Messenger RNA

"Çerxa jiyanê" ya mRNA di şaneyek eukaryotî de. RNA di navokê de tê veguheztin ; piştî dozkirina, ku li Basrayê cytoplasm û dikin ji aliyê ribosome . Di dawiyê de, mRNA têkçûyî ye.

Di biyolojiyê gerdî, qasidê RNA (mRNA) a single-yakî e molekulek ji RNA ku pirsên li cihekê genetîk ên a gene, û ji aliyê xwendin ribosome di vê pêvajoyê de ji sentez a protein .

Transkrîpsiyon pêvajoya kopîkirina genek ji DNA'yê li mRNA ye. Ev pêvajo di eukaryotî û prokaryotî de hinekî cûda ye, tê de ku RNA polîmerazê ya prokaryotî bi enzîmên çêkirina ADN re di dema transkrîpsiyonê de têkildar dibe da ku pêvajo di dema veguhastinê de berdewam bike. Ji ber vê yekê, ev dibe sedem ku têla mRNA-ya nû bi hilberîna têlek temamker ku wekî têlika veguherîna RNA (tRNA) tê zanîn, bibe du-têl. Wekî din, RNA nekare ji binhev-girêdan avahiyan çêbike. Wekî din, şablon ji bo mRNA zincîra temamker a tRNA ye, ku di rêzê de bi rêza antîkodon a ku DNA pê ve girêdayî ye, yeksan e. Hilberîna demkurt, neçêkirî an qismî pêvajoyî wekî mRNA pêşgir, an pêş-mRNA tê binavkirin; carek bi tevahî were xebitandin, jê re mRNA gihîştî tê gotin.

mRNA di dema pêvajoya transkrîpsiyonê de, ku enzîmek ( RNA polymerase ) genê vediguherîne mRNA transkrîpsiyona seretayî (ku wekî pêş-mRNA jî tê zanîn) diguhere. Ev pêş-mRNA bi gelemperî hîn jî entronan, herêmên ku dê neçin ser kodkirina rêza amîno asîdê ya dawî. Vana di pêvajoya girêdana RNA-yê de têne rakirin, tenê ekson, herêmên ku dê proteînê encod bikin, dimînin. Ev rêza exon mRNA-ya gihîştî pêk tîne . Paşê mRNA-ya gihîştî ji hêla ribosomê ve tê xwendin, û, bi karanîna amîno asîdên ku bi RNA-ya veguhastî ve têne hilgirtin, ribosome proteîn çêdike. Ev pêvajo wekî werger tê zanîn. Van pêvajoyan hemî beşek ji dogma navendî ya bîyolojiya molekular pêk tîne, ku herikîna agahdariya genetîkî di pergala bîyolojîkî de vedibêje.

Çawa ku di DNA-yê de, di mRNA-yê de agahdariya genetîkî di rêza nukleotîdan de heye, ku di kodonên ku her yek ji wan sê ribonukleotîd pêk tê de rêzkirî ne. Her kodon ji bo amîno asîdek taybetî kod dike, ji xeynî kodonên rawestandinê, ku senteza proteînê diqedînin. Wergera kodonan di nav asîdên amînoyî de du celebên din ên ARN hewce dike: RNA veguherînîn, ku kodonê nas dike û amîno asîdê pê re peyda dike, û RNA ribosomal (rRNA), pêkhateya navendî ya makîneya çêkirina proteîn a ribosome.

Hebûna mRNA yekem car ji hêla Jacques Monod û François Jacob ve hate pêşniyar kirin, û dûv re ji hêla Jacob, Sydney Brenner û Matthew Meselson ve li Enstîtuya Teknolojiyê ya California di 1961 de hate dîtin.