Sibilisasion

Ti sibilisasion ket sagpaminsan a kontrobersial a termino a naus-usar idin kadagitinadumaduma a mainaig a way-waya. Iti kinapangruna, ti termino ket naus-usar idin a mangitudo ti material ken instrumentala bangir dagiti kultura ti tao a narikut kadagiti termino ti teknolohia, siensia, ken pannkabingbingay ti panag-obra. Dagiti kastoy a sibilisasion ket sapasap a nagsasarunuan ken urbanisado. Iti klasiko a kontesto, ti tattao ket natawtawagan idi kadagiti "sibilisado" tapno mailasinda manipud kadagiti barbaro, salbahe, ken primitibo a tattao bayat a ti moderno nga aldaw a kontesto, ti "sibilisado a tattao" ket naigiddiatda kadagiti patneng a tattao wenno dagiti tribal a kagimongan.

Adda ti pagduyusan a panagusar ti termino iti saan unay a nainget a waya, a kabuksilan ti agarup nga isu met laeng a kas ti "kultura" ken isunga, ti termino ket mabalin nga ad-adu a mangiturong ti ania man a nangruna ken nalawagan a pannakaipalawag ti kagimongan ti tao.^[1] Urayno, dayto ket mausar pay iti daytoy a maikadua a kapanunotan, ti balikas ket kankanayon a maipakat laeng kadagiti kagimongan a nakagun-od ti maysa a naisangsangayan nga agpang ti panagrang-ay a naipangpangruna ti pannakabangon dagiti siudad.

Ti agpang ti panagrang-ay ti sibilisasion ket kankanayon a narukrukod babaen ti panagrang-ayna ti agrikultura, adyo a lugar a panagtagilako, espesialisasion ti panagtrabaho, ti nangruna a klase ti agturturay, ken urbanismo. No mailaksid dagitoy a bugas nga elemento, ti sibilisasion ken kadawyan a namarkaan babaen ti ania man a panagkaykaysa kadagit bilang dagiti sekondario nga elemento, a mainayon ti naiparang-ay a sistema ti pagluganan, panagsurat, naiyalagad a panagrukod, kuarta, kontraktual ken dagiti naibatay ti di umno a sibil a sistema ti legado , pannakailasin nga arte ken arkitektura, matematika, naipasayaat a sientipiko a pannakaawat, metalurhia, dagiti politikal nga estruktura, ken naurnos a relihion.

Mapa ni Huntington kadagiti kangrunaan a sibilisasion. Ti pakabuklan ti Lumaud a sibilisasion iti pannakaimatanganna ket namarisan ti nangisit nga asul.

Paammo

^ Fernandez-Armesto, Felipe (2001). Dagiti sibilisasion: Kultura, Ambision, ken ti Pannkabalbaliw ti Katututbo. Touchstone. p. 12. ISBN 0-7432-0249-X.

Dagiti akinruar a silpo

Dagiti inadaw a sasao a mainaig iti Sibilisasion iti Wikiquote (iti Ingles)

Daytoy nga artikulo dagiti nangruna nga artikulo ket pungol. Makatulongka iti Wikipedia babaen ti panagnayon iti daytoy.

[1] Fernandez-Armesto, Felipe (2001). Dagiti sibilisasion: Kultura, Ambision, ken ti Pannkabalbaliw ti Katututbo. Touchstone. p. 12. ISBN 0-7432-0249-X.

[1]