Pirmaanii
Pirmaanii kɛna Azii hɔɔlʊʊ ŋgʊ kɩwɛnawɩsɩ ɖɩlɩyɛ nɛ hadɛ kiŋ yɔ kɩ-taa ɛjaɖɛ naɖɩyɛ. Ajɛya wena ana-ɖɩ pazɩ ɖama kamasɩ yɔ, anaa yɔ: Paŋgladɛsɩ, Siini, Ɛndɩ, Lawɔsɩ nɛ Tayɩlandɩ. Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ lɩm nabʊyʊ cɔ-ɖɩ nɛ pɩta nɛ ɛyʊ naɣ hadɛ kiŋ Andamanɩ Teŋgu nɛ Pɛŋgalɩ Teŋgu ñɛwɛna wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ nɛ hadɛ kiŋ.
Lɩm kolonzi kpeekpe ɖaɣlakɩŋ tala ɛzɩ kilomɛtanaa 2 000 yɔ. Ɛjaɖɛ ɖinɛ tɩ-taa tɛtʊ sɔsɔtʊ payaɣ se Neyipidʊ. Pakpazʊ kɩɖaʊ kɛdɛɛka nɛ pɛtɛ lɛ, pɔyɔɔdɩɣ se: laŋhɛzɩyɛ wɛ wezuu ŋgʊ pɔñɔɔzɩ-kʊ camɩyɛ sɩŋŋŋ yɔ kɩ-taa nɛ ɖi-kɩɖaʊ kɛdɛɛka wondʊ yɔ se: Ɖɩkaɣ sɔɔlʊʊ Pirmaanii paa ɖooye. Pɩnaɣ 2014 taa paakala ɛyaa kɛ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa clɛ, paakpɛnda 51 419 420. Liidiye nɖɩ pɔtɔkɩ-ɖɩ peeɖe yɔ payaɣ-ɖɩ se kiyati. Kʊnʊŋ ŋgʊ pɔyɔɔdʊʊ komina tʊma taa nɛ pawɩlʊʊ sukulinaa taa yɔ ŋgʊ lɛ Pirmaanɩ.