Energiya

Energiya — materiyanıń háreket hám materiyanıń bir formadan basqa formaǵa ótiw muǵdarın kórsetiwshi fizikalıq skalyar ólshem birlik.

Kóbinese, mexanikada energiya degende deneniń jumıs islew qábilet túsiniledi.

• potencial energiya
• kinetikalıq energiya
• termodinamikada ishki energiya
• baylanıs energiyası
• salıstırmalılıq teoriyasında tınıshlıq energiyası
• maydanlar energiyası, mısalı, elektromagnit tolqınlar energiyası hám elektromagnit nurlanıw arqalı beriletuǵın nur energiyası
• maydanlardıń kvant teoriyasında vakuum energiyası
• jıllılıq energiyası

Energiya haqqında eń áhmiyetli tastıyıqlawlardan biri bul energiyanıń saqlanıw nızamı, onda aytılıwına qaraǵanda jabıq sistemanıń tolıq energiyası waqıt boyınsha ózgermeydi.

Energiya ólshem birlikleri arasındaǵı baylanıs

Ólshem birlik	Ekvivalenti
	в J	erg	kal.	в eV
1 J	1	107	0,238846	0,624146·1019
1 erg	10-7	1	2,38846·10-8	0,624146·1012
1 kgk·m	9,80665	9,80665·107	2,34227	6,12078·1019
1 kVt·s	3,60000·106	3,60000·1013	8,5985·105	2,24693·1025
1 atm	101,3278	1,013278·109	24,2017	63,24333·1019
1 kal. (calIT)	4,1868	4,1868·107	1	2,58287·1019
1 termoxin. kal (kalТХ)	4,18400	4,18400·107	0,99933	2,58143·1019
1 elektron-volt (eV)	1,60219·10-19	1,60219·10-12	3,92677·10-20	1