Лампада

Аспалы шіркеу лампадасы

Лампада — христиандық ғибадат кезінде қолданылатын шам. Христиандар алғашқы шамдарды қараңғы үңгірлерді жарықтандыру үшін пайдаланды, оларда қудалаудан қорқып, Құдайға қызмет етті. Кейінірек шамдар ғибадатханада жарық көзі ретінде (шамдармен және негізгі люстра шамымен бірге) және үйді безендіруде (қызыл бұрышты қараңыз) қолданыла бастады.

Христиан лампадасының прототипі кәдімгі май шамы болды, ежелгі әлемде кең таралған, ол күнделікті өмірде ғана емес, сонымен қатар діни мақсаттарда да қолданылған, оны ақырында христиандар қабылдады.

Кең мағынада лампада («лампадка») — бұл белгішелердің алдында немесе үлкен стационарлық шамдардың үстінде жағылатын маймен толтырылған шам. Шамның символдық мағынасы — зұлымдық пен сенімсіздіктің қараңғылығын тарататын Мәсіхке деген сенімнің мәңгілік жалыны.

Тар мағынада лампада — бұл литургияға кіші және үлкен кіреберіс кезінде диакон немесе діни қызметкер жүргізетін, сонымен қатар епископтың қызметі кезінде қолданылатын үлкен портативті шам (кандило). Православиелік литургиялық кітаптарда «шам» сөзі дәл осы мағынада қолданылады.

Үйде кейде шамды хош иісті заттар үшін пайдаланады, оның үстіне металл «өрмекші» тұғырын қояды.

Әдебиеттер

• Лампада // Брокгауз бен Ефрон энциклопедиялық сөздігі: 86 томдық (82 т. және 4 қос.) — СПб., 1890—1907.
• Шамдар, лампадалар // Архимандрит Никифордың библиялық энциклопедиясы. — М., 1891—1892.
• Lucerna // Классикалық көне заттардың нақты сөздігі / авт.-сост. Ф. Любкер; под редакцией членов Общества классической филологии и педагогики Ф. Гельбке, Л. Георгиевского, Ф. Зелинского, В. Канского, М. Куторги и П. Никитина. — СПб., 1885.
• Глава 8. Жарық және шамдар // Дін қызметкерінің анықтамалығы. В 7 т. Том 4 / Мәскеу патриархаты. Отв. ред. М. Дронов. — М.: Издат. отдел Московского патриархата, 1983. — С. 75—79.

Сілтемелер

• Ортаққорда бұған қатысты медиафайлдар бар: Лампада