Yari 1860a
| Historio > yarcento |
| 18ma yarcento19ma20ma yarcento
|
| Yardeki: 1800a • 1810a • 1820a • 1830a • 1840a |
| Yari: 1801 • 1802 • 1803 • 1804 • 1805 |
La yari 1860a de la 19ma yarcento esis tumultoza yardeko en Europa ed en Amerika. Eventis revolucioni en Germania ed en Otoman imperio. En Nord-Amerika l'aboliso di sklaveso krulis la trafiko di sklavi en l'Atlantiko, ma augmentis la tensi inter la nordala e la sudala stati di Usa qui igis l'Interna milito di Usa. Pos finar la milito rasala tensi permanis, e dum l'yardeko kreesis rasista grupo Ku Klux Klan.
Dum la yari 1860a eventis, inter altri:
- Francia expansas sua areo en Indochinia.
- L'interna milito di Usa duras de 1861 til 1865. Nordala stati vinkas ed omna sklavi liberigesas.
- Francia invadas ed okupas Mexikia, de 1863 til 1867. Franci revokis prezidanto Benito Juárez e remplasis ilu komence per Juan Nepomuceno Almonte kom regento, e pose per l'imperiestro Maximilian la 1ma. En 1867 Mexikiani revokos e fusilagos Maximilian la 1ma.
- 12ma di oktobro 1864 - Milito di Paraguay komencas kande Paraguayana trupi decidas invadar Braziliana provinco Mato Grosso. Arjentinia ed Uruguay komence restis neutra. Ye la sequanta yaro, por suportar le blancos en Uruguay, Paraguay demandis Arjentiniana prezidanto Bartolomé Mitre permiso por sendar trupi ad Uruguay tra la provinco Corrientes. Mitre refuzis Paraguayana demando, e Paraguayani invadis Corrientes. Konseque, Arjentina ed Uruguay anke deklaris milito kontre Paraguay.
- 11ma di junio 1865 - Milito di Paraguay: che batalio di Riachuelo Paraguayana mar-armeo subisas granda perdaji, e la milito komencas divenar favoroza a la tri federiti (Brazilia, Arjentinia ed Uruguay).