Альдегидтер
Альдегидтер (лат. al(cohol) dehyd(rogenatum) — сутексiз спирт) - органикалық қосылыс. Молекула құрамында карбонил немесе оксо топшасы бар көмірсутек туындыларын альдегидтер және кетондар деп атайды.
Физикалық қасиеттері
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Құмырсқа альдегиді — өткір иісті газ, сірке альдегидінен бастап келесі мүшелері — сұйық, ал жоғарғылары — қатты заттар. Альдегидтердің физикалық қасиеттері бұдан бұрынғы қарастырылған заңдылықтарға сәйкес келеді. Молекулалық массалары өскен сайын балқу және қайнау температурасы артады. Спирттерден өзгешелігі — альдегидтерде молекулааралық сутектік байланыс түзілмейді, сондықтан сәйкес спирттермен салыстырғанда қайнау температуралары төмен болады.
Барлық альдегидтер органикалық еріткіштерде жақсы ериді. Химиялық қасиеттері. Құрамында еселі байланыс болғандық- тан, карбонилді қосылыстарға қосылу реакциясы тән. Қосылатын реагенттің теріс зарядталған бөлігі көміртек атомына, ал оң зарядталған бөлігі оттек атомына қосылады. Басқа органикалык косылыстармен салыстырғанда, альдегидтерде карбонилді топпен байланысқан С — Н байланысының белсенділігі жоғары және реакцияға жеңіл түседі.[1]
Маңызды альдегидтер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Аты | Формула | Балқу температурасы | Қайнау температурасы |
---|---|---|---|
Формальдегид | HCHO | −92 °C | −19 °C |
Ацетальдегид | CH3CHO | −123 °C | 20,8 °C |
Пропаналь | CH3CH2CHO | −81 °C | 48,8 °C |
Бутаналь | CH3CH2CH2CHO | −97 °C | 75 °C |
Акролеин | CH2=CH-CHO | −88 °C | 52,5 °C |
Кротонды альдегид | CH3-CH=CH-CHO | −76,5 °C | 104 °C |
Бензальдегид | C6H5-CHO | −56 °C | 179 °C |
Салицилді альдегид | 1,6 °C | 197 °C | |
Фурфурол | −36.5 °C | 161.7 °C |
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ a b Химия: Жалпы білім беретін мектептің жаратылыстану-математика бағытындағы 11-сыныбына арналған оқулық / Ә. Темірболатова, Н. Нұрахметов, Р. Жұмаділова, С. Әлімжанова. – Алматы: «Мектеп» баспасы, 2007. – 352 бет, суретті. ISBN 9965-36-092-8
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |