulas alpha (nucleos de helium).
Proprietates e compositos
[modificar | modificar fonte]Le stato physic del halogenos in conditiones ambiente normal oscilla inter le gasose de fluor e chloro e le solido de iodo e astato; bromo, pro su parte, es un liquido a temperatura ambiente.
Altere proprietates physic, como le punctos de fusion e de ebullition, le densitate e le radio medie del atomo, varia in ordine crescente de fluor a iodo. Le calor specific se diminue in le relation mesme.
Le characteristica chimic fundamental del halogenos es lor capacitate oxydative. Le energia de oxydation del halogenos es le plus grande in fluor e se diminue usque iodo. Astato, a causa de su radioactivitate, forma compositos scarse e instabile. Le iones halogenuro, relativemente grande e incolor, possede un alte stabilitate, specialmente in le caso del fluoruros e chloruros.
Omne le membros del gruppos ha un valentia de -1 e se combina con le metallos pro formar halogenuros, assi como con metallos e non-metallos pro formar iones complexe. Le quatro prime elementos del gruppo reage facilemente con le hydrocarburos, se obtene le haloalcanos.
Applicationes
[modificar | modificar fonte]Le derivativos de fluor ha un importantia notabile in le campo de industria. Inter illos es conspicue le hydrocarburos fluorate, como le anticongelante freon e le resina teflon, un lubricante de proprietates mechanic notabile. Le fluoruros es utile como insecticidas.
Chloro incontra su application principal como un agente de blanchimento in le industrias textile e de manufactura de papiro. Etiam illo se emplea in le sterilisation de aqua potabile e de piscinas, e in le industrias de colorantes, medicamentos, e disinfectantes.
Le bromuros opera medicamente como sedativos, e bromuro de argento se utilisa como un elemento fundamental in plattas photographic. Iodo se emplea como antiseptico in caso de vulneres e ardituras.
