Жан Батист Перрен

Жан Батист Перрен
Jean Baptiste Perrin
Туған күні	30 қыркүйек 1870 (1870-09-30)
Туған жері	Лилль, Франция
Қайтыс болған күні	17 сәуір 1942 (1942-04-17) (71 жас)
Қайтыс болған жері	Нью-Йорк, Америка Құрама Штаттары
Ғылыми аясы	физика
Жұмыс орны	Жоғары қалыпты мектеп Париж университеті
Альма-матер	Жоғары қалыпты мектеп
Ғылыми жетекші	Жюль Виоль
Несімен белгілі	Катод сәулесі Броундық қозғалыс
Марапаттары	Маттеуччи медалі (1911) Физика саласындағы Нобель сыйлығы (1926) SEP Үлкен алтын медаль (1938)

Жан Батист Перрен (фр. Jean Baptiste Perrin; 30 қыркүйек 1870, Лилль, Франция —17 сәуір 1942 жыл, Нью-Йорк, АҚШ ) — француз физигі, 1926 жылғы «заттың дискретті табиғаты бойынша жұмысы үшін және әсіресе шөгінділердің тепе-теңдігін ашқаны үшін» физика бойынша Нобель сыйлығының лауреаты.

Өмірбаяны

Ол Париждегі Жоғары қалыпты мектепте оқыды. Сонда 1894—1897 жж. ассистент болып жұмыс істеді, катодты және рентгенді зерттеді. 1897 жылы катод және рентген сәулелері бойынша диссертация үшін оған ғылым докторы (docteur ès sciences) дәрежесі берілді. Сол жылы ол Сорбонна университетінде дәріс оқи бастады. 1910 жылы Перрен профессор атанды және Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде неміс әскерлері басып алғанға дейін осы қызметте қалды.

1895 жылы Перрен катодтық сәулелер корпускулярлық сипатта және теріс электр заряды бар екенін көрсетті. Перрен Авогадро санының мәнін бірнеше әдіспен анықтады. Сонымен қатар, ол күн энергиясының көзін — сутегінің қатысуымен болатын термоядролық реакцияларды түсіндірді.

1905 жылы Эйнштейн басып шығарған Броун қозғалысының атомдық табиғаты туралы теориялық жұмысынан кейін, Перрен Эйнштейннің бекітулерін сынау үшін эксперимент құрды және осылайша Джон Далтонның атомдық теориясы туралы ғасырға созылған пікірталасқа нүкте қойды. Сұйықтардағы броундық қозғалыстың молекулалардың қозғалысының әсерінен болатыны ақырында тексеріліп, анықталды, осылайша молекулалар мен атомдардың нақты өмір сүруіне шешуші дәлелдер берілді. Сағызбен тәжірибелерін жүргізе отырып, Перрен мүлдем мүмкін емес болып көрінген нәрсені — молекулалар мен атомдардың салмағын өлшеуді жасай алды.

Жан-Батист Перрен өзінің «мега-спектроскопымен» Кюри институтында. 1927 ж.

1926 жылы Перрен физика бойынша Нобель сыйлығын алады.

Перрен көптеген кітаптар мен диссертациялардың авторы болды. Ең танымалдары: «Rayons cathodiques et rayons X» (катод және рентген сәулелері); "Electrisation de contact" (контактілі электр); «Réalité moléculaire» (молекулалық шынайылық); «Matière et Lumière» (материя және жарық); «Lumière et Reaction chimique» (жарық және химиялық реакциялар).

Перрен көптеген марапаттардың, соның ішінде 1896 жылы Лондон корольдік қоғамының Джоуль сыйлығына және Париж ғылым академиясының La Caze сыйлығы иегері болды. Перрен екі рет Солвей комитетінің мүшесі болып тағайындалды —1911 және 1921 ж. Ол Лондон корольдік қоғамының шетелдік мүшесі (1918), Бельгия, Швеция, Турин, Румыния және Қытай ғылым академияларының мүшесі, сондай-ақ шетелдік корреспондент мүшесі (1924) және КСРО Ғылым академиясының құрметті мүшесі (1929) болды. 1926 жылы Перрен Құрмет легионының командоры болды, сонымен қатар Леопольд орденінің (Бельгия) командоры болды.

Бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде Перрен инженерлер корпусының офицері болды. Немістердің Францияны оккупациялауы кезінде Перрен 1940 жылы Америка Құрама Штаттарына кетіп, сол жерде қайтыс болды. Соғыстан кейін, 1948 жылы Перреннің сүйегі «Жанна Д’Арк» кемесінде Францияға жеткізіліп, Пантеонға жерленді.

Ол социалист болды. Жан Батист Перрен Фрэнсис Перреннің әкесі — ол да белгілі физик.

Сілтемелер

• Нобель комитетінің сайтынан ақпарат (ағыл.)