Jump to content

Eswatini

Urnosen dagiti silpo
Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
(Naibaw-ing manipud iti Swaziland)

Nagsasabtan: 26°30′S 31°30′E / 26.500°S 31.500°E / -26.500; 31.500

Pagarian ti Eswatini
  • Umbuso weSwatini  (Swazi)
  • Kingdom of Eswatini  (Ingles)
Wagayway ti Eswatini
Wagayway
Eskudo ti Eswatini
Eskudo
Napili a pagsasao: 
"Siyinqaba" (Swazi)
"We are a fortress"
"We are a mystery/riddle"
"We hide ourselves away"
Nailian a kanta: 
"Nkulunkulu Mnikati wetibusiso temaSwati"
"Oh God, Bestower of the Blessings of the Swazi'"
Lokasion ti  Eswatini  (nangisit nga asul) – idiay Aprika  (napusasaw nga asul) – idiay ti Kappon ti Aprika  (napusasaw nga asul)
Lokasion ti  Eswatini  (nangisit nga asul)

– idiay Aprika  (napusasaw nga asul)
– idiay ti Kappon ti Aprika  (napusasaw nga asul)

Lokasion ti Eswatini
Kapitolio
Kadakkelan a siudadMbabane
Opisial a sasao
Nagan dagiti umiliSwazi
GobiernoUnitario a parlamentario absoluto a diarkia
• Ngwenyama
Mswati III
Ntfombi Tfwala
Russell Dlamini
LehislaturaParlamento
• Akinngato a kamara
Senado
• Akinbaba a kamara
Kamara ti Asemblia
Wayawaya manipud iti Nagkaykaysa a Pagarian
• Naited
6 Septiembre 1968
• Pannakaikameng iti Nagkaykaysa a Pagpagilian
24 Septiembre 1968
• Agdama a Batay-linteg
1975
Kalawa
• Dagup
17,364 km2 (6,704 sq mi) (153rd)
• Danum (%)
0.9
Populasion
• Karkulo idi 2018
1,136,281[1][2] (Maika-155)
• Senso idi 2017
1,093,238[3]
• Densidad
68.2/km2 (176.6/sq mi) (Maika-135)
GDP (PPP)Karkulo idi 2019
• Dagup
$12.293-bilion
• Tunggal maysa a tao
$11,089[4]
GDP (nominal)Karkulo idi 2019
• Dagup
$4.662-bilion
• Tunggal maysa a tao
$4,206[4]
Gini (2015)positive decrease 49.5[5]
nangato
HDI (2017)increase 0.588[6]
kalalainganna · Maika-144
Kuarta
Sona ti orasUTC+2 (SAST)
Pagmanehuankanigid
Kodigo ti panagtawag+268
Kodigo ti ISO 3166SZ
TLD ti internet.sz
Website
www.gov.sz

Ti Eswatini (Swazi: eSwatini [ɛswáˈtʼiːni], Ingles: Eswatini), opisial a ti Pagarian ti Eswatini (Swazi: Umbuso weSwatini, Ingles: Kingdom of Eswatini) ken ammo pay a kas ti Swaziland (opisial a nanaganan manen idi 2018), ket ti napalikmutan iti daga pagilian iti Akin-abagatan nga Aprika. Daytoy ket beddengan babaen ti Mozambique iti amianan a daya ken ti Abagatan nga Aprika iti amianan, laud ken abagatan. Iti saan a dakdakkel ngem 200 kilometro (120 mi) iti amianan aginggana iti abagatan ken 130 kilometro (81 mi) iti daya aginggana iti laud, ti Eswatini ket maysa kadagiti kabassitan a pagilian iti Aprika; uray no kastoy, agdumaduma ti klimana ken topograpia, a sumakop manipud iti nalamiis ken kabambantayan a highveld aginggana iti napudot ken namaga a lowveld.

Ti populasion ket kaaduan a dagiti etniko a Swazi. Ti pagsasao ket Swazi (siSwati iti patneng a porma). Pinundar dagiti Swazi ti pagarianda idi tengnga ti maika-18 a siglo babaen ti panangidaulo ni Ngwane III.[7] Ti pagilia ken dagit Swazi ket nakaala ti naganda manipud ken ni Mswati II, ti maika-19 a siglo nga ari a ti turayna iti teritorio ti Swazi ket naipadakkel ken naikaykaysa; dagiti agdama a pagbeddengan ket naaramid idi 1881 iti las-ud ti Karibuso para iti Aprika.[8] Kalpasan ti Maikadua a Gubat ti Boer, ti pagarian, babaen ti nagan a Swaziland, ket maysa idi a Protektorado ti Briton manipud idi 1903 aginggana idi nakagun-od iti wayawaya idi 6 Septiembre 1968.[9] Idi Abril 2018 nabaliwan ti opisal a nagan manipud iti Pagarian ti Swaziland iti Pagarian ti Eswatini, a mangipada daytoy iti kadawyan a panagusar iti Swazi.[10]

Ti gobierno ket maysa nga absoluto a diarkia, a pagkadduan a turayan babaen ni Ngwenyama ("Ari") Mswati III ken Ndlovukati ("Reyan nga Ina") Ntfombi Tfwala manipud idi 1986.[11][12] Ti immuna a naibaga ket administratibo a daulo ti estado ken mangidutok kadagiti kangrunaan a ministro iti pagilian ken dagiti bilang dagiti pannakabagi kadagiti kamara (ti Senado ken Kamara ti Asemblia) iti parlamento ti pagilian, bayat a ti naudi a naibaga ket ti nailian a daulo ti estado, nga agserbi a kas mangako kadagiti fetish ti rito iti pagilian ken mangidaulo iti tinawen a rito ti Umhlanga. Matengngel dagiti panagbubutos kada lima a tawen tapno maikeddeng ti kaaduan ti Kamara ti Asemblia ken ti Senado. Ti agdama a batay-linteg ket naampon idi 2005. Ti Umhlanga, a matengngel iti Agosto/Septiembre,[13] ken ti incwala, ti sala ti ari a matengngel iti Disiembre/Enero, ket isu dagitoy ti kangrunaan a pasamak iti pagilian.[14]

Dagiti nagibasaran

[urnosen | urnosen ti taudan]
  1. ^ ""World Population prospects – Population division"". population.un.org. United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Naala idi Nobiembre 9, 2019.
  2. ^ ""Overall total population" – World Population Prospects: The 2019 Revision" (xslx). population.un.org (custom data acquired via website). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Naala idi Nobiembre 9, 2019.
  3. ^ "Swaziland Releases Population Count from 2017 Census". United Nations Population Fund Eswatini (iti Ingles). 17 Nobiembre 2017. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 7 Agosto 2018. Naala idi 7 Agosto 2018.
  4. ^ a b "Report for Selected Countries and Subjects". International Monetary Fund (iti Ingles). Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2020-06-08. Naala idi 2019-09-10.
  5. ^ World Bank Group (2014). "Swaziland – Country Partnership Strategy Fy2015-2018" (iti Ingles). Naala idi 8 Marso 2015.
  6. ^ United Nations Development Programme (2018). "Human Development Indices and Indicators: 2018 Statistical Update" (PDF) (iti Ingles). Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2018-09-17. Naala idi 2021-07-10.
  7. ^ Bonner, Philip (1982). Kings, Commoners and Concessionaires (iti Ingles). Cambridge University Press. pp. 9–27. ISBN 0-521-24270-3.
  8. ^ Kuper, Hilda (1986). The Swazi: A South African Kingdom (iti Ingles). Holt, Rinehart and Winston. pp. 9–10.
  9. ^ Gillis, Hugh (1999). The Kingdom of Swaziland: Studies in Political History (iti Ingles). Greenwood Publishing Group. ISBN 0-313-30670-2.
  10. ^ "UN Member States". United Nations (iti Ingles). 30 Mayo 2018. Naala idi 30 Hunio 2018.
  11. ^ Tofa, Moses (16 Mayo 2013). "Swaziland: Wither Absolute Monarchism?". Pambazuka News (iti Ingles). Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 19 Oktubre 2014. Naala idi 19 Oktubre 2014.
  12. ^ "Swaziland: Africa′s Last Absolute Monarchy". Deutsche Welle (iti Ingles). 14 Hulio 2014. Naala idi 19 Oktubre 2014.
  13. ^ Patricks, Richard M. (Hulio 2000). "Cultural Resources – Swazi Culture – The Umhlanga or Reed Dance". Swaziland National Trust Commission (iti Ingles). Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2006-04-26. Naala idi 2019-09-10.
  14. ^ Patricks, Richard M. (Hulio 2000). "Cultural Resources – Swazi Culture – The Incwala or Kingship Ceremony". Swaziland National Trust Commission (iti Ingles). Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2006-04-26. Naala idi 2019-09-10.

Dagiti akinruar a silpo

[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti midia a mainaig iti Eswatini iti Wikimedia Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiay Eswatini manipud iti Wikivoyage (iti Ingles)

Naala manipud iti "https://ilo.wikipedia.org/w/index.php?title=Eswatini&oldid=400257"